Resztki roÅ›linne, takie jak zalegajÄ…ce na trawniku stare liÅ›cie, przekwitÅ‚e kwiaty, skoszona trawa czy sÅ‚oma, to produkty, które z powodzeniem można wykorzystać powtórnie i uzyskać dobrej jakoÅ›ci nawóz naturalny. Warto wiÄ™c pomyÅ›leć o przydomowym kompostowniku. Kompostowanie nie jest skomplikowanÄ… czynnoÅ›ciÄ… i nawet poczÄ…tkujÄ…cy ogrodnik powinien sobie z niÄ… poradzić, jeżeli bÄ™dzie przestrzegaÅ‚ kilku podstawowych kwestii. Odpady organiczne, które nie zawierajÄ… żadnych skÅ‚adników toksycznych, powinny być rozdrobnione i dobrze wymieszane, trzeba też zadbać o odpowiedniÄ… wilgotność, a także staÅ‚y dopÅ‚yw tlenu, który pozwoli pozbyć siÄ™ nieprzyjemnego zapachu.
Do zrobienia kompostu idealnie nadaje siÄ™ skoszona trawa. Nie powinna ona jednak być zbita i nie można jednoczeÅ›nie wsypywać od razu zbyt dużych jej iloÅ›ci. Lepiej robić to stopniowo i od razu mieszać z innymi odpadami lub lekko przerobionym humusem. DziÄ™ki temu trawa nie zablokuje przepÅ‚ywu wody. Do kompostownika można również wrzucać przekwitÅ‚e roÅ›liny, liÅ›cie, rozdrobnione gaÅ‚Ä™zie, a także organiczne odpady kuchenne, takie jak: resztki warzyw i owoców, skorupki jaj czy też fusy z kawy i herbaty. Kompostownik ogrodowy jest także dobrym miejscem na przerobienie popioÅ‚u drzewnego z pieca, kominka lub ogniska, trocin czy muÅ‚u z oczka wodnego.
– Po pierwsze, trzeba dobrze dobrać materiaÅ‚y, które dadzÄ… dobre warunki dla rozwoju mikroorganizmów, i pamiÄ™tać o tym, że muszÄ… one być zróżnicowane, nastÄ™pnie wymieszać je i zadbać o odpowiedniÄ… wilgotność. Wtedy uzyskujemy dobre warunki kompostowania. Jeżeli natomiast wÅ‚ożymy zÅ‚y materiaÅ‚, to bÄ™dzie to trwaÅ‚o dużo dÅ‚użej, jeżeli nie zmieszamy, to siÄ™ wydzielajÄ… odpowiednie odory. Nie możemy wiÄ™c pozwolić sobie na to, że zrobimy pryzmÄ™ i to siÄ™ samo zrobi. Musimy siÄ™ do tego przygotować – mówi agencji Newseria Lifestyle prof. dr hab. Wojciech StÄ™pieÅ„, Samodzielny ZakÅ‚ad Chemii Rolniczej i Åšrodowiskowej, SzkoÅ‚a GÅ‚ówna Gospodarstwa Wiejskiego.
Eksperci przestrzegajÄ…, że nie wszystkie odpady organiczne nadajÄ… siÄ™ do kompostowania. Przede wszystkim do kompostownika nie należy wrzucać chorych, porażonych roÅ›lin. Z kolei w przypadku chwastów z nasionami istnieje ryzyko, że przetrwajÄ… one proces kompostowania i później rozsiejÄ… siÄ™ w caÅ‚ym ogrodzie. W ten sposób nie należy również wykorzystywać liÅ›ci orzecha, dÄ™bu i olchy, bo zawierajÄ… one szkodliwe substancje i powstaÅ‚y z nich kompost w efekcie mógÅ‚by roÅ›linom zaszkodzić. Skórki owoców cytrusowych natomiast nie tylko zawierajÄ… skÅ‚adniki toksyczne z chemicznych konserwantów, ale także obniżajÄ… aktywność mikroorganizmów w glebie.
– PrzystÄ™pujÄ…c do tworzenia kompostu, powinniÅ›my zwrócić uwagÄ™ na to, jaki efekt chcemy uzyskać, a to zależy od wsadu, który mamy. A wiÄ™c musimy przeprowadzić higienizacjÄ™, by sprawdzić, czy w produktach, które używamy do kompostowania, spodziewamy siÄ™ chorobotwórczych mikroorganizmów, bakterii czy też jaj pasożytów. Jeżeli tak, to oczywiÅ›cie ten proces kompostowania trochÄ™ inaczej powinniÅ›my przeprowadzić – mówi prof. dr hab. Wojciech StÄ™pieÅ„.
Ważne, żeby robiÄ…c kompost, pomieszać ze sobÄ… materiaÅ‚y o różnej frakcji, na przykÅ‚ad suche liÅ›cie, pociÄ™te gaÅ‚Ä…zki czy trociny z soczystÄ…, skoszonÄ… trawÄ…, naciÄ… warzyw czy obierkami. Domowy kompostownik pozwala wykorzystać wszystkie odpady biodegradowalne, a wiÄ™c takie, które poddajÄ… siÄ™ rozkÅ‚adowi tlenowemu przy udziale mikroorganizmów oraz dżdżownic.
– Proces kompostowania jest procesem biologicznym, a gÅ‚ównÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… w nim bakterie, ale również grzyby, promieniowce. Å»eby one wÅ‚aÅ›ciwie i szybko siÄ™ rozwijaÅ‚y, to muszÄ… mieć odpowiedniÄ… ilość energii do tworzenia swojej biomasy. Optymalny stosunek wÄ™gla do azotu w takim procesie kompostowanym to jest gdzieÅ› okoÅ‚o 30:1, czyli jeżeli mamy sÅ‚omÄ™, gdzie jest stosunek 100:1 i trawÄ™, gdzie jest kilka do jednego, to takie suche i mokre produkty możemy Å‚Ä…czyć, żeby ten proces kompostowania przechodziÅ‚ w miarÄ™ szybko. Te materiaÅ‚y powinny być raczej rozdrobnione – mówi badacz z SGGW.
Kolejnym bardzo ważnym elementem jest wilgotność w kompostowniku. Powinna się mieścić w granicach 50-60 proc. W praktyce oznacza to, że jeżeli weźmiemy kompost do ręki i ściśniemy go, to pokazują się kropelki wody.
– Wilgotność możemy też zmierzyć odpowiednim przyrzÄ…dem. Trzeba pamiÄ™tać, że nie może być zbyt mokro, bo wtedy jest zimno i mikroorganizmy siÄ™ nie rozwijajÄ…. Zbyt suchy również nie sprzyja namnażaniu mikroorganizmów – mówi prof. dr hab. Wojciech StÄ™pieÅ„.
W skali mikro najlepiej sprawdza się system kompostowania w ażurowych pojemnikach z dnem, z możliwością napowietrzania bocznego, żeby tlen dostawał się do dolnych partii.
– Szczególnie przy kompostowaniu mokrych materiaÅ‚ów, kompostujÄ…c je bezpoÅ›rednio na glebie, to niestety wiele substancji do niej wnika, a dalej może dostawać siÄ™ do wód gruntowych. Dlatego też, jeżeli kompostujemy coÅ› nawet bez pojemników, to powinniÅ›my zrobić jakÄ…Å› izolacjÄ™, albo z suchych materiaÅ‚ów roÅ›linnych, np. sÅ‚omy, plew, bÄ…dź też rozÅ‚ożyć foliÄ™, żeby zabezpieczyć to Å›rodowisko przed zanieczyszczeniami, biogenami, gÅ‚ównie azotem i fosforem – mówi ekspert.
Wiele osób obawia siÄ™, że postawienie kompostownika w przydomowym ogródku oznacza nieprzyjemny zapach. Eksperci przekonujÄ…, że można go uniknąć, wystarczy tylko zastosować siÄ™ do kilku zasad.
– GÅ‚ówny problem zwiÄ…zany z kompostowaniem to jest problem zapachów, czyli emisji odorów. SÄ… to gÅ‚ównie pochodne zredukowanych form siarki i azotu, które powstajÄ… w warunkach beztlenowych, w warunkach zamkniÄ™tych czy też w pryzmach bez możliwoÅ›ci dotleniania. Jeżeli chcemy uniknąć tych uciążliwych zapachów, to powinniÅ›my natleniać komposty, używajÄ…c specjalnych pojemników z otworami bocznymi i dolnymi. Tego problemu można też uniknąć, stosujÄ…c odpowiednie biopreparaty, które uÅ‚atwiajÄ… procesy przemian siarki i azotu, a wiÄ™c eliminujÄ… zapach. EliminujÄ…c zapach, uzyskujemy również korzystne wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci kompostu, bo te zwiÄ…zki powstajÄ…ce w warunkach beztlenowych czÄ™sto sÄ… szkodliwe – dodaje prof. dr hab. Wojciech StÄ™pieÅ„.
Kompost jest gotowy, kiedy strukturÄ… przypomina gÅ‚Ä™bokÄ… Å›cióÅ‚kÄ™ leÅ›nÄ…. CaÅ‚y ten proces może potrwać nawet póÅ‚ roku. Odpowiednio przygotowany naturalny nawóz ma jednak wiele zalet. Dostarcza roÅ›linom niezbÄ™dnych skÅ‚adników odżywczych, a zarazem przywraca glebie optymalne parametry, poprawia jej strukturÄ™ i odbudowuje jej specyficznÄ… mikroflorÄ™.