– Pakiet Fit for 55 jest szalenie ambitny i uważam, że on jest nierealny do przeprowadzenia w ciÄ…gu piÄ™ciu lat. W polskim ciepÅ‚ownictwie niemożliwe jest wprowadzenie zmiany technologicznej i przestawienie na OZE w tak krótkim czasie – mówi Wojciech DÄ…browski, prezes zarzÄ…du PGE Polskiej Grupy Energetycznej. Unijna polityka klimatyczna i dekarbonizacja to dziÅ› najwiÄ™ksze wyzwanie, które stoi przed ciepÅ‚em systemowym w Polsce. Koszt transformacji tego sektora jest szacowany na ok. 100 mld zÅ‚ w ciÄ…gu najbliższej dekady. Branża wskazuje jednak, że szybkie przejÅ›cie na OZE jest w jej przypadku niemal niemożliwe – chociażby z braku odpowiedniej technologii – a alternatywÄ… jest kogeneracja oparta na gazie. W procesie transformacji liczy też na szerokÄ… dostÄ™pność unijnych Å›rodków pomocowych.
– Przed branżą ciepÅ‚owniczÄ… stojÄ… dzisiaj gigantyczne zmiany zwiÄ…zane z politykÄ… klimatycznÄ… Unii Europejskiej i dekarbonizacjÄ…. To jest wciąż branża oparta w wiÄ™kszoÅ›ci na wÄ™glu. W tym procesie odchodzenia od wÄ™gla znaczÄ…cÄ… rolÄ™ bÄ™dzie odgrywaÅ‚ gaz, ale też oczywiÅ›cie wykorzystanie odnawialnych źródeÅ‚ energii i tych technologii, które dopiero przed nami, zwiÄ…zanych i z magazynowaniem energii, z magazynowaniem ciepÅ‚a, z wykorzystaniem wodoru, z wiÄ™kszÄ… iloÅ›ciÄ… dekarbonizowanego gazu w ramach sieci gazowniczych. To wszystko oczywiÅ›cie na dziÅ› sÄ… wyzwania wymagajÄ…ce nakÅ‚adów inwestycyjnych, ale jestem gÅ‚Ä™boko przekonany, że branża jest w stanie takie inwestycje zrealizować – mówi Artur SoboÅ„, sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów PaÅ„stwowych.
WedÅ‚ug danych Forum Energii w Polsce prawie 1/4 ciepÅ‚a powstaje w systemach ciepÅ‚owniczych (reszta to indywidualne instalacje grzewcze). Z sieci ogrzewane jest też ok. 40 proc. zasobu mieszkaniowego, a Polska dysponuje sieciÄ… ciepÅ‚owniczÄ…, która liczy w sumie 21,4 tys. km i jest jednÄ… z najbardziej rozwiniÄ™tych w Europie. Jednak krajowe ciepÅ‚ownictwo opiera siÄ™ gÅ‚ównie na wÄ™glu, rokrocznie zużywajÄ…c go ok. 26 mln ton. Emituje przy tym okoÅ‚o 68 mln ton CO2 rocznie – czyli aż 1/4 caÅ‚ej, krajowej emisji. Wyzwaniem jest też bardzo wysoki – przekraczajÄ…cy w Polsce aż 80 proc. – odsetek nieefektywnych systemów ciepÅ‚owniczych. Wszystko to ma wpÅ‚yw na klimat i zdrowie publiczne, zaostrzajÄ…c problem smogu, który rokrocznie kosztuje PolskÄ™ ok. 30 mld euro (raport „CiepÅ‚ownictwo w Polsce 2019”).
– Przed branżą stoi wiele wyzwaÅ„, przede wszystkim speÅ‚nienie wymogów polityki klimatycznej Unii Europejskiej. Z niepokojem patrzymy na obecne propozycje, nastÄ™puje próba forsowania kolejnych obostrzeÅ„, kolejnych ograniczeÅ„ możliwoÅ›ci produkcji z paliw kopalnych – mówi Wojciech DÄ…browski.
Celem polityki klimatycznej UE jest redukcja emisji CO2 o 55 proc. do koÅ„ca tej dekady i osiÄ…gniÄ™cie neutralnoÅ›ci klimatycznej w 2050 roku. W poÅ‚owie lipca br. Komisja Europejska przedstawiÅ‚a pakiet reform gospodarczych i legislacyjnych Fit for 55, który ma umożliwić realizacjÄ™ tych zaÅ‚ożeÅ„. Kierunek wyznaczony przez UE – a przy tym rekordowo wysokie ceny uprawnieÅ„ do emisji CO2 w systemie ETS – bÄ™dzie mieć w nadchodzÄ…cych latach ogromne przeÅ‚ożenie na ciepÅ‚ownictwo, które czeka etap gruntownych zmian.
– Pakiet Fit for 55 to jest szalenie ambitny plan i uważam, że on jest nierealny do przeprowadzenia w ciÄ…gu piÄ™ciu lat. Oczekiwany jest dwu-, niemalże trzykrotny wzrost produkcji z OZE, a w tak dużych systemach ciepÅ‚owniczych, jakimi sÄ… polskie miasta – gdzie mamy wytwarzanie, dystrybucjÄ™, duże przedsiÄ™biorstwa ciepÅ‚ownicze – niemożliwe jest przestawienie na OZE w tak krótkim czasie. Na dziÅ› nie ma takiej technologii, która by to umożliwiaÅ‚a – podkreÅ›la prezes PGE Polskiej Grupy Energetycznej.
Jak wskazuje, obok braku odpowiedniej technologii problemem sÄ… też gigantyczne nakÅ‚ady finansowe, których wymaga transformacje sektora. Te sÄ… szacowane na ponad 100 mld zÅ‚ w ciÄ…gu najbliższej dekady. Sama Polska Grupa Energetyczna zamierza do 2050 roku przeznaczyć na ten cel ok. 70 mld zÅ‚.
– Nie możemy kosztów caÅ‚ego procesu transformacji przerzucić na klienta – mówi Wojciech DÄ…browski. – JeÅ›li Unia Europejska oczekuje od nas zmian i przyspieszenia transformacji, to musi nam w tym pomóc finansowo.
– Warunki zawarte w pakiecie Fit for 55 sÄ… bardzo trudne do speÅ‚nienia – zarówno czasowo, jak i ekonomicznie. To sÄ… najwiÄ™ksze bolÄ…czki, bo technicznie można zrobić wiele rzeczy, ale potrzeba na to czasu i Å›rodków. Mamy nadziejÄ™, że Unia Europejska – stawiajÄ…c takie wymagania – bÄ™dzie konsekwentna i powie: „mamy Å›rodki pomocowe i pomożemy wam w dojÅ›ciu do tej neutralnoÅ›ci klimatycznej” – dodaje PrzemysÅ‚aw KoÅ‚odziejak, prezes zarzÄ…du PGE Energia CiepÅ‚a.
OgÅ‚oszona w październiku ub.r. strategia Grupy PGE zakÅ‚ada, że do 2030 roku udziaÅ‚ produkcji ciepÅ‚a ze źródeÅ‚ zero- i niskoemisyjnych – czyli innych niż wÄ™glowe – ma wynieść 70 proc. Należąca do niej spóÅ‚ka PGE Energia CiepÅ‚a, która na polskim rynku jest liderem (25-proc. udziaÅ‚ w rynku ciepÅ‚a z kogeneracji, 16 elektrociepÅ‚owni i ponad 670 km sieci ciepÅ‚owniczej), deklaruje, że ten cel jest jak najbardziej realny. ZwÅ‚aszcza że nie zaczyna od zera, bo już w tej chwili spóÅ‚ka produkuje ok. 40 proc. ciepÅ‚a z paliw innych niż wÄ™glowe – gÅ‚ównie z gazu.
– Kierunek transformacji jest jasny, tu już nie mamy wÄ…tpliwoÅ›ci, musimy zmierzać w stronÄ™ zazieleniania ciepÅ‚a i nasze inwestycje zmierzajÄ… w tÄ™ stronÄ™. OczywiÅ›cie z racji tego, że dziaÅ‚amy gÅ‚ównie w dużych miastach, szybkie zastosowanie technologii OZE w tak dużych systemach jest trudne. Dlatego etapem przejÅ›ciowym jest wykorzystywanie gazu jako paliwa i zakÅ‚adamy, że po 2040 roku technologie zwiÄ…zane z innymi źródÅ‚ami OZE, z wodorem czy magazynowaniem energii rozwinÄ… siÄ™ na tyle, że bÄ™dzie można przejść na nie już w wiÄ™kszym stopniu. Natomiast obecnie realizujemy przejÅ›cie na gaz – mówi PrzemysÅ‚aw KoÅ‚odziejak.
Gaz jest paliwem dostÄ™pnym „tu i teraz”, które z jednej strony pozwala ograniczyć emisje i wpÅ‚yw branży na Å›rodowisko, a z drugiej – zapewnia, że klienci nie odczujÄ… rosnÄ…cych cen na swoich rachunkach. PGE Energia CiepÅ‚a już w 2018 roku rozpoczęła prace zmierzajÄ…ce do zamiany wÄ™gla na gaz w swoich zakÅ‚adach. W efekcie do 2023 roku praktycznie w wiÄ™kszoÅ›ci zostanÄ… już oddane do eksploatacji nowe instalacje, które przyczyniÄ… siÄ™ do caÅ‚kowitej albo częściowej rezygnacji z wÄ™gla.
– Nasza najwiÄ™ksza inwestycja, która jest już w trakcie, to budowa nowego bloku Czechnica w Siechnicach pod WrocÅ‚awiem, o mocy 170 MW elektrycznych i 160 MW cieplnych. Jest to elektrociepÅ‚ownia zasilajÄ…ca aglomeracjÄ™ wrocÅ‚awskÄ…. W przygotowaniu jest budowa podobnej wielkoÅ›ci bloku dla Gdyni, toczÄ… siÄ™ też postÄ™powania przetargowe na źródÅ‚a gazowe dla Bydgoszczy i Kielc. Tam, gdzie do tej pory wykorzystywaliÅ›my kotÅ‚y wÄ™glowe, bÄ™dÄ… budowane kotÅ‚ownie gazowe, peÅ‚niÄ…ce funkcjÄ™ źródeÅ‚ szczytowych i rezerwowych. Tak wiÄ™c na dziÅ› przechodzimy na gaz, natomiast przygotowujemy już także scenariusz dekarbonizacji ciepÅ‚ownictwa – mówi prezes zarzÄ…du PGE Energia CiepÅ‚a.
Branża podkreÅ›la też, że – wobec czekajÄ…cych jÄ… wyzwaÅ„ – potrzebne sÄ… zarówno Å›rodki na sfinansowanie przyszÅ‚ych inwestycji, jak i odpowiednie, stabilne ramy regulacyjne.
– Fit for 55 to kolejne wyzwania przed polskÄ… energetykÄ… i sektorem ciepÅ‚ownictwa. Dzisiaj jeszcze nie znamy ich skali, bo propozycja Komisji Europejskiej musi wejść w życie i wtedy bÄ™dziemy mogli siÄ™ do niej dostosować. Ale już dziÅ› polityka klimatyczna UE i sytuacja rynkowa wymagajÄ… gigantycznych nakÅ‚adów inwestycyjnych, które szacujemy na 100 mld zÅ‚ do roku 2030. Jednak do tych źródeÅ‚ wspóÅ‚finansowania inwestycji, które już znamy – m.in. ze Å›rodków krajowych NFOÅšiGW, z programu Infrastruktura i Åšrodowisko i regionalnych programów operacyjnych – dochodzÄ… Å›rodki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, z Krajowego Planu Odbudowy. Tak wiÄ™c możliwoÅ›ci wspóÅ‚finansowania inwestycji bÄ™dzie sporo. Mam nadziejÄ™, że wspólnie uda siÄ™ wypracować taki program inwestycyjny, który pozwoli wypeÅ‚nić zobowiÄ…zania i dostarczyć klientom nowoczesny produkt w dobrej cenie – mówi minister Artur SoboÅ„.