WedÅ‚ug sondażu UCE Research i platformy ePsycholodzy.pl 43,7 proc. Polaków doÅ›wiadcza pogorszenia zdrowia psychicznego z uwagi na obecnÄ… sytuacjÄ™ gospodarczÄ… w kraju. PiÄ™tno na zdrowiu psychicznym Polaków odcisnęły także pandemia i wybuch wojny w Ukrainie. Coraz wiÄ™cej osób potrzebuje wiÄ™c wsparcia specjalistów – psychologów i psychiatrów. PotrzebujÄ…cych przybywa jednak znacznie szybciej niż lekarzy, przez co kolejki siÄ™ wydÅ‚użajÄ…. Pozytywnie zmienia siÄ™ jednak postrzeganie spoÅ‚eczne tych zawodów, co może spowodować, że wiÄ™cej osób zdecyduje siÄ™ na wybór takiej Å›cieżki kariery i ksztaÅ‚cenie w tym kierunku.
Coraz wiÄ™cej Polaków ocenia, że ich zdrowie psychiczne pogarsza siÄ™ w zwiÄ…zku z sytuacjÄ… w kraju – gÅ‚ównie w wyniku inflacji. Jednak powodem zÅ‚ego samopoczucia sÄ… nie tylko podwyżki cen w sklepach, ale także wzrost rat kredytów i spadek wartoÅ›ci wynagrodzeÅ„. Z problemami na tle psychicznym częściej zmagajÄ… siÄ™ kobiety niż mężczyźni. Symptomy pogorszenia zdrowia psychicznego odczuwa ponad poÅ‚owa badanych w wieku 18–35 lat.
Co gorsza, stan psychiczny polskiego spoÅ‚eczeÅ„stwa pogarsza siÄ™ z roku na rok. ZeszÅ‚oroczne badanie dotyczÄ…ce okresu pandemii wykazaÅ‚o, że blisko 38 proc. Polaków doÅ›wiadczyÅ‚o pogorszenia zdrowia psychicznego. Z kolei niecaÅ‚e 54 proc. rodaków nie zaobserwowaÅ‚o tego u siebie. Teraz jest gorzej, bo zarówno pandemia, wojna w Ukrainie, jak i inflacja wpÅ‚ywajÄ… negatywnie na samopoczucie Polaków.
Niekorzystnym statystykom zdrowotnym towarzyszy kryzys w polskiej psychiatrii.
– JednÄ… z najwiÄ™kszych bolÄ…czek psychiatrii jest brak pieniÄ™dzy i dużo można by byÅ‚o zmienić na lepsze, jeÅ›li powiÄ™kszono by pulÄ™ przeznaczanÄ… na ten cel ze Å›rodków na ochronÄ™ zdrowia w Polsce. Ona jest naprawdÄ™ niezwykle maÅ‚a, bo 3,6 proc. tych nakÅ‚adów. W Niemczech jest dwa razy wiÄ™cej, a też i nakÅ‚ady na ochronÄ™ zdrowia sÄ… znacznie wiÄ™ksze – mówi agencji Newseria Biznes Katarzyna Szczerbowska, rzeczniczka Biura ds. pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. – DrugÄ… rzeczÄ…, niezwykle ważnÄ…, jest ksztaÅ‚cenie specjalistów. Chodzi o to, żeby byÅ‚o wiÄ™cej psychiatrów i dla dorosÅ‚ych, i dla dzieci.
Jak wynika z rejestru prowadzonego przez NaczelnÄ… IzbÄ™ LekarskÄ… w Warszawie, w caÅ‚ej Polsce jest nieco ponad 4,7 tys. specjalistów z dziedziny psychiatrii, z czego 4,5 tys. pracuje w zawodzie. W specjalizacji psychiatria dzieci i mÅ‚odzieży aktywnych zawodowo jest 521 lekarzy. Jak podkreÅ›la Katarzyna Szczerbowska, na deficyt kadr cierpi jednak caÅ‚y system ochrony zdrowia psychicznego funkcjonujÄ…cy pod ogólnÄ… nazwÄ… „psychiatria”. Należą do niego także pielÄ™gniarki, terapeuci czy psychologowie.
– Lekarz, żeby siÄ™ wyszkolić na psychiatrÄ™, potrzebuje kilkunastu lat życia. Ale lekarze nie sÄ… w stanie caÅ‚y czas siedzieć przy pacjencie, mimo że pacjent, który choruje, chciaÅ‚by, żeby tak byÅ‚o. Ważne, żeby zbudować taki system, w którym psychiatrzy nie bÄ™dÄ… mieli na sobie caÅ‚ego ciężaru opieki nad pacjentem, ale żeby to rozÅ‚ożyć na wielu ludzi. W zderzeniu z kryzysem psychicznym bardzo potrzebna jest psychoterapia, rozmowa z psychologiem czy terapia rodzinna. Jest wiele sprawdzonych za granicÄ… form psychoterapii, które dopiero sÄ… wprowadzane do Polski, wiÄ™c chorzy zyskujÄ… do nich dostÄ™p. Ale też chodzi o to, żeby psychoterapeuci nie byli dostÄ™pni tylko prywatnie, tylko żeby w ramach paÅ„stwowej ochrony zdrowia, zgodnie z KonstytucjÄ…, ludzie mieli jak najlepszÄ… pomoc – zaznacza rzeczniczka Biura ds. pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.
W systemie ochrony zdrowia psychicznego brakuje przede wszystkich specjalistów zajmujÄ…cych siÄ™ dziećmi. Kolejki do nich, nawet do prywatnych gabinetów, sÄ… wielomiesiÄ™czne. Perspektywy sÄ… niepokojÄ…ce, bo coraz wiÄ™cej lekarzy aktywnych zawodowo jest w wieku emerytalnym. Ten sam problem dotyczy pielÄ™gniarek psychiatrycznych.
– Sposobem na ksztaÅ‚cenie nowych kadr może być tworzenie kolejnych kierunków i coraz wiÄ™kszy nabór na medycynÄ™ w Polsce, a także Å›ciÄ…ganie kadry z zagranicy, żeby ksztaÅ‚cić nowych lekarzy, w tym psychiatrów, w nowoczesny sposób, nie tylko w zakresie tego, jakie podać leki, ale też komunikacji z pacjentem – dodaje Katarzyna Szczerbowska. – Ważne jest, aby zachÄ™cać mÅ‚odych ludzi studiujÄ…cych medycynÄ™, żeby wybierali ten kierunek. Ale też, żeby studenci psychiatrii mieli zajÄ™cia z psychologii, komunikacji z pacjentem, bo to jest specyficzna specjalizacja, gdzie rozmowa jest niezwykle ważna. MÅ‚odym ludziom, którzy wchodzÄ… do zawodu, należy już na wstÄ™pie dać takie narzÄ™dzie, które pozwalaÅ‚oby im budować gÅ‚Ä™bszy kontakt z pacjentem, bo rozmowa jest formÄ… terapii.
Jak podkreÅ›la ekspertka, pomoc w zakresie zdrowia psychicznego powinna być szybka i skuteczna tak jak pomoc w kardiologii, bo jest czÄ™sto ratowaniem życia. Jako spoÅ‚eczeÅ„stwo coraz lepiej rozumiemy znaczenie zdrowia psychicznego i wsparcia specjalistów. Za tym idzie też zmiana postrzegania zarówno pacjentów, jak i kadry, która siÄ™ nimi opiekuje.
– Zmienia siÄ™ też myÅ›lenie o tym, kim jest osoba doÅ›wiadczajÄ…ca kryzysu psychicznego. Coraz częściej dociera do nas to, że to mogÄ™ być ja. Każdy z nas może powiedzieć: ja cierpiÄ™, ja siÄ™ bojÄ™, ja nie mogÄ™ zasnąć i być może samemu mi siÄ™ nie uda z tego wyjść, być może muszÄ™ znaleźć pomoc. TÄ… pomocÄ… może być rozmowa z przyjacielem, bliskim czÅ‚owiekiem, ktoÅ›, kto pożycza nam pieniÄ…dze czy da nam swoje mieszkanie, żebyÅ›my mogli siÄ™ schronić, jak nie mamy wÅ‚asnego, ale sÄ… takie sytuacje, że żeby siÄ™ podnieść i żeby być czÅ‚owiekiem wolnym, silnym, niezależnym, potrzebna jest pomoc specjalisty psychiatry czy psychoterapeuty – podkreÅ›la rzeczniczka Biura ds. pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.
