Osoby z narcystycznymi cechami osobowoÅ›ci negatywnie reagujÄ… na etyczne przywództwo – dowiedli naukowcy z amerykaÅ„skiego Uniwersytetu Evansville. CzÄ™sto w odpowiedzi na stawiane przez przeÅ‚ożonych wymagania wpadajÄ… w gniew, a to z kolei powoduje, że wycofujÄ… siÄ™ lub nawet odchodzÄ… z firmy. Odkrycie, dokonane na podstawie badaÅ„ laboratoryjnych i terenowych, przynosi wnioski, które mogÄ… znaleźć praktyczne zastosowanie w modelach zarzÄ…dzania przedsiÄ™biorstwami. Co istotne, etyczny model zarzÄ…dzania musi być stosowany od najwyższego szczebla.
– Przywódcy etyczni ksztaÅ‚tujÄ… zachowania akceptowane spoÅ‚ecznie o charakterze prospoÅ‚ecznym, zestawiajÄ…c kompas moralny jednostek z dobrem caÅ‚ej grupy. W naszym rozumieniu przywódca etyczny buduje swojÄ… reputacjÄ™ na postÄ™powaniu wÅ‚aÅ›ciwie, traktowaniu innych w sposób sprawiedliwy i myÅ›leniu o dobru ogóÅ‚u. Osoby te mogÄ… inspirować grupÄ™ do postÄ™powania zgodnie z silnymi zasadami moralnymi, które wyznaczajÄ… ich moralność. Chodzi tu o podążanie za etycznymi przykÅ‚adami, zapewnianie sprawiedliwego traktowania, a także peÅ‚nienie roli dobrego moralnego lidera, który zachÄ™ca do zachowania zgodnie z normami i zniechÄ™ca do zachowaÅ„ nieetycznych – wyjaÅ›nia w rozmowie z agencjÄ… Newseria Innowacje dr Faith Fox, adiunktka ze Schroeder School of Business na Uniwersytecie Evansville.
Hipoteza, jakÄ… postawili sobie badacze, zakÅ‚adaÅ‚a, że osoby narcystyczne kierujÄ… siÄ™ wÅ‚asnym kodeksem moralnym, który stoi w sprzecznoÅ›ci z postawÄ…, jakÄ… prezentuje przywódca etyczny.
– Jest to niemal przeciwieÅ„stwo dobrego kodeksu moralnego. Ponieważ takie osoby nie mogÄ… odnieść siÄ™ do zachowaÅ„ etycznych promowanych przez przywódcÄ™ etycznego ani zmanipulować ich na swojÄ… korzyść, nie mogÄ… też dostrzec wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci takiego punktu widzenia, reagujÄ… gniewem i chcÄ… odejść – podkreÅ›la dr Faith Fox.
Jak tÅ‚umaczy, można tÄ™ sytuacjÄ™ porównać do poczucia zawodu, kiedy sprawy idÄ… nie po naszej myÅ›li. OsobowoÅ›ci narcystyczne, które majÄ… do czynienia z przywódcÄ… etycznym, na co dzieÅ„ odczuwajÄ… takie emocje.
– Jest to ciÄ…gÅ‚a walka ze sobÄ…, niemal skutkujÄ…ca napadami zÅ‚oÅ›ci, co oznacza, że dana osoba odczuwa gniew, bo nie może zrozumieć, czego siÄ™ od niej oczekuje, nie rozumie etycznego postÄ™powania i nie chce mieć z tym do czynienia, nie widzi w tym sensu – mówi badaczka z Uniwersytetu Evansville. – Zasadniczo w wyniku zastosowania przywództwa etycznego osoby narcystyczne wpadaÅ‚y w gniew i decydowaÅ‚y siÄ™ na wycofanie siÄ™ lub caÅ‚kowite odejÅ›cie z firmy. Obserwacja tych wyników byÅ‚a bardzo użyteczna pod wzglÄ™dem praktycznym. Można byÅ‚o siÄ™ przekonać, że przywództwo etyczne rzeczywiÅ›cie sprawia, że narcyzm niejako siÄ™ uwidacznia, co jest bardzo interesujÄ…ce.
Badanie zostaÅ‚o przeprowadzone dwutorowo, na grupach liczÄ…cych Å‚Ä…cznie niemal 700 osób. Pierwsze badanie byÅ‚o przeprowadzone terenowo, a drugie laboratoryjnie. Pierwsze polegaÅ‚o na badaniu ankietowym w kampusie Midwestern College, wÅ›ród personelu, który podzielono na pracowników naukowych, nienaukowych i personel administracyjny. NastÄ™pnie ten sam zestaw pytaÅ„ trafiÅ‚ do studentów, którzy podejmujÄ… pracÄ™ na kampusie w czasie studiów. Dane porównano z wynikami badania laboratoryjnego, przeprowadzonego z użyciem Amazon Mechanical Turk (M-Turk) oraz metody epizodów. Uczestnicy tego badania byli podzieleni na dwie grupy, objÄ™te pozytywnym lub negatywnym przywództwem.
– Wyniki badania istotnie pomogÅ‚y nam dostrzec, w jaki sposób przywództwo etyczne może być szczególnie pomocne w równoważeniu negatywnych skutków narcyzmu – przekonuje dr Faith Fox. – To badanie w dużym stopniu stanowi uzupeÅ‚nienie zagadnienia korzyÅ›ci z etycznego zachowania dla spoÅ‚eczeÅ„stwa. Potwierdza ono zaÅ‚ożenie, że moralne postÄ™powanie i dziaÅ‚anie na rzecz wspólnego dobra przynosi korzyÅ›ci nie tylko poszczególnym osobom, ale także organizacjom. Osoby, które wykazujÄ… cechy narcystyczne, bÄ™dÄ… musiaÅ‚y zastanowić siÄ™ nad sobÄ… i pracować nad wypracowaniem wÅ‚asnego kompasu moralnego, aby mogÅ‚y dostosować siÄ™ do spoÅ‚eczeÅ„stwa jako caÅ‚oÅ›ci. Im bardziej wspieramy przywództwo etyczne i postÄ™powanie w naszych organizacjach, tym bardziej ludzie bÄ™dÄ… dostrzegać, że muszÄ… dopasować siÄ™ do tego kompasu moralnego, w przeciwnym razie zostanÄ… bez pracy – taki wniosek wynika z naszych obserwacji.
Jej zdaniem warunkiem tego jest jednak odpowiedni rozwój przywództwa etycznego w firmie, a mianowicie jego obecność na wszystkich szczeblach organizacji, przede wszystkim tych najwyższych.
– Nie można mieć bezpoÅ›redniego przeÅ‚ożonego, który jest osobÄ… kierujÄ…cÄ… siÄ™ silnymi zasadami etycznymi, ale którego zwierzchnicy nie postÄ™pujÄ… zgodnie z takimi zasadami. CzÄ™sto koÅ„czy siÄ™ to porażkÄ…. Aby przywództwo etyczne odniosÅ‚o sukces, musi zaczynać siÄ™ na najwyższym poziomie i obejmować kolejne. JeÅ›li tak nie jest, pojawiÄ… siÄ™ sprzeczne perspektywy i ludzie nie bÄ™dÄ… chcieli siÄ™ podporzÄ…dkować, wiÄ™c to przywództwo musi mieć strukturÄ™ zstÄ™pujÄ…cÄ…. Wtedy można obserwować pozytywne wyniki – ocenia badaczka.
