Proekologiczne oczekiwania konsumentów zmieniają politykę firm. Widać to zwłaszcza w internetowym handlu

Co piÄ…ty Polak dba o Å›rodowisko i myÅ›li o ekologii – wynika z badania Open Research, które pokazuje też, że spoÅ‚eczna Å›wiadomość zwiÄ…zana z ekologiÄ… roÅ›nie. Także podczas zakupów – wedÅ‚ug danych podawanych przez DS Smith ponad 46 proc. Polaków zastanawia siÄ™, co zrobi z opakowaniem po zakupionym produkcie, a 50 proc. z nich wybiera wyÅ‚Ä…cznie opakowania, które można później poddać recyklingowi. Eksperci wskazujÄ…, że tzw. zielony e-commerce to w tej chwili jeden z najważniejszych trendów w internetowym handlu, ale z biegiem czasu ekologia bÄ™dzie mieć rosnÄ…cy wpÅ‚yw na politykÄ™ firm niemal z każdej branży. WymuszÄ… to wÅ‚aÅ›nie stale rosnÄ…ce oczekiwania konsumentów w zakresie ochrony Å›rodowiska i klimatu.

– Ponad 80 proc. Polaków twierdzi, że ekologia jest kluczowym zagadnieniem, na które trzeba zwracać uwagÄ™. Ale pamiÄ™tajmy, że to odbywa siÄ™ na poziomie deklaracji. Kiedy przechodzimy na poziom konkretnych zachowaÅ„, które ludzie wykazujÄ…, żeby dbać o Å›rodowisko, to tutaj nie jest już tak kolorowo. Nawet kwestia segregowania odpadów wcale nie jest aż tak powszechna. MówiÄ…c krótko, caÅ‚kiem spora grupa osób w Polsce deklaruje, że ekologia jest dla nich ważna, ale jednoczeÅ›nie w swoim codziennym życiu nie podejmuje dziaÅ‚aÅ„, które by to potwierdzaÅ‚y – mówi dr Tomasz Baran, prezes Ogólnopolskiego Panelu Badawczego Ariadna, pracownik naukowy WydziaÅ‚u Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.

WedÅ‚ug ubiegÅ‚orocznego raportu Ministerstwa Klimatu i Åšrodowiska aż 81 proc. Polaków raczej dobrze bÄ…dź zdecydowanie dobrze ocenia wÅ‚asnÄ… postawÄ™ ekologicznÄ…. Jednak te deklaracje nie zawsze idÄ… w parze z realnymi dziaÅ‚aniami na rzecz Å›rodowiska i klimatu. Tylko niecaÅ‚a poÅ‚owa (47 proc.) wymieniÅ‚a caÅ‚e domowe oÅ›wietlenia na energooszczÄ™dne żarówki LED, a jeÅ›li odÅ‚Ä…czajÄ… od gniazdka nieużywane Å‚adowarki, to raczej ze wzglÄ™dów ekonomicznych niż ekologicznych. Polacy znacznie częściej wybierajÄ… też samochód niż inne, bardziej ekologiczne sposoby dojazdu do pracy, a 33 proc. przyznaje, że stara siÄ™ pilnować ekonawyków nawet na wakacjach, ale nie zawsze im to wychodzi (raport „Ekologiczne zachowania Polaków” 2022, MKiÅš).

– Å»ycie w ten sposób potrafi być trudne, ponieważ wymaga wyrzeczeÅ„. JesteÅ›my narażeni na wiele pokus, przede wszystkim na dziaÅ‚anie reklam, marketing, ciÄ…gle pojawiajÄ… siÄ™ produkty, których wydaje nam siÄ™, że potrzebujemy. Brak czasu też powoduje, że czÄ™sto próbujemy wybrać najprostsze albo najtaÅ„sze rozwiÄ…zania, to wszystko jest wyzwaniem – mówi propagatorka ruchu zero waste Anna Czartoryska-Niemczycka.

SÄ… też jednak pozytywy: zdecydowana wiÄ™kszość spoÅ‚eczeÅ„stwa przyznaje siÄ™ do segregowania Å›mieci (85 proc.), korzystania z toreb i opakowaÅ„ wielokrotnego użytku (85 proc.) oraz oszczÄ™dzania energii w domu i w pracy (78 proc.). Co piÄ…ty Polak zachowuje siÄ™ wzorowo, jeÅ›li chodzi o dbanie o Å›rodowisko i globalne myÅ›lenie o ekologii – wynika z ubiegÅ‚orocznego badania Open Research, które pokazuje też, że Polacy caÅ‚kiem dobrze orientujÄ… siÄ™ w pojÄ™ciach dotyczÄ…cych ekologii, a spoÅ‚eczna Å›wiadomość zwiÄ…zana z tym tematem z biegiem czasu roÅ›nie. Także podczas zakupów, bo – jak wynika z badania – już 39 proc. Polaków woli wybierać marki, które dbajÄ… o Å›rodowisko, Å›rednio co trzeci kupuje ekologiczne kosmetyki i produkty spożywcze.

– Polscy konsumenci coraz częściej zwracajÄ… uwagÄ™ na to, czy kupujÄ… ekologicznie – mówi Kamila KoźbiaÅ‚, dyrektor marketingu DS Smith w krajach Europy Åšrodkowo-Wschodniej. – Coraz ważniejsze jest dla nich również to, co dzieje siÄ™ wokóÅ‚ produktu, który kupujÄ…. Dla przykÅ‚adu widzimy, że w kanale e-commerce konsumenci chcÄ… mieć pewność, że kupowane przez nich produkty sÄ… wysyÅ‚ane w ekologicznych, odpowiednio dopasowanych opakowaniach. SÄ… Å›wiadomi tego, że zbyt duże  opakowanie, w którym jest maÅ‚y produkt, generuje bardzo duży koszt Å›rodowiskowy.

Jak podaje DS Smith, jeden z najwiÄ™kszych producentów opakowaÅ„, każdego roku w zbyt dużych opakowaniach do polskich konsumentów dostarczanych jest ponad 40 mln m₃ powietrza. Takie pakowanie przesyÅ‚ek w Åºle dopasowane pudeÅ‚ka generuje prawie 2,5 mln dodatkowych kursów samochodów dostawczych, co przekÅ‚ada siÄ™ na ponad 42 tys. t zbÄ™dnego CO₂. Równie dużym problemem Å›rodowiskowym sÄ… materiaÅ‚y wykorzystywane do pakowania paczek – ze wzglÄ™du na ich zbyt duży rozmiar w Polsce marnuje siÄ™ rocznie blisko 89 tys. t tektury i ok. 333 mln mkw. plastikowej taÅ›my klejÄ…cej.

– Konsumenci chcÄ… wiedzieć, z czego wykonane sÄ… opakowania produktów , czy sÄ… one papierowe, czy plastikowe, czy można je poddać recyklingowi – mówi Kamila KoźbiaÅ‚.

WedÅ‚ug danych UKE w 2021 roku do rÄ…k polskich konsumentów trafiaÅ‚y Å›rednio 2 mln przesyÅ‚ek dziennie. Z badaÅ„ zleconych przez DS Smith wynika, że 40 proc. z nich zdarza siÄ™ odbierać paczki, które sÄ… zbyt duże w stosunku do wysÅ‚anego produktu, a 43 proc. uważa, że sprzedawcy używajÄ… do ich spakowania zbyt dużej iloÅ›ci taÅ›my. Tymczasem dziÅ› konsument oczekuje czegoÅ› wrÄ™cz przeciwnego – blisko poÅ‚owa (46 proc.) chce otrzymywać zamawiane produkty w ekologicznych opakowaniach, pochodzÄ…cych z recyklingu.

– MajÄ…c Å›wiadomość, jak duży wpÅ‚yw na Å›rodowisko majÄ… tego typu  praktyki, konsumenci siÄ™ im sprzeciwiajÄ…. OkoÅ‚o 1/3 wyraźnie deklaruje, że jeżeli otrzymuje swoje produkty spakowane w zbyt dużym opakowaniu, to nastÄ™pnym razem rozważy zakup u innego dostawcy, a 18 proc. deklaruje, że na pewno nie kupi wiÄ™cej w takim sklepie – mówi dyrektor marketingu DS Smith w krajach Europy Åšrodkowo-Wschodniej.

Z ubiegÅ‚orocznego raportu „Green Generation”, który powstaÅ‚ m.in. przy wspóÅ‚udziale Allegro, wynika, że aż 85 proc. polskich internautów i 77 proc. e-kupujÄ…cych zauważa podczas zakupów w sieci różne nieekologiczne praktyki sklepów. Z kolei raport Gemiusa „E-commerce w Polsce 2022” pokazuje, że dla niemal poÅ‚owy badanych ważny bÄ…dź bardzo ważny jest wpÅ‚yw formy dostawy i zwrotu zamówionej przesyÅ‚ki na Å›rodowisko.

– Presja ze strony konsumentów jest dzisiaj równie skuteczna jak regulacje prawne czy potrzeba obniżania kosztów funkcjonowania produktu w caÅ‚ym Å‚aÅ„cuchu dostaw – mówi Kamila KoźbiaÅ‚. – Ma to wpÅ‚yw na politykÄ™ Å›rodowiskowÄ… firm. WiedzÄ…c, czego  oczekujÄ…  konsumenci, firmy dostosowujÄ… siÄ™ do ich wymogów. Widać to szczególnie w przypadku gigantów rynkowych. Ich dziaÅ‚ania majÄ… też najwiÄ™kszy wpÅ‚yw ze wzglÄ™du na skalÄ™. Jeżeli wyobrazimy sobie dużą miÄ™dzynarodowÄ… firmÄ™ z branży FMCG, to czÄ™sto jedna maÅ‚a zmiana – chociażby np. o milimetr mniejsze opakowanie – generuje oszczÄ™dnoÅ›ci Å›rodowiskowe w caÅ‚ym Å‚aÅ„cuchu dostaw. Ten 1 mm może siÄ™ przeÅ‚ożyć na np. 20% wzrost iloÅ›ci produktu w jednym transporcie, co przelicza siÄ™ na mniej samochodów do drodze i obniżenie emisji CO₂.

Eksperci wskazujÄ…, że tzw. zielony e-commerce to w tej chwili jeden z najważniejszych trendów w internetowym handlu, ale w najbliższych latach zrównoważony rozwój i spoÅ‚eczna odpowiedzialność biznesu znaczÄ…co wpÅ‚ynÄ… na politykÄ™ firm niemal z każdej branży. WymuszÄ… to wÅ‚aÅ›nie rosnÄ…ce oczekiwania konsumentów dotyczÄ…ce ochrony Å›rodowiska i klimatu. Badanie przeprowadzone przez Unilever pokazaÅ‚o, że już w 2017 roku ponad 33 proc. konsumentów deklarowaÅ‚o, że wybiera marki, które w ich opinii dziaÅ‚ajÄ… prospoÅ‚ecznie i proekologicznie, a z upÅ‚ywem czasu ten odsetek roÅ›nie.

– OczywiÅ›cie ekologia jest tematem, który chÄ™tnie bywa wykorzystywany w marketingu firm, bo Å‚adnie jest powiedzieć, że dana firma jest proekologiczna i dba o Å›rodowisko. Natomiast trzeba mieć też na uwadze, że konsumenci sÄ… podejrzliwi wobec takich deklaracji, zwÅ‚aszcza kiedy one padajÄ… w kontekÅ›cie marketingowym. PojawiajÄ… siÄ™ zagadnienia takie jak greenwashing, czyli komunikowanie dziaÅ‚aÅ„ proekologicznych tylko i wyÅ‚Ä…cznie w celu wybielenia siÄ™ – mówi prezes Ogólnopolskiego Panelu Badawczego Ariadna dr Tomasz Baran.

Jak podkreÅ›la, pokazuje to wciąż ogromnÄ… rolÄ™ i potrzebÄ™ edukacji ekologicznej, która skÅ‚ania Polaków do dziaÅ‚aÅ„ na rzecz Å›rodowiska i klimatu, a tym samym oddziaÅ‚uje również na politykÄ™ poszczególnych marek.

– Cieszy mnie to, że edukacja w zakresie ochrony Å›rodowiska – o tym, jaki mamy na nie wpÅ‚yw, dlaczego trzeba segregować Å›mieci albo dlaczego trzeba zakrÄ™cać wodÄ™ – trafia już do dzieci od najmÅ‚odszych lat. I myÅ›lÄ™, że gdy już bÄ™dÄ… dorosÅ‚ymi i Å›wiadomymi konsumentami, być może bÄ™dÄ… podejmowali trochÄ™ inne decyzje niż my – mówi Anna Czartoryska-Niemczycka.