Ministerstwo Finansów pracuje nad nowymi rozwiązaniami dla samorządów. Mają rekompensować ubytki spowodowane Polskim Ładem

Z wyliczeÅ„ Ministerstwa Finansów wynika, że zmiany podatkowe wprowadzane Polskim Ładem bÄ™dÄ… kosztować samorzÄ…dy ok. 150 mld zÅ‚ w ciÄ…gu 10 lat. TrwajÄ… prace nad rozwiÄ…zaniami legislacyjnymi, które majÄ… te straty zrekompensować. Proponowane zmiany to gwarancja dochodów i subwencja rozwojowa dla aktywnych inwestycyjnie gmin. W efekcie dochody jednostek samorzÄ…du terytorialnego (JST) majÄ… być o ok. 10 proc. wyższe niż prognozowane. – Zarówno w trakcie pandemii, jak i obecnie samorzÄ…dy bardzo dobrze poradziÅ‚y sobie, jeżeli chodzi o stronÄ™ budżetowÄ… – mówi Sebastian Skuza, wiceminister finansów.

– SamorzÄ…dy sÄ… integralnÄ… częściÄ… paÅ„stwa i struktur paÅ„stwowych, wiÄ™c najbardziej skorzystajÄ… na ogólnym rozwoju gospodarczym, który niesie ze sobÄ… Polski Ład. Premier wspominaÅ‚ o dynamicznym wzroÅ›cie wynagrodzeÅ„, najwiÄ™kszym, jaki mieliÅ›my dotychczas w Polsce, wiÄ™c samorzÄ…d terytorialny jako udziaÅ‚owiec podatku od osób fizycznych również na tym wzroÅ›cie pÅ‚ac skorzysta, podobnie jak na rozwoju gospodarczym w zakresie wyższych wpÅ‚ywów z podatku dochodowego od osób prawnych – mówi agencji Newseria Biznes Sebastian Skuza.

Sami zainteresowani zwracajÄ… jednak uwagÄ™ przede wszystkim na spadek dochodów, jakie niesie za sobÄ… Polski Ład i proponowane w nim zmiany podatkowe. WedÅ‚ug przepisów, których konsultacje wÅ‚aÅ›nie dobiegajÄ… koÅ„ca, od przyszÅ‚ego roku ma wzrosnąć kwota wolna od podatku do 30 tys. zÅ‚, a drugi próg podatkowy ma zostać podniesiony z 85 tys. na 120 tys. zÅ‚, przez co liczba osób pÅ‚acÄ…cych 32-proc. podatek dochodowy spadnie o poÅ‚owÄ™. Na zmianach skorzysta prawie 18 mln Polaków, a niemal 9 mln z nich przestanie pÅ‚acić PIT. To m.in. osoby najuboższe i 70 proc. emerytów i rencistów. Obniżka podatków oznacza jednak ubytek w dochodach samorzÄ…dów. Z oceny skutków regulacji przedstawionej przez resort finansów wynika, że spadnÄ… one o 26,8 proc., czyli o ponad 15 mld zÅ‚ w przyszÅ‚ym roku. W ciÄ…gu 10 najbliższych lat JST stracÄ… ponad 150 mld zÅ‚. Ministerstwo Finansów zapewnia, że chce te negatywne skutki rekompensować.

– Przygotowujemy pewne rozwiÄ…zania legislacyjne w tym obszarze, które bÄ™dÄ… siÄ™ opierać na dwóch filarach. Filar pierwszy – rozwiÄ…zania prawne, które de facto bÄ™dÄ… gwarantować jednostkom samorzÄ…du terytorialnego nie mniejsze z roku na rok udziaÅ‚y w podatkach dochodowych. Czyli dochody z tego tytuÅ‚u nie bÄ™dÄ… spadać. Drugim filarem bÄ™dzie wprowadzenie nowej części subwencji ogólnej, tzw. subwencji rozwojowej, która bÄ™dzie naliczana w zależnoÅ›ci np. od liczby mieszkaÅ„ców, ale także aktywnoÅ›ci inwestycyjnej jednostek samorzÄ…du terytorialnego – wymienia Sebastian Skuza.

Mechanizmem wspierajÄ…cym samorzÄ…dy ma być także Program Inwestycji Strategicznych, który bÄ™dzie oferowaÅ‚ bezzwrotne dofinansowanie inwestycji JST, co ma zwiÄ™kszyć ich skalÄ™. W tym roku do samorzÄ…dów trafi też 8 mld zÅ‚ (dzielone algorytmem), co jest efektem dobrej sytuacji budżetowej. Ministerstwo wprowadzi też rozwiÄ…zania przejÅ›ciowe, które dadzÄ… JST wiÄ™kszÄ… elastyczność zarzÄ…dzania budżetami na skutek zmiany reguÅ‚ fiskalnych, oraz podniesie limit spÅ‚aty dÅ‚ugu JST i wprowadzi rozwiÄ…zania wspierajÄ…ce wykorzystanie Å›rodków unijnych.

Resort wyliczyÅ‚, że po wprowadzeniu Polskiego Ładu i rozwiÄ…zaÅ„ stabilizujÄ…cych w przyszÅ‚ym roku samorzÄ…dy osiÄ…gnÄ… dochody z tytuÅ‚u PIT, CIT i subwencji ogólnej na poziomie ok. 146 mld zÅ‚, czyli o 4,6 proc. wyższej, niż prognozowaÅ‚y w wieloletniej prognozie finansowej. Po doliczeniu do tego Å›rodków inwestycyjnych z Funduszu Polski Ład wzrost dochodów ma siÄ™gnąć 9,6 proc.

Jak podkreÅ›la wiceminister finansów, sytuacja finansów samorzÄ…dowych jest stale monitorowana i na razie nie ma powodów do obaw.

– Zarówno w trakcie pandemii, jak i obecnie samorzÄ…dy poradziÅ‚y sobie bardzo dobrze, jeżeli chodzi o stronÄ™ budżetowÄ…. Zwracam tutaj uwagÄ™ na fakt, że w roku 2020 jednostki samorzÄ…du terytorialnego zrealizowaÅ‚y dochody wyższe, niż planowaÅ‚y przed pandemiÄ…. Co wiÄ™cej, planowaÅ‚y deficyt w wysokoÅ›ci okoÅ‚o 21 mld zÅ‚, a rok zakoÅ„czyÅ‚y nadwyżkÄ… w wysokoÅ›ci 5,7 mld zÅ‚. Również rok bieżący jest rokiem obiecujÄ…cym ze wzglÄ™du na stronÄ™ dochodowÄ…, jak również na wynik jednostek samorzÄ…du terytorialnego – zapewnia Sebastian Skuza.

Po I póÅ‚roczu 2021 roku samorzÄ…dy wykazujÄ… nadwyżkÄ™ budżetowÄ… w kwocie 22,4 mld zÅ‚. DziÄ™ki dynamicznemu odbiciu w gospodarce i prognozowanemu wzrostowi wpÅ‚ywów z podatku PIT i CIT również perspektywy na II poÅ‚owÄ™ roku sÄ… obiecujÄ…ce.

Unia Metropolii Polskich podkreÅ›la jednak, że dla samorzÄ…dów dużym problemem jest znaczÄ…cy wzrost bieżących kosztów obsÅ‚ugi mieszkaÅ„ców. Jest on dwukrotnie wyższy niż wzrost dochodów bieżących. BolÄ…czkÄ… jest także narastajÄ…ce niedofinansowanie oÅ›wiaty. Subwencja na ten cel pokrywa dziÅ› niecaÅ‚e 60 proc. wydatków na oÅ›wiatÄ™.