– Zastanawiam siÄ™, dlaczego wielu ludzi przestaÅ‚o wierzyć w postÄ™p nauki. Przecież każdy chce wsiąść do nowego samochodu czy pojechać nowoczesnym pociÄ…giem, mieć w rÄ™ku nowoczesny telefon lub komputer, a jednoczeÅ›nie boimy siÄ™ szczepieÅ„. To jest niezrozumiaÅ‚e, bo przecież dążymy do postÄ™pu i trzeba z niego korzystać – mówi dr n. farm. Leszek Borkowski, prezes Fundacji Razem w Chorobie. Jak ocenia, podejÅ›cie Polaków do szczepieÅ„ siÄ™ pogarsza, co obrazuje chociażby przykÅ‚ad wyszczepialnoÅ›ci przeciw grypie, który w Polsce jest rekordowo niski i oscyluje raptem wokóÅ‚ 7 proc. W tym roku sytuacja epidemiczna z powodu grypy jest najpoważniejsza od 10 lat.
– PodejÅ›cie Polaków do szczepieÅ„ siÄ™ pogorszyÅ‚o. WczeÅ›niej nie obserwowano tak silnych ruchów antyszczepionkowych, szczepienia byÅ‚y obowiÄ…zkowe i wszyscy siÄ™ szczepili, dziÄ™ki czemu jako kraj po II wojnie Å›wiatowej poradziliÅ›my sobie z caÅ‚Ä… masÄ… chorób zakaźnych i wydawaÅ‚o siÄ™, że bÄ™dzie wspaniale. Ale nie byÅ‚o, co pokazaÅ‚a pandemia wirusa SARS-CoV-2, która zabraÅ‚a w Polsce prawie 120 tys. ludzi. Wielu z nich żyÅ‚oby, gdyby byÅ‚o zaszczepionych – mówi agencji Newseria Biznes dr n. farm. Leszek Borkowski.
W Polsce pandemia COVID-19, która zaczęła siÄ™ w marcu 2020 roku, spowodowaÅ‚a dotÄ…d blisko 6,4 mln zakażeÅ„ i prawie 119 tys. zgonów. WalkÄ™ z wirusem, okupionÄ… dotkliwymi dla gospodarki restrykcjami i lockdownami, umożliwiÅ‚y dopiero szczepionki, które pojawiÅ‚y siÄ™ pod koniec grudnia 2020 roku. Do 8 stycznia br. podano w Polsce Å‚Ä…cznie blisko 57,9 mln dawek, a liczba osób w peÅ‚ni zaszczepionych przekracza 22,6 mln. To ok. 60 proc. populacji.
– Wyszczepialność w Polsce jest porównywalna z GambiÄ… czy Senegalem. Nie można jej porównać do krajów starej Europy, bo tam jest ona dużo wyższa. W przypadku grypy siÄ™ga 70 proc., a w Polsce miejscami jest na poziomie 2 proc., wiÄ™c różnica jest dramatyczna – mówi prezes Fundacji Razem w Chorobie. – Wszyscy, którzy pracujÄ… w ochronie zdrowia, powinni systematycznie, spokojnie, maÅ‚ymi krokami przekonywać pacjentów do szczepieÅ„. Chodzi o to, żeby przyszedÅ‚ w Polsce taki czas, że ludzie bÄ™dÄ… chcieli siÄ™ szczepić, ponieważ patogeny nam nie odpuszczÄ…. COVID-19 nie byÅ‚ z pewnoÅ›ciÄ… ostatniÄ… pandemiÄ… i nie wiadomo, kiedy pojawi siÄ™ nowa. Może to być za 50 lat, a może za dwa lata.
W badaniu CBOS z października 70 proc. ankietowanych Polaków zadeklarowaÅ‚o, że zaszczepiÅ‚o siÄ™ przeciwko COVID-19 przynajmniej jednÄ… dawkÄ…. Ponad jedna czwarta poprzestaÅ‚a na podstawowej dawce i nie zdecydowaÅ‚a siÄ™ na szczepienia przypominajÄ…ce. W kolejnych tego typu badaniach widać rosnÄ…cy odsetek osób, które deklarujÄ… nieszczepienie siÄ™ (30 proc.). Eksperci Å‚Ä…czÄ… to ze spadajÄ…cÄ… liczbÄ… zakażeÅ„ i lżejszym przebiegiem COVID-19 w ostatnich miesiÄ…cach, co z kolei wpÅ‚ywa na mniejszÄ… presjÄ™ spoÅ‚ecznÄ… w kwestii szczepieÅ„. Przytaczane w ramach rzÄ…dowej kampanii „ChcÄ™ zrozumieć” badania, które zostaÅ‚y opublikowane w magazynie „Lancet”, wskazujÄ…, że w trakcie rocznej akcji (od grudnia 2021 do grudnia 2022 roku) szczepionki przeciwko COVID-19 zapobiegÅ‚y prawie 20 mln zgonom w 185 krajach.
– Zastanawiam siÄ™, dlaczego wielu ludzi przestaÅ‚o wierzyć w postÄ™p nauki. Przecież każdy chce wsiąść do nowego samochodu, pociÄ…gu, mieć w rÄ™ku nowoczesny telefon lub komputer, a jednoczeÅ›nie boimy siÄ™ szczepieÅ„. To jest niezrozumiaÅ‚e, bo przecież dążymy do postÄ™pu i trzeba z niego skorzystać – podkreÅ›la dr n. farm. Leszek Borkowski. – Wszystkie te bzdury, które krążą o wszczepianiu chipów, sÄ… równie dobre jak opowiadanie, że na Księżycu sÄ… niedźwiedzie. Czasami takie nierozsÄ…dne i nieprzemyÅ›lane opinie krążą, żyjÄ… wÅ‚asnym życiem, ale czÅ‚owiek po to ma rozum, żeby z niego korzystaÅ‚. I kiedy to robi, to mniej choruje.
Prezes Fundacji Razem w Chorobie wskazuje, że żadna szczepionka nie chroni przed zachorowaniem w 100 proc., a jej skuteczność często zależy m.in. od upływu czasu i indywidualnych predyspozycji. Mimo to szczepienia pozostają podstawową metodą profilaktyki i dają największą szansę na łagodny przebieg choroby.
– Szczepienie nie jest wieczne, każde szczepienie daje sÅ‚abszy efekt w czasie i to zależy od rodzaju szczepionki i organizmu pacjenta. Jeden zaszczepiony w dzieciÅ„stwie bÄ™dzie wciąż odporny po czterdziestce, drugi już nie. To wychodzi, kiedy badamy przeciwciaÅ‚a, czyli odporność na danÄ… infekcjÄ™, np. w zwiÄ…zku z wyjazdem do egzotycznego kraju. Okazuje siÄ™, że doroÅ›li ludzie czÄ™sto tych przeciwciaÅ‚ nie majÄ…, wiÄ™c trzeba doszczepiać – mówi farmakolog.
Oprócz COVID-19 w tym sezonie jesienno-zimowym najwiÄ™kszym zmartwieniem szpitali i przychodni jest również wirus RSV, szczególnie niebezpieczny dla maÅ‚ych dzieci, seniorów, osób z chorobami kardiologicznymi albo ukÅ‚adu oddechowego, a także silny nawrót zachorowaÅ„ na grypÄ™, która może prowadzić do bardzo poważnych powikÅ‚aÅ„ zdrowotnych. Jej transmisjÄ™ uÅ‚atwia brak obostrzeÅ„ antycovidowych, które w pandemicznych latach ograniczyÅ‚y liczbÄ™ zachorowaÅ„. Dlatego – choć organizacje zdrowia publicznego co roku przypominajÄ… o tym, jak ważne sÄ… szczepienia przeciw grypie – w tym roku te zalecenia mogÄ… siÄ™ okazać szczególnie ważne.
Jak informuje OPZG, tak poważnej sytuacji epidemicznej z powodu grypy nie byÅ‚o w Polsce od 10 lat. Przytaczane przez program dane epidemiologiczne Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PaÅ„stwowego ZakÅ‚adu Higieny wskazujÄ…, że w okresie od 1 wrzeÅ›nia do 31 grudnia 2022 roku doszÅ‚o do ponad 2,43 mln przypadków zachorowaÅ„ na grypÄ™ oraz 12,2 tys. skierowaÅ„ pacjentów do szpitali. W trakcie dwóch ostatnich tygodni grudnia zmarÅ‚y 24 osoby. Dlatego OPZG apeluje o rozwiÄ…zania, które majÄ… odciążyć placówki podstawowej opieki medycznej. Chodzi m.in. o możliwość szczepienia dzieci przez farmaceutów czy uruchomienie mobilnych punktów szczepieÅ„, wprowadzenie powszechnego systemu e-skierowaÅ„ na szczepienia przeciw grypie dla wszystkich Polaków, przy uwzglÄ™dnieniu ich refundacji.
W Polsce tymczasem poziom wyszczepialnoÅ›ci przeciw grypie jest bardzo niski – w sezonie 2021/2022 nie siÄ™gnÄ…Å‚ nawet 7 proc., co i tak byÅ‚o wynikiem dwukrotnie wyższym niż w ostatnich 10 latach (dane Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy). Wciąż bowiem pokutuje mit, że grypa to cięższe przeziÄ™bienie, przez co wielu pacjentów – zamiast siÄ™ szczepić lub odwiedzić lekarza – woli przechorować jÄ… w domu.
– Wszystko, co robimy, powinno być poparte rzetelnÄ… wiedzÄ…. Samoleczenie jest dobrym rozwiÄ…zaniem, ponieważ odciąża gabinety lekarskie i SOR-y w szpitalach z bÅ‚ahych problemów, ale powinno być to robione z umiarem. Trzeba pamiÄ™tać, że leki to nie cukierki i im mniej, tym lepiej. Namawiam, żeby brać je rozsÄ…dnie i jeżeli nie posiadamy wystarczajÄ…cej wiedzy, korzystać z fachowej porady farmaceutów w ramach opieki farmaceutycznej. DziÅ› Å‚atwiej siÄ™ dostać do apteki, których mamy w Polsce dużo, niż odczekać w przychodni wÅ›ród zainfekowanych – mówi dr n. farm. Leszek Borkowski.
