Niedotlenienie okoÅ‚oporodowe i niewydolność oddechowa u noworodka mogÄ… doprowadzić do jego niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci fizycznej i intelektualnej, a w najgorszym wypadku nawet Å›mierci. Hipotermia lecznicza, polegajÄ…ca na kontrolowanym obniżeniu temperatury ciaÅ‚a, pozwala temu zapobiec. Liczy siÄ™ jednak czas, bo po szeÅ›ciu godzinach niedotlenienia zmiany w mózgu dziecka mogÄ… być już nieodwracalne. Dlatego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu wspólnie z Generali Polska i FundacjÄ… The Human Safety Net wdrażajÄ… projekt, który pozwala zastosować tÄ™ terapiÄ™ już w trakcie transportu noworodka do szpitala – w karetce neonatologicznej. Specjalistyczny sprzÄ™t trafiÅ‚ wÅ‚aÅ›nie do Å‚ódzkiego Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki. – Zamierzamy dostarczać je do kolejnych placówek – zapowiada Andrea Simoncelli, przewodniczÄ…cy rady nadzorczej Generali Polska.
Hipotermia lecznicza polega na kontrolowanym obniżeniu temperatury ciała noworodka. To uznana na świecie metoda poprawiająca wyniki leczenia dzieci dotkniętych niedotlenieniem okołoporodowym, czyli tzw. asfiksją.
– Stosujemy jÄ… u noworodków, które urodziÅ‚y siÄ™ w zÅ‚ym stanie z powodu jakichÅ› zdarzeÅ„ okoÅ‚oporodowych, jak np. zaburzenia przepÅ‚ywu Å‚ożyskowego. Poród to zawsze jest duży wysiÅ‚ek dla dziecka, któremu czasem brakuje tlenu, i taki stan nazywamy potocznie zamartwicÄ…. To jest problem, który może prowadzić do ciężkich zaburzeÅ„ rozwojowych. KonsekwencjÄ… niedotlenienia okoÅ‚oporodowego może być np. mózgowe porażenie dzieciÄ™ce. Hipotermia daje nam szansÄ™, aby chronić dzieci przed tymi zaburzeniami rozwojowymi, pod warunkiem jednak że zostanie zastosowana wczeÅ›nie – wyjaÅ›nia w rozmowie z agencjÄ… Newseria Biznes dr hab. n. med. Iwona MaroszyÅ„ska, prof. ICZMP, dyrektor Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Åodzi.
Okno terapeutyczne wynosi maksymalnie sześć godzin, zanim zmiany w mózgu dziecka stanÄ… siÄ™ nieodwracalne, prowadzÄ…c m.in. do niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci fizycznej i intelektualnej, a w cięższych przypadkach nawet Å›mierci.
– Jeżeli po incydencie niedotlenienia okoÅ‚oporodowego nie zastosujemy hipotermii leczniczej bÄ…dź zastosujemy jÄ… zbyt późno, w ciÄ…gu szeÅ›ciu godzin dochodzi do trwaÅ‚ych uszkodzeÅ„ komórek oÅ›rodkowego ukÅ‚adu nerwowego, co dÅ‚ugofalowo prowadzi do zaburzeÅ„ rozwojowych. Pod tym hasÅ‚em kryje siÄ™ szereg jednostek chorobowych, w tym przede wszystkim mózgowe porażenie dzieciÄ™ce. To powoduje praktycznie trwaÅ‚e kalectwo w zakresie rozwoju ruchowego, czyli bÄ™dziemy mieć do czynienia z osobÄ…, która bÄ™dzie wymagać wózka bÄ…dź kul, wsparcia w poruszaniu siÄ™. Z drugiej strony dochodzi też do zaburzeÅ„ poznawczych, a wiÄ™c taka osoba nie bÄ™dzie mogÅ‚a w peÅ‚ni uczestniczyć w życiu spoÅ‚ecznym – wyjaÅ›nia prof. dr hab. n. med. Jan Mazela, kierownik OddziaÅ‚u Neonatologicznego Ginekologiczno-PoÅ‚ożniczego Szpitala Klinicznego w Poznaniu.
W Polsce przez dÅ‚ugi czas hipotermia lecznicza u noworodków byÅ‚a stosowana tylko stacjonarnie, podczas hospitalizacji w wybranych oÅ›rodkach o najwyższym stopniu referencyjnoÅ›ci. Zazwyczaj znajdujÄ… siÄ™ one w dużych miastach. Dzieci urodzone w odlegÅ‚ych miejscowoÅ›ciach musiaÅ‚y dotrzeć do takiego specjalistycznego szpitala w ciÄ…gu kluczowych szeÅ›ciu godzin od porodu, co w praktyce czÄ™sto okazywaÅ‚o siÄ™ trudne. Dlatego w 2019 roku w Polsce wystartowaÅ‚ program, który pozwala zastosować hipotermiÄ™ leczniczÄ… już w trakcie transportu noworodka do szpitala – w karetce neonatologicznej wyposażonej w specjalistyczny sprzÄ™t.
– W ICZMP stosujemy hipotermiÄ™ leczniczÄ… u noworodków już od 2008 roku. ByliÅ›my pierwszym oÅ›rodkiem, który wprowadziÅ‚ tÄ™ metodÄ™ leczenia. Ale zdarza siÄ™, że dziecko rodzi siÄ™ poza naszym szpitalem. OczywiÅ›cie ktoÅ› mógÅ‚by powiedzieć, że województwo Å‚ódzkie nie jest duże, w ciÄ…gu kilku godzin da siÄ™ do nas dojechać. Zasada dotyczÄ…ca transportu noworodka jest jednak taka, że my najpierw musimy to dziecko ustabilizować. A taka karetka to jest stanowisko intensywnej terapii na kóÅ‚kach – mówi dr hab. Iwona MaroszyÅ„ska.
– PrzeÅ‚omowość programu polega na tym, że dziÄ™ki wyposażeniu karetek w drogie, specjalistyczne urzÄ…dzenie lekarze majÄ… możliwość zastosowania terapii wÅ‚aÅ›nie w tzw. zÅ‚otym oknie – dodaje prof. Jan Mazela.
ZapoczÄ…tkowany trzy lata temu program hipotermii leczniczej noworodków w transporcie neonatologicznym to wspólne przedsiÄ™wziÄ™cie Generali Polska, Fundacji The Human Safety Net i Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Na poczÄ…tek objÄ…Å‚ trzy województwa, a specjalistyczne wyposażenie do karetek ratujÄ…ce życie noworodków trafiÅ‚o do szpitali w Poznaniu, Bydgoszczy i Zielonej Górze.
– Program hipotermii leczniczej w transporcie noworodkowym dziaÅ‚a w Poznaniu od ponad dwóch lat. W tym czasie przetransportowano sześć noworodków, które po urodzeniu wymagaÅ‚y hipotermii leczniczej, ale do porodu doszÅ‚o w szpitalu, który nie miaÅ‚ możliwoÅ›ci przeprowadzenia takiego leczenia – mówi kierownik OddziaÅ‚u Neonatologicznego Ginekologiczno-PoÅ‚ożniczego Szpitala Klinicznego w Poznaniu.
– DziÄ™ki wspóÅ‚pracy z profesorem Janem MazelÄ… z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, wybitnym specjalistÄ… w dziedzinie neonatologii, rozpoczÄ™liÅ›my projekt wyposażania karetek neonatologicznych w sprzÄ™t, dziÄ™ki któremu można pomóc noworodkom dotkniÄ™tym niedotlenieniem. Leczenie zastosowane z jego użyciem w ciÄ…gu pierwszych szeÅ›ciu godzin po urodzeniu ogromnie zwiÄ™ksza szanse na przeżycie dziecka. Realizujemy ten projekt ze wsparciem fundacji Generali – The Human Safety Net – mówi Andrea Simoncelli, przewodniczÄ…cy rady nadzorczej Generali Polska.
Jak wskazuje, rozwój programu na chwilÄ™ wstrzymaÅ‚a pandemia COVID-19, ale teraz zostaÅ‚ on wznowiony. Kolejna karetka ze sprzÄ™tem do hipotermii leczniczej noworodków trafiÅ‚a już do Åodzi.
– Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Åodzi jest czwartym oÅ›rodkiem, do którego trafiÅ‚ ten specjalistyczny sprzÄ™t, a Å›rodki na ten sprzÄ™t zgromadziliÅ›my z pomocÄ… naszych pracowników. Zamierzamy dostarczać go do kolejnych placówek – zapowiada Andrea Simoncelli.
SprzÄ™t przekazany do Å‚ódzkiego szpitala zostaÅ‚ zakupiony dziÄ™ki zaangażowaniu pracowników Generali Polska podczas globalnego wyzwania fundacji The Human Safety Net w 2021 roku. Wolontariusze podczas dwóch tygodni trwania wyzwania m.in. jeździli na rowerach, chodzili z kijkami nordic walking, biegali po górach, przebywajÄ…c prawie 22 tys. km, aby szerzyć Å›wiadomość asfiksji. Wolontariusze Generali Polska zebrali w efekcie ponad 50 tys. zÅ‚, a firma podwoiÅ‚a tÄ™ kwotÄ™.
