Koniec pandemii w Polsce bÄ™dzie dla niektórych cudzoziemców oznaczaÅ‚ konieczność przedÅ‚użenia ważnoÅ›ci pozwoleÅ„ na pracÄ™ i zalegalizowania pobytu. Również pracodawcy bÄ™dÄ… mieli tylko 30 dni na zaÅ‚atwienie formalnoÅ›ci w urzÄ™dach. Eksperci radzÄ…, by nie czekać z tym do ostatniej chwili, bo niedopeÅ‚nienie obowiÄ…zków legalizacyjnych może oznaczać utratÄ™ części zaÅ‚ogi i koszty zwiÄ…zane z poszukiwaniem nowych pracowników. – Zbliża siÄ™ okres prac sezonowych, w którym zawsze jest wiÄ™cej wniosków o zezwolenia sezonowe dla cudzoziemców, wiÄ™c czas oczekiwania na dokumenty w urzÄ™dzie znacznie siÄ™ wydÅ‚uży – mówi Daniel Sola, dyrektor ds. projektów miÄ™dzynarodowych w agencji zatrudnienia Trenkwalder Polska.
Na czas pandemii wprowadzono w Polsce przepisy upraszczajÄ…ce procedurÄ™ legalizacyjnÄ… pobytu i zatrudnienia obcokrajowców spoza Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Tzw. ustawy covidowe, uchwalone w okresie marzec–maj 2020 roku, automatycznie przedÅ‚użajÄ… ważność pozwoleÅ„ na pracÄ™ i pobyt cudzoziemców do 30 dni po ogÅ‚oszeniu zakoÅ„czenia stanu zagrożenia epidemicznego. WedÅ‚ug zapowiedzi rzÄ…d ma w czerwcu podjąć decyzjÄ™, kiedy to nastÄ…pi.
– RzÄ…d prognozuje, że już w okresie wakacyjnym możemy osiÄ…gnąć odporność populacyjnÄ… na COVID-19 i wtedy ustawy covidowe mogÄ… przestać obowiÄ…zywać. Wrócimy do toku postÄ™powania legalizacyjnego sprzed pandemii, a dla pracodawców zacznie siÄ™ wyÅ›cig z czasem o legalizacjÄ™ dokumentów pracowniczych. Spóźnialscy zostanÄ… bez rÄ…k do pracy, dlatego warto wczeÅ›niej zÅ‚ożyć odpowiednie dokumenty do urzÄ™du – radzi w rozmowie z agencjÄ… Newseria Biznes Daniel Sola.
Jak podkreÅ›la, czÄ™sto do wniosku pracodawcy o zezwolenie na pracÄ™ cudzoziemca wymagana jest zgoda starosty – to test rynku pracy, z którego wynika brak możliwoÅ›ci zaspokojenia potrzeb kadrowych danego pracodawcy poprzez m.in. rejestr osób bezrobotnych i poszukujÄ…cych pracy. Na taki dokument czeka siÄ™ od dwóch do czterech tygodni, co jest jednoznaczne z wydÅ‚użeniem procesu legalizacji. Wtedy pozyskanie wszystkich wymaganych dokumentów w ciÄ…gu 30 dni może być niemożliwe. Czas oczekiwania na wydanie zezwolenia na pracÄ™ dla cudzoziemca wynosi – w zależnoÅ›ci od województwa – od miesiÄ…ca do nawet czterech miesiÄ™cy.
– Dużym wyzwaniem dla pracodawców bÄ™dzie uzyskanie dla swoich pracowników pozwoleÅ„ na pracÄ™ w ciÄ…gu 30 dni, a jeszcze wiÄ™kszym wyzwaniem bÄ™dzie zalegalizowanie pobytu w tak krótkim czasie przez cudzoziemców – przestrzega ekspert. – Należy wziąć pod uwagÄ™, że zbliża siÄ™ okres prac sezonowych, zawsze odnotowujemy wtedy wiÄ™kszÄ… liczbÄ™ zgÅ‚oszeÅ„ o zezwolenia sezonowe dla cudzoziemców. Możemy siÄ™ zatem spodziewać, że wydÅ‚uży siÄ™ okres oczekiwania na dokumenty w urzÄ™dzie.
Trenkwalder Polska na podstawie danych GUS podaje, że w Polsce legalnie pracuje 725 tys. obcokrajowców, z czego 457 tys. ma karty pobytu. Zatem 268 tys. pracuje na podstawie oÅ›wiadczeÅ„ o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi lub zezwoleÅ„ na pracÄ™, przebywa na podstawie wiz i pobytów bezwizowych, które należy regularnie odnawiać. WedÅ‚ug szacunków agencji z 268 tys. obcokrajowców zatrudnionych w Polsce aż 35 proc., czyli ok. 90 tys., pracuje nadal tylko na podstawie ustaw covidowych.
– JeÅ›li pracodawcy zatrudniajÄ…cy obcokrajowców po zakoÅ„czeniu stanu epidemii nie zdążą przedÅ‚użyć ważnoÅ›ci pozwoleÅ„ i zalegalizować pobytu swoich pracowników, zostanÄ… bez wykwalifikowanego zespoÅ‚u. Cudzoziemiec nie bÄ™dzie mógÅ‚ podjąć pracy zgodnie z przepisami, zostanie zmuszony do czekania na ponowne legalne zatrudnienie, nawet kilka miesiÄ™cy. Istnieje duże prawdopodobieÅ„stwo, że wróci wówczas do swojego kraju lub trafi do szarej strefy – przewiduje Daniel Sola
Najprostszym i najszybszym do pozyskania dokumentem umożliwiajÄ…cym zatrudnienie obcokrajowca jest oÅ›wiadczenie o powierzeniu pracy wydawane przez urzÄ…d pracy. Dotyczy ono jednak obywateli tylko szeÅ›ciu paÅ„stw, czyli Rosji, Gruzji, MoÅ‚dawii, BiaÅ‚orusi, Armenii oraz Ukrainy. OÅ›wiadczenie daje możliwość pracy w Polsce Å‚Ä…cznie nie dÅ‚użej niż 180 dni w ciÄ…gu kolejnych 12 miesiÄ™cy. Po powrocie do przepisów sprzed pandemii urzÄ…d nie wyda wiÄ™c cudzoziemcowi kolejnego oÅ›wiadczenia, jeżeli ten w ciÄ…gu ostatniego roku przepracowaÅ‚ już 180 dni.
– KolejnÄ… formÄ… legalizacji zatrudnienia cudzoziemca jest jednolite zezwolenie na pracÄ™ i pobyt. Dedykowana jest ona cudzoziemcom, którzy chcÄ… kontynuować pracÄ™ na terytorium Polski. Czas rozpatrywania wniosków przez urzÄ™dy wojewódzkie nie jest jednak jednoznaczny, niektóre urzÄ™dy wydajÄ… zezwolenia na pobyt i pracÄ™ po szeÅ›ciu–oÅ›miu miesiÄ…cach, zaÅ› inne prowadzÄ… sprawy nawet 18 miesiÄ™cy. Warto jednak wiedzieć, że zanim urzÄ…d wyda takie zezwolenie, cudzoziemiec bÄ™dzie mógÅ‚ legalnie pracować, pod warunkiem że jego wniosek nie zawiera braków formalnych, a pracodawca pozyska dla niego oÅ›wiadczenie lub zezwolenie na pracÄ™ – tÅ‚umaczy dyrektor ds. projektów miÄ™dzynarodowych w agencji zatrudnienia Trenkwalder Polska.
Jak zauważa, przepisy dotyczÄ…ce legalizacji pobytu i pracy dla obcokrajowców sÄ… skomplikowane, dlatego pracodawcy apelujÄ… do rzÄ…du o wydÅ‚użenie okresu na uzyskanie zgód na pracÄ™ i pobyt dla cudzoziemców do trzech miesiÄ™cy po pandemii.
– My jednak namawiamy pracodawców, aby już dziÅ› rozpoczÄ™li legalizacjÄ™ zatrudnienia pracowników, a nie czekali do zakoÅ„czenia pandemii. Czekanie na ostatni dzwonek to prosta droga do utraty pracownika, kosztów zwiÄ…zanych z pozyskaniem i przeszkoleniem nowego pracownika, a nawet do przestoju produkcji – dodaje Daniel Sola.
Tym bardziej że pandemia koronawirusa wymusiÅ‚a na urzÄ™dach wprowadzenie reżimu sanitarnego i przejÅ›cie w tryb pracy zdalnej lub hybrydowej. Obecnie, aby uzyskać zezwolenie na pracÄ™ dla cudzoziemca, trzeba umówić siÄ™ online lub telefonicznie na konkretny termin. Wolne terminy znikajÄ… w ciÄ…gu kilkunastu minut po udostÄ™pnieniu kalendarza na dany miesiÄ…c.
– Trudno ocenić, czy w momencie odwoÅ‚ania stanu zagrożenia epidemicznego do urzÄ™dów wrócÄ… dawne procedury, czy bÄ™dÄ… one dalej pracowaÅ‚y w trybie zdalnym lub hybrydowym, czy wystarczy wtedy ustawić siÄ™ o godz. 4:00 w kolejce pod urzÄ™dem, aby zdobyć numerek i zaÅ‚atwić sprawÄ™ tego samego dnia. Musimy też pamiÄ™tać, że osoby, które zapisaÅ‚y siÄ™ wczeÅ›niej na termin online, bÄ™dÄ… przyjmowane w pierwszej kolejnoÅ›ci – zauważa dyrektor w Trenkwalder Polska.