Tylko w Polsce od poczÄ…tku pandemii koronawirusa przeprowadzono blisko 8 mln testów. PoczÄ…tkowo popularnoÅ›ciÄ… cieszyÅ‚y siÄ™ zwÅ‚aszcza testy PCR, które potwierdzajÄ… lub wykluczajÄ… chorobÄ™ COVID-19. Obecnie, podczas drugiej fali, częściej wykonywane sÄ… testy na przeciwciaÅ‚a, które pozwalajÄ… okreÅ›lić, czy dana osoba przeszÅ‚a już chorobÄ™. Na rynku pojawiajÄ… siÄ™ kolejne, superszybkie testy, które wykrywajÄ… koronawirusa w ciÄ…gu kilku minut, jednak majÄ… mniejszÄ… wiarygodność niż testy PCR. W Polsce można wykonać tzw. ultraekspresy, czyli test molekularny RT-PCR, który wyniki podaje do trzech godzin po badaniu.
– Kiedy zaczynaÅ‚a siÄ™ pandemia, PCR-y byÅ‚y wiodÄ…cymi testami. Obecnie, kiedy pandemia jest już z nami jakiÅ› czas, testy na przeciwciaÅ‚a zaczynajÄ… wychodzić na prowadzenie. Ludzie, którzy przechorowali i mieli objawy, a nie poszli z tym do lekarza, oraz ci, którzy nie mieli tych objawów, a chcÄ… siÄ™ sprawdzić, w tej chwili zaczynajÄ… wykonywać te testy na przeciwciaÅ‚a – mówi agencji informacyjnej Newseria Innowacje Jakub Strzelczyk, prezes Zdrowegeny.pl.
Åšwiatowa Organizacja Zdrowia podkreÅ›la, że testy wykrywajÄ…ce zakażenie SARS-CoV-2 sÄ… jednym z podstawowych narzÄ™dzi w walce z pandemiÄ…. Zgodnie z danymi resortu zdrowia w Polsce dotychczas wykonano blisko 8 mln testów, przy czym ok. 1,4 mln okazaÅ‚o siÄ™ pozytywnych.
WHO ocenia, że skuteczne strategie testowania opierajÄ… siÄ™ na różnych typach testów, które można stosować w różnych ustawieniach i sytuacjach. Testy molekularne zaczęły być wdrażane w ciÄ…gu miesiÄ…ca od zsekwencjonowania wirusa, majÄ… gÅ‚ównie charakter laboratoryjny, wymagajÄ… odpowiedniej infrastruktury i przeszkolonego personelu. Taki rodzaj testów wykorzystuje odwrócenie transkryptazy (enzymu kopiujÄ…cego informacjÄ™ DNA do RNA) w reakcji Å‚aÅ„cuchowej polimerazy w czasie rzeczywistym (RT-PCR) oraz strategie hybrydyzacji kwasów nukleinowych do identyfikowania RNA wirusa.
– Skuteczność badaÅ„ PCR jest w tej chwili w granicach 99,6 proc., czyli to sÄ… bardzo dokÅ‚adne testy. RzeczywiÅ›cie pokazujÄ… stan bieżący, czyli to, czy ktoÅ› ma, czy nie ma koronawirusa w swoim organizmie – podkreÅ›la Jakub Strzelczyk.
Coraz popularniejsze stajÄ… siÄ™ testy antygenowe, które wskazujÄ…, czy dana osoba przechodziÅ‚a już COVID-19. To lokalna wspóÅ‚praca umożliwiÅ‚a opracowanie i wdrożenie pierwszego Ag-RDT (z ang. antigen rapid diagnostic test) zatwierdzonego przez WHO w ciÄ…gu oÅ›miu miesiÄ™cy od pierwszej identyfikacji wirusa. Dla porównania opracowanie pierwszego RDT dla HIV zajęło prawie pięć lat. Kilka innych antygenów RDT dla COVID-19 jest obecnie testowanych.
– Testy na przeciwciaÅ‚a sÄ… wykonywane w dwóch klasach: IgG/IgM. To podstawowe klasy, gdzie badamy poziom przeciwciaÅ‚ we krwi i daje nam to obraz tego, czy ta choroba byÅ‚a Å›wieża, jeżeli byÅ‚a w ogóle, czy też już jesteÅ›my po tej chorobie i te przeciwciaÅ‚a siÄ™ utrzymujÄ… – tÅ‚umaczy ekspert.
Testy na przeciwciaÅ‚a sÄ… skuteczne niemal w 99 proc. Jak jednak przekonujÄ… specjaliÅ›ci, możliwe sÄ… opóźnienia w wytwarzaniu przeciwciaÅ‚ siÄ™gajÄ…ce nawet kilku tygodni po narażeniu danej osoby na kontakt z wirusem.
– Dzisiaj standardowy czas testu PCR jest w granicach do 24 godzin, a testów antygenowych – do 12 godzin. Obydwa testy sÄ… dopuszczone przez Ministerstwo Zdrowia i sÄ… wpisane jako testy rekomendowane do sprawdzenia zakażeÅ„ koronawirusem – zaznacza Jakub Strzelczyk.
Na rynku pojawiajÄ… siÄ™ superszybkie testy, które obiecujÄ… wyniki w zaledwie kilka minut. Niedawno naukowcy opracowali elektrochemiczny czujnik stworzony z zastosowaniem papieru pokrytego grafenem, który wykrywa obecność wirusa w mniej niż pięć minut. Inne testy kasetkowe również pozwalajÄ… uzyskać wynik w kilka minut, jednak ich wiarygodność jest znacznie mniejsza niż testów PCR i antygenowych. W Polsce można wykonać np. badanie molekularne RT-PCR. Szybsze niż standardowe testy, a przy tym równie skuteczne.
– Mamy w swojej ofercie superszybkie testy, tzw. ultraekspresy. To test molekularny RT-PCR wykonywany na specjalnych aparatach, na specjalnych odczynnikach, i jego czas wynosi do trzech godzin roboczych, czyli rzeczywiÅ›cie bardzo szybko – ocenia prezes Zdrowegeny.pl.