Szczepienia przeciw COVID-19 w ciągu roku uchroniły od śmierci 20 mln ludzi. Wirusolodzy apelują o intensyfikację szczepień przed rozkręceniem kolejnej fali [DEPESZA]

Wiele paÅ„stw boryka siÄ™ w tej chwili ze skokowym wzrostem zachorowaÅ„ na COVID-19, wywoÅ‚ywanych gÅ‚ównie przez nowe subwarianty omikrona BA.4 i BA.5. Najgorsza sytuacja jest w Europie. Koncerny farmaceutyczne pracujÄ… już nad tzw. szczepionkami aktualizowanymi o nowy wariant, które majÄ… siÄ™ pojawić jesieniÄ…. Jednak wirusolodzy zalecajÄ…, żeby osoby z grupy ryzyka przyjęły przypominajÄ…cÄ… dawkÄ™ szczepionki przeciw COVID-19 niezależnie od tego, czy bÄ™dzie to preparat dotychczasowy, czy zaktualizowany. Do tej pory – jak pokazujÄ… badania naukowe – szczepienia przeciw COVID-19 pozwoliÅ‚y bowiem uchronić od Å›mierci już 20 mln ludzi. NajwiÄ™kszy udziaÅ‚ ma w tym AstraZeneca.

Wirus SARS-CoV-2, który w niekontrolowany sposób zaczÄ…Å‚ siÄ™ szerzyć pod koniec 2019 roku, wywoÅ‚aÅ‚ globalny kryzys zdrowia publicznego na niespotykanÄ… dotÄ…d skalÄ™. WedÅ‚ug danych WHO do tej pory zakażonych nim zostaÅ‚o ponad 561 mln osób, z których blisko 6,4 mln zmarÅ‚o. Po miesiÄ…cach rosnÄ…cej liczby zachorowaÅ„ i zgonów, a także wprowadzanych przez rzÄ…dy lockdownów gospodarczych częściowy powrót do normalnoÅ›ci umożliwiÅ‚y opracowane w bÅ‚yskawicznym tempie szczepionki przeciw COVID-19. Do tej pory w globalnej skali w peÅ‚ni zaszczepionych nimi zostaÅ‚o już ponad 62 proc. populacji, czyli ponad 4,8 mld ludzi. Łączna liczba podanych dotÄ…d dawek przekracza już 12,2 mld, ale – ze wzglÄ™du na skokowy wzrost zachorowaÅ„ na koronawirusa, notowany w tej chwili m.in. w Ameryce, Kanadzie i Europie Zachodniej – wiele krajów rozważa kolejne kampanie szczepieÅ„. 12 lipca Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz Europejska Agencja Leków (EMA) rozszerzyÅ‚y wskazania do podania drugiej dawki przypominajÄ…cej na osoby w wieku 60–79 lat. 

W unijnej strategii dotyczÄ…cej szczepieÅ„ Komisja Europejska podkreÅ›la, że „bezpieczne i skuteczne szczepionki przeciwko COVID-19 to najlepsza droga do przezwyciężenia pandemii”. ChroniÄ… one bowiem przed ciężkim przebiegiem choroby i zgonem, co potwierdza fakt, że – jak wskazujÄ… lekarze – poprzednie fale zachorowaÅ„ i hospitalizacji dotyczyÅ‚y gÅ‚ównie osób niezaszczepionych.

– W ciÄ…gu ostatniego roku szczepionki przeciw COVID-19 odegraÅ‚y kluczowÄ… rolÄ™ w ratowaniu życia pacjentów oraz przywracania naszego Å›wiata do stanu wzglÄ™dnej normalnoÅ›ci – podkreÅ›la prof. Guy Thwaites, dyrektor Oxford University Clinical Research Unit w Wietnamie.

Skuteczność szczepionek przeciw COVID-19 w ostatnim czasie analizowaÅ‚a brytyjska firma badawcza Airfinity, specjalizujÄ…ca siÄ™ w chorobach zakaźnych, a wyniki tej analizy ukazaÅ‚y siÄ™ w czerwcu br. na Å‚amach magazynu „The Lancet”. Naukowcy przyjrzeli siÄ™ m.in. statystykom dotyczÄ…cym szczepionek dystrybuowanych w poszczególnych krajach i nadmiarowych zgonów wywoÅ‚ywanych przez COVID-19. ŁącznÄ… liczbÄ™ osób uratowanych w trakcie pierwszego roku masowej akcji szczepieÅ„ oszacowano na ok. 20 mln. Badacze z Airfinity wskazali, że preparatem, który ocaliÅ‚ życie najwiÄ™kszej liczby osób, byÅ‚a szczepionka opracowana przez Uniwersytet Oksfordzki i AstrÄ™ZenecÄ™. W okresie miÄ™dzy grudniem 2020 a grudniem 2021 roku zapobiegÅ‚a ona ok. 6,3 mln zgonów, szczepionka Pfizer/BioNTech – blisko 6 mln. Z kolei Sinovac ocaliÅ‚ ponad 2 mln osób, a Moderna – 1,7 mln.

– DziÄ™ki danym rzeczywistym zyskujemy dogÅ‚Ä™bnÄ… wiedzÄ™ na temat skutecznoÅ›ci szczepionek, w tym także Vaxzevrii. Cieszymy siÄ™, że rezultaty badaÅ„ nieprzerwanie wskazujÄ… na wysoki poziom ochrony przed poważnymi skutkami klinicznymi i pozwalajÄ… nam lepiej zrozumieć kluczowÄ… rolÄ™ szczepieÅ„ w walce z COVID-19 – podkreÅ›la John L. Perez, starszy wiceprezes oraz kierownik dziaÅ‚u szczepionek i terapii immunologicznych w późnej fazie rozwoju w AstrzeZenece.

AstraZeneca i jej partnerzy do tej pory dostarczyli do 180 krajów już ponad 3 mld dawek szczepionki Vaxzevria, wynalezionej na Uniwersytecie Oksfordzkim. Jej skuteczność wziÄ™li pod lupÄ™ także naukowcy i eksperci ds. chorób zakaźnych z krajów azjatyckich. ZespóÅ‚ badaczy przeanalizowaÅ‚ dane z 79 rzeczywistych badaÅ„, zgromadzonych w bazie VIEW-hub, opracowanej przez Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health i International Vaccine Access Center. Wyniki tej analizy zostaÅ‚y niedawno opublikowane w magazynie „Expert Review of Vaccines”.

– Te wyniki pokazujÄ…, że szczepionka rekombinowana AstraZeneca i dostÄ™pne szczepionki mRNA zapewniajÄ… podobny, wysoki poziom ochrony przed zagrażajÄ…cym życiu wirusem COVID-19 – mówi prof. Guy Thwaites, jeden z autorów badania.

Eksperci oszacowali, że w przypadku tych preparatów zbliżony jest stopieÅ„ ochrony zarówno przed hospitalizacjÄ… (91–93 proc.), jak i przed zgonem (91–93 proc.).   

– Ta informacja jest szczególnie istotna z punktu widzenia polityków, którzy opracowujÄ… optymalny plan szczepieÅ„ swoich obywateli przeciw COVID-19 na najbliższe 12 miesiÄ™cy – mówi dyrektor Oxford University Clinical Research Unit w Wietnamie.

Co ważne, przeanalizowane statystyki dotyczÄ… wariantu delta SARS-CoV-2 i wczeÅ›niejszych odmian koronawirusa. Jednak z brytyjskiej agencji UK Health Security Agency oraz z analogicznej agendy zdrowia publicznego w Brazylii pÅ‚ynÄ… też informacje na temat zastosowania trzeciej dawki przypominajÄ…cej, które wskazujÄ… na podobne rezultaty w zapobieganiu poważnym skutkom wynikajÄ…cym z zakażenia wariantem omikron.

ObecnÄ… falÄ™ wywoÅ‚ujÄ… przede wszystkim subwarianty omikrona BA.4 i BA.5. JesieniÄ… majÄ… siÄ™ pojawić tzw. szczepionki aktualizowane, nad którymi pracujÄ… koncerny farmaceutyczne. Jednak zarówno EMA, ECDC, jak i wirusolodzy zalecajÄ…, żeby osoby z grup ryzyka jeszcze przed jesieniÄ… przyjęły przypominajÄ…cÄ… dawkÄ™ szczepionki przeciw COVID-19, niezależnie od tego, czy bÄ™dzie to dotychczasowy preparat, czy zaktualizowany, zawierajÄ…cy komponent nakierowany również na wariant omikron.

Dla osób z zaburzeniami odpornoÅ›ci, szczególnie narażonych na ciężki przebieg COVID-19, np. pacjentów hematoonkologicznych czy po przeszczepach, opracowano produkt leczniczy skÅ‚adajÄ…cy siÄ™ z dwóch przeciwciaÅ‚ monoklonalnych, który może być podawany jako profilaktyka przed zakażeniem SARS-CoV-2. W marcu br. zostaÅ‚ on dopuszczony przez EMA. Mechanizm dziaÅ‚ania polega na tym, że pacjenci dostajÄ… gotowe przeciwciaÅ‚a, których nie sÄ… w stanie wytworzyć sami pod wpÅ‚ywem dziaÅ‚ania szczepionki. Badania wskazujÄ…, że jest on skuteczny również wobec omikrona.