Inflacja w 2021 roku bedzie nizsza niz w 2020. Na wolniejsze tempo wplyw bedzie mialo spowolnienie wzrostu cen zywnosci wobec minionych kilkunastu miesiecy, choc oplata cukrowa i podatek od sprzedazy detalicznej moga zachwiac prognozami. Nadpodaz miesa i globalny wzrost cen produkt?w zbozowych, uzaleznienie plon?w warzyw od pogody i wplyw blokad spowodowanych pandemia na ceny owoc?w – to gl?wne czynniki warunkujace ceny zywnosci w tym roku.
– Oczekujemy, ze inflacja obnizy sie w 2021 roku do 2,6 proc. wobec 3,4 proc. w 2020 roku, czyli ceny beda nadal rosly, ale o wiele wolniej niz w poprzednim roku – m?wi agencji informacyjnej Newseria Biznes Jakub Olipra, ekonomista Banku Credit Agricole. – Uwazamy, ze dynamika cen zywnosci i napoj?w bezalkoholowych wyniesie w 2021 roku okolo 1 proc. w ujeciu rocznym. Jezeli por?wnalibysmy to z dynamika cen zywnosci, napoj?w bezalkoholowych w poprzednich latach, kiedy wynosila prawie 5 proc., to widac, ze wyraźnie sie obnizy. Czyli choc zywnosc bedzie drozec, to wzrost bedzie o wiele wolniejszy niz w poprzednich latach.
Prognoza ta jest zgodna z zaprezentowana w listopadowej projekcji inflacji przez Narodowy Bank Polski. Og?lem wzrost cen towar?w i uslug mial wyniesc 3,4 proc. w 2020 roku i ma sie uksztaltoc? na poziomie 2,6 proc. w 2021 roku oraz niewiele wyzej – 2,7 proc. – w 2022 roku. Ceny zywnosci natomiast wedlug tej samej projekcji maja siegnac odpowiednio 4,8 proc., 1,6 proc. oraz 2,3 proc., czyli w 2020 roku jeszcze ciagnely inflacje w g?re, a w kolejnych latach beda juz ja obnizac. Wynika to z kilku czynnik?w, gl?wnie z wyjatkowo wysokiego wzrostu cen administrowanych oraz uslug. Mieso tanieje z powodu nadprodukcji i ponownego wykrycia grypy ptak?w oraz trwajacej od kilku lat epidemii afrykanskiego pomoru swin.
Podrozaly natomiast juz od Nowego Roku napoje, a to z powodu tzw. oplaty cukrowej, liczonej od napoju sprzedanego, a nie zakupionego u producenta czy w hurtowni, co oznacza koniecznosc naliczenia podatku juz od poczatku roku.
– Poczatek roku przywital konsument?w wyraźnymi podwyzkami cen, szczeg?lnie w kategorii napoje bezalkoholowe, a dokladnie napoje slodzone, poniewaz na poczatku roku zostal wprowadzony tzw. podatek cukrowy, kt?ry podbija ceny np. napoj?w gazowanych czy energetyk?w – tlumaczy Jakub Olipra. – Wzrosty cen siegaja kilkudziesieciu procent. Wiele wskazuje na to, ze ten podatek zostal w znacznym stopniu przerzucony na konsument?w. Moga oni jednak „zaglosoc?” swoimi decyzjami konsumenckimi i ostatecznie obroty spadna na tyle silnie, ze w kolejnych miesiacach moze dojsc do korekty cen i nieznacznego ich spadku.
Branza napojowa przewidywala, ze napoje zdrozeja o kilkadziesiat procent, i tak sie stalo. Oplata cukrowa objela napoje gazowane i niegazowane, takze te z wysoka zawartoscia sok?w owocowych i warzywnych, choc jesli jest ich co najmniej 20 proc., obejmie je tylko oplata zmienna. Dodatkowe oplaty nalozone zostaly na napoje z zawartoscia tauryny i kofeiny, czyli tzw. energetyki. Dokladnie za kazdy litr napoju z dodatkiem cukru lub substancji slodzacej, takze tej zerokalorycznej, producent bedzie musial doplacic 50 groszy. Do tego dochodzi oplata zmienna w wysokosci 5 groszy, jesli ilosc cukru w 100 ml przekroczy 5 gram?w. Za napoje z substancjami energetyzujacymi doplacic trzeba 10 groszy za jeden litr.
– Kluczowe z punktu widzenia prognoz inflacji, szczeg?lnie inflacji zywnosci na 2021 rok, jest tempo wygasania pandemii, poniewaz z tym zwiazane jest to, co sie bedzie dzialo w gastronomii, kt?ra jest waznym odbiorca polskiej zywnosci. Jezeli rzeczywiscie bedziemy mieli do czynienia z ozywieniem popytu w tym sektorze, to bedzie to czynnik oddzialujacy w kierunku wzrostu cen – podkresla ekonomista Banku Credit Agricole.
Na ksztaltowanie sie cen niekt?rych kategorii zywnosci bedzie wplyc? sytuacja na swiatowych rynkach. Dotyczy to m.in. produkt?w mlecznych, kt?re – w opinii eksperta – nie powinny znaczaco drozec ani taniec. Z kolei ceny zb?z na swiecie utrzymuja sie na relatywnie wysokim poziomie, wiec mimo rekordowych zbior?w w Polsce nie mozna liczyc na obnizki cen produkt?w zbozowych, np. pieczywa.
– Ciekawa kategoria beda warzywa, poniewaz tutaj jestesmy silnie uzaleznieni od warunk?w agrometeorologicznych, czyli tego, co sie bedzie dzialo z pogoda w tym roku. Wedlug naszych prognoz przynajmniej w pierwszej polowie roku ceny powinny byc stabilne, bo caly czas bazujemy na relatywnie dobrych zapasach z poprzedniego roku – przewiduje Jakub Olipra. – Jezeli pogoda sie uksztaltuje na poziomie sredniej wieloletniej, to mozemy oczekic?, ze dynamika cen nie zmieni sie istotnie, co bedzie dobra wiadomoscia dla konsument?w. Pamietajmy, ze mielismy susze dwa lata z rzedu.
Z danych GUS wynika, ze w ciagu 11 miesiecy 2020 roku ceny warzyw wzrosly w ujeciu rocznym o 0,7 proc., owoc?w natomiast skoczyly o 18,5 proc.
– Ceny owoc?w r?wniez zaleza od warunk?w pogodowych, 2020 rok przyni?sl wyraźny wzrost dynamiki cen w tej kategorii. Pamietajmy tez, ze pandemia zrobila swoje, wzrosly ceny niekt?rych kategorii, m.in. cytrus?w. Wiele wskazuje, ze ten rok juz przyniesie obnizenie dynamiki, nawet patrzac przez pryzmat efektu wysokiej bazy sprzed roku – m?wi ekonomista banku Credit Agricole.
Dwucyfrowo poszly w g?re jeszcze tylko ceny wedlin (o 10,2 proc.). Wyraźnie drozsze byly wieprzowina (+9,1 proc.), pieczywo (+8,2 proc.) oraz ryz (+7,0 proc.). Potanialy natomiast dr?b (-0,3 proc.) oraz maslo (-3,6 proc.).
– Oczekujemy, ze dynamika cen miesa bedzie ujemna, czyli ceny beda nizsze niz w 2020 roku. Wydatki na mieso maja istotny udzial w wydatkach na zywnosc og?lem. Tani bedzie zar?wno dr?b, jak i wieprzowina, czyli dwa gatunki miesa szczeg?lnie istotne dla polskich konsument?w. W znacznym stopniu jest to zwiazane z pandemia, poniewaz mamy duza nadpodaz, szczeg?lnie drobiu, na co wplynelo zamkniecie gastronomii. Wiecej miesa trafia na lokalny rynek, a to zbija ceny – wyjasnia Jakub Olipra.
