Co czwarty Polak w wieku 16+ czuje siÄ™ dyskryminowany – wynika z badania IRCenter przeprowadzonego dla agencji Newseria. Odsetek ten jest podobny zarówno w grupie kobiet, jak i mężczyzn, ale już w poszczególnych grupach wiekowych jest mocno zróżnicowany. WÅ›ród osób mÅ‚odych aż 34 proc. deklaruje poczucie dyskryminacji, podczas gdy wÅ›ród osób starszych – tylko 16 proc. CzÄ™sto w parze z takimi deklaracjami idÄ… niezadowolenie z życia i nieufność wobec innych. Trudno jednak stwierdzić, co w tym przypadku jest przyczynÄ…, a co skutkiem.
– Zgodnie z definicjÄ… dyskryminacja może być ze wzglÄ™du na pÅ‚eć, wiek, przynależność religijnÄ…, wyznanie, orientacjÄ™ seksualnÄ…, niepeÅ‚nosprawność. Natomiast to, czy postrzegamy siebie jako osoba dyskryminowana, zależy gÅ‚ównie od nas. Poczucie bycia dyskryminowanym niekoniecznie oznacza, że rzeczywiÅ›cie takie zdarzenia majÄ… miejsce – mówi agencji Newseria Biznes Janusz Sielicki, partner w IRCenter. – W naszym badaniu Polaków w wieku 16+ aż 1/4 zadeklarowaÅ‚a, że przynależy do grup bÄ™dÄ…cych dyskryminowanymi lub traktowanymi gorzej od innych. Jest to oczywiÅ›cie poczucie wzglÄ™dne, jak my sami siebie postrzegamy, a nie oznacza rzeczywistej przynależnoÅ›ci do grupy, która zgodnie z definicjÄ… może być dyskryminowana.
Odpowiedzi poszczególnych pÅ‚ci rozkÅ‚adajÄ… siÄ™ w miarÄ™ równo – poczucia dyskryminacji doÅ›wiadcza 23 proc. mężczyzn i 24 proc. kobiet, choć mogÅ‚oby siÄ™ wydawać, że panie majÄ… wiÄ™cej powodów, by tak siÄ™ czuć. Mowa np. o czynnikach ekonomicznych czy spoÅ‚ecznych, np. pay gap, szklanym suficie, nie do koÅ„ca partnerskich zwiÄ…zkach czy ostrzejszych regulacjach, tak jak w przypadku ustawy antyaborcyjnej. Wyrównany odsetek deklaracji kobiet i mężczyzn – mimo tych aspektów – może Å›wiadczyć o tym, jak bardzo poczucie dyskryminacji jest zależne od indywidualnego podejÅ›cia, a nie tylko od otoczenia czy regulacji. Ekspert IRCenter tym subiektywnym spojrzeniem tÅ‚umaczy także różnicÄ™, jakÄ… widać w odpowiedziach najmÅ‚odszej i najstarszej badanej grupy (34 proc. vs. 16 proc.). Może ona wynikać z faktu, że mÅ‚odsze osoby z jednej strony majÄ… wiÄ™kszÄ… Å›wiadomość tego, jakie prawa im przysÅ‚ugujÄ…, czego powinny oczekiwać, z drugiej bardziej odczuwajÄ… jako dyskryminujÄ…ce sytuacje, z którymi starsi sÄ… już pogodzeni.
– Z wiekiem prawdopodobnie przyzwyczajamy siÄ™ do takich zachowaÅ„ i przestajemy je w ten sposób postrzegać. JednoczeÅ›nie osoby mÅ‚odsze czÄ™sto same nie do koÅ„ca jeszcze wiedzÄ…, jakÄ… drogÄ… w życiu pójdÄ…, majÄ… wÄ…tpliwoÅ›ci co do swojej orientacji seksualnej czy religijnoÅ›ci, w zwiÄ…zku z tym mocniej postrzegajÄ… to, że spoÅ‚eczeÅ„stwo patrzy na nich krzywo. W tym wieku, szczególnie wÅ›ród mÅ‚odzieży, spojrzenie krzywo przez kogoÅ› z boku czÄ™sto jest tak postrzegane, nawet jeżeli nie byÅ‚o takiej intencji – mówi Janusz Sielicki.
Różnice widać także pod kÄ…tem wyksztaÅ‚cenia – osoby z wyższym wyksztaÅ‚ceniem rzadziej deklarujÄ…, że czujÄ… siÄ™ dyskryminowane, niż osoby z niższym wyksztaÅ‚ceniem, co może być jednak zwiÄ…zane z wiekiem.
Przynależność do grupy dyskryminowanej częściej deklarujÄ… osoby niezadowolone ze swojego życia i nieufajÄ…ce innym. 37 proc. Polaków obawia siÄ™, że wiÄ™kszość ludzi staraÅ‚aby siÄ™ ich wykorzystać, gdyby nadarzyÅ‚a siÄ™ okazja, a tylko 16 proc. wierzy, że staraÅ‚aby siÄ™ postÄ™pować uczciwie.
– To wÅ‚aÅ›nie osoby należące do grup dyskryminowanych szczególnie czÄ™sto obawiajÄ… siÄ™ bycia wykorzystanym, co jest oczywiÅ›cie naturalne. Skoro bojÄ™ siÄ™ otoczenia, to obawiam siÄ™, że ono zrobi mi krzywdÄ™, w zwiÄ…zku z tym zjawiska te sÄ… ze sobÄ… powiÄ…zane – mówi ekspert IRCenter. – Pytanie tylko, co jest czego konsekwencjÄ…. CzujÄ…c siÄ™ traktowanym gorzej od innych, widzÄ…c, że inni majÄ… lepiej i Å‚atwiej, dość trudno być zadowolonym z życia i ufać w sprawiedliwość.
Jak podkreÅ›la, stosunkowo duży odsetek Polaków odczuwajÄ…cych dyskryminacjÄ™, czyli także nieufnych wobec innych, może mieć negatywny wpÅ‚yw na życie spoÅ‚eczne. Nie sprzyja to bowiem budowaniu zaufania spoÅ‚ecznego.
– Poczucie dyskryminacji powoduje dyskomfort, czÄ™sto obawiamy siÄ™ przyznać, że mamy jakieÅ› cechy, które otoczenie mogÅ‚oby uważać za zÅ‚e. Może to dotyczyć np. religii, tego, że chodzÄ™ lub nie chodzÄ™ do koÅ›cioÅ‚a, bo tak naprawdÄ™ dyskryminowanym można być za to samo w różnych Å›rodowiskach. Ta sama cecha w jednym miejscu może być uważana za dyskryminujÄ…cÄ…, a w innym miejscu nie. Osoby, które uważajÄ…, że sÄ… dyskryminowane, w zwiÄ…zku z tym sÄ… mniej aktywne politycznie, rzadziej sÄ… religijne, sÄ… wycofane z życia spoÅ‚ecznego – mówi Janusz Sielicki.
Druga istotna kwestia to kondycja psychiczna osób uważajÄ…cych siÄ™ za dyskryminowane. Skoro czÄ™sto to poczucie idzie w parze z niezadowoleniem z życia i lÄ™kiem, dÅ‚ugotrwaÅ‚e konsekwencje dla zdrowia mogÄ… być groźne.
– Kiedy w tym samym badaniu pytaliÅ›my o kryzysy, z którymi mamy do czynienia, osoby, które należą do grup dyskryminowanych, znacznie częściej obawiaÅ‚y siÄ™ gÅ‚odu, suszy, wojny, wszystkich zÅ‚ych zjawisk, które sÄ… naokoÅ‚o. Znacznie bardziej byÅ‚y zaniepokojone inflacjÄ… i kryzysem psychicznym wÅ›ród mÅ‚odzieży. Te osoby, które sÄ… dyskryminowane, jeszcze częściej deklarujÄ… to niż ogóÅ‚ Polaków – mówi ekspert IRCenter.
Bardziej od osób niedyskryminowanych sÄ… one przerażone liczbÄ… samobójstw i chorób psychicznych dotykajÄ…cych dzieci i mÅ‚odzieży, częściej też sÄ…dzÄ…, że coraz wiÄ™cej osób jest o krok od depresji, a problemem naszych czasów jest samotność. Autorzy badania podkreÅ›lajÄ…, że może to Å›wiadczyć o tym, iż osoby czujÄ…ce siÄ™ gorzej od innych, nawet jeÅ›li same nie doÅ›wiadczajÄ… kryzysu psychicznego, umiejÄ… siÄ™ wczuć w sytuacjÄ™ innych, wyobrazić sobie kryzys psychiczny i czÄ™sto siÄ™ go obawiajÄ….