MaÅ‚oletni w Polsce mogÄ… wykonywać prace sezonowe, jednak sÄ… to Å›ciÅ›le okreÅ›lone branże i zajÄ™cia. Zatrudnienie nastolatków, którzy ukoÅ„czyli 16. rok życia, jest obÅ‚ożone pewnymi ograniczeniami, gÅ‚ównie przez wzglÄ…d na ochronÄ™ życia i zdrowia maÅ‚oletnich. – Na pewno prace przy sprzedaży alkoholu i papierosów czy przy obsÅ‚udze urzÄ…dzeÅ„ mechanicznych to sÄ… prace, których co do zasady maÅ‚oletni wykonywać nie może – mówi Aleksandra Zagajewska z PaÅ„stwowej Inspekcji Pracy.
Lato to szczyt prac sezonowych, na których chcÄ… zarobić także maÅ‚oletni majÄ…cy wolne od szkoÅ‚y. To popularna forma spÄ™dzania wakacji wÅ›ród mÅ‚odych osób, którzy Å‚Ä…czÄ… w ten sposób przyjemne z pożytecznym. Ożywienie na rynku ofert prac wakacyjnych widoczne byÅ‚o już w maju. Jak wynika z zestawienia firmy Personnel Service, wÅ›ród najczęściej poszukiwanych zawodów wiele byÅ‚o zwiÄ…zanych z turystykÄ…, organizacjÄ… imprez, gastronomiÄ…, ale też rolnictwem. Pracodawcy najchÄ™tniej chcieli zatrudnić m.in. kelnerów, animatorów, pomocników do prac ogrodniczych i rolniczych. Poszukiwali także pracowników do hoteli, maÅ‚ej gastronomii, obsÅ‚ugi festiwali czy sprzedawców. Zatrudnienie maÅ‚oletniego jest czÄ™sto dla pracodawcy atrakcyjnÄ… opcjÄ…, ale niesie ona ze sobÄ… pewne ograniczenia, przede wszystkim wiekowe.
– Jeżeli mÅ‚oda osoba chce sobie dorobić w wakacje, musi mieć skoÅ„czone 16 lat i może być zatrudniona wyÅ‚Ä…cznie do prac lekkich, czyli takich, które nie narażajÄ… życia czy zdrowia mÅ‚odocianego, nie wiążą siÄ™ z pracÄ… w ekstremalnych warunkach, z narażeniem na czynniki szkodliwe lub przy urzÄ…dzeniach mechanicznych – wymienia w rozmowie z agencjÄ… informacyjnÄ… Newseria Biznes Aleksandra Zagajewska.
Prace, których nie powinien podejmować nastolatek, sÄ… zwiÄ…zane przede wszystkim z wysiÅ‚kiem i wysokimi temperaturami, zatrudnienie nie powinno negatywnie wpÅ‚ynąć na zdrowie psychiczne i fizyczne maÅ‚oletniego, a także zagrażać jego życiu. To gÅ‚ównie prace dotyczÄ…ce obsÅ‚ugi urzÄ…dzeÅ„ mechanicznych, ale także przy sprzedaży używek takich jak alkohol czy papierosy.
Młodsi nastolatkowie, przed ukończeniem 16. roku życia, także mogą podjąć zatrudnienie, ale wyłącznie w określonych branżach: kulturalnej, artystycznej, sportowej i reklamowej. Pracodawca prowadzący działalność w tych obszarach może zlecić wykonanie pracy lub innych zajęć zarobkowych dziecku przed ukończeniem 16. roku życia, jeśli uzyska zgodę rodzica lub opiekuna oraz zezwolenie właściwego inspektora pracy.
– Pracodawca, który zatrudnia mÅ‚odocianego, musi mieć opracowany wykaz prac lekkich, do których może zatrudnić mÅ‚odocianego. Wykaz jest opracowywany w uzgodnieniu z lekarzem medycyny pracy i musi być zatwierdzony przez okrÄ™gowego inspektora pracy – wyjaÅ›nia ekspertka PaÅ„stwowej Inspekcji Pracy.
Małoletni, podobnie jak starsi pracownicy, przed podjęciem pracy muszą być poddani badaniom lekarskim. Potrzebują orzeczenia lekarskiego o tym, że są zdolni do wykonywania danej pracy.
– MaÅ‚oletni jest pod szczególnym kloszem ochronnym ustawodawcy, w zwiÄ…zku z tym na pewno musi być przeszkolony w zakresie bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy, co musi siÄ™ wiÄ…zać z tym, że uzyskuje zaÅ›wiadczenie o ukoÅ„czeniu szkolenia – mówi Aleksandra Zagajewska. – OczywiÅ›cie musi być zawarta umowa, czy to jest umowa o pracÄ™, czy umowa cywilnoprawna. Umowa o pracÄ™ zawsze musi być na piÅ›mie, umowa-zlecenie dla celów dowodowych też powinna być na piÅ›mie. MÅ‚odociany, który nie ma jeszcze ukoÅ„czonych 18 lat, a ma skoÅ„czone 13, ma ograniczonÄ… zdolność do czynnoÅ›ci prawnych. I o ile umowÄ™ o pracÄ™ do wykonywania prac lekkich może podpisać, o tyle zawsze opiekun prawny może zakwestionować zawarcie tej umowy. Natomiast przy umowach cywilnoprawnych zawsze konieczna jest zgoda opiekuna prawnego.
Prawo ogranicza również liczbÄ™ godzin, które nastolatek może każdego dnia poÅ›wiÄ™cić na pracÄ™ zarobkowÄ…. To 7 godz. na dobÄ™ i 35 godzin tygodniowo. Nawet pracujÄ…c sezonowo, osoba taka ma prawo do urlopu.
– Co jest ważne, mÅ‚odociany ma zapewniony co najmniej 14-godzinny odpoczynek dobowy, czyli przerwa nocna musi obejmować co najmniej 14 godzin, a także co najmniej 48-godzinny odpoczynek tygodniowy obejmujÄ…cy niedzielÄ™ – tÅ‚umaczy ekspertka. – Jeżeli mÅ‚odociany pracuje w ciÄ…gu doby dÅ‚użej niż 4,5 godz., oprócz standardowej 15-minutowej przerwy na 8 godz. pracy przysÅ‚uguje mu dodatkowe póÅ‚ godziny przerwy.
Młodociany nie może też wykonywać pracy w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej.
