Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii i Hiszpanii wykazaÅ‚y, że skÅ‚onność do drzemek może być uwarunkowana genetycznie, a krótkie sjesty mogÄ… być korzystne dla zdrowia. PrzyczyniajÄ… siÄ™ do zmniejszenia ryzyka nadciÅ›nienia, korzystnie wpÅ‚ywajÄ… na pamięć, produktywność i regeneracjÄ™ organizmu. Jednak drzemki trwajÄ…ce powyżej 30 min, w poÅ‚Ä…czeniu z niezdrowym stylem życia, mogÄ… sprzyjać otyÅ‚oÅ›ci i zaburzeniom metabolizmu.
– BadaliÅ›my czynniki majÄ…ce wpÅ‚yw na zespóÅ‚ metaboliczny, tj. nadciÅ›nienie, obwód talii oraz zaburzony metabolizm trójglicerydów i glukozy. ChcieliÅ›my również siÄ™ dowiedzieć, czy istnieje genetyczna skÅ‚onność do drzemek. Wyniki badania wskazujÄ…, że za skÅ‚onność do drzemek odpowiada 127 genów. SÄ… osoby, u których wystÄ™pujÄ… predyspozycje genetyczne, i takie, u których takich uwarunkowaÅ„ siÄ™ nie stwierdza – oni nawet jeÅ›li majÄ… możliwość drzemki, nie korzystajÄ… z niej. Na tej podstawie przeprowadziliÅ›my szczegóÅ‚owÄ… analizÄ™ okreÅ›lanÄ… jako randomizacja mendlowska i stwierdziliÅ›my zwiÄ…zek przyczynowy miÄ™dzy drzemkami a otyÅ‚oÅ›ciÄ… – mówi agencji Newseria Innowacje prof. Marta Garaulet z WydziaÅ‚u Fizjologii Uniwersytetu w Murcji.
To badanie zostaÅ‚o przeprowadzone w Wielkiej Brytanii. Ponieważ obejmowaÅ‚o populacjÄ™ osób w wieku ok. 65 lat lub wiÄ™cej, a część uczestników miaÅ‚a różne schorzenia, jako kolejnÄ… grupÄ™ wybrano mieszkaÅ„ców hiszpaÅ„skiej Murcji nad Morzem Åšródziemnym, gdzie sjesta uwarunkowana jest kulturowo. Åšrednia wieku w tej grupie wynosiÅ‚a 39 lat, a próba liczyÅ‚a 3275 osób.
Naukowcy ponownie doszli do wniosku, że istnieje zwiÄ…zek miÄ™dzy drzemkami a otyÅ‚oÅ›ciÄ… i zespoÅ‚em metabolicznym, czyli wspóÅ‚wystÄ™powaniem czynników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy. 35 proc. uczestników zwykle odbywaÅ‚o sjestÄ™, z czego u 16 proc. drzemka przekraczaÅ‚a 30 min. OkazaÅ‚o siÄ™, że dÅ‚ugie drzemki byÅ‚y zwiÄ…zane z wyższymi wartoÅ›ciami BMI, obwodu talii, glukozy na czczo, skurczowego i rozkurczowego ciÅ›nienia krwi, a także z wiÄ™kszÄ… czÄ™stoÅ›ciÄ… wystÄ™powania zespoÅ‚u metabolicznego w porównaniu z grupÄ… bez sjesty. Natomiast prawdopodobieÅ„stwo podwyższonego ciÅ›nienia skurczowego byÅ‚o niższe w grupie z krótkÄ… sjestÄ… niż w grupie bez sjesty.
– Moje badanie wskazuje, że krótkie drzemki sÄ… dobre dla zdrowia, ponieważ wiążą siÄ™ z obniżonym ryzykiem nadciÅ›nienia. Jest to istotne, ponieważ ciÅ›nienie krwi jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka zawaÅ‚u i chorób ukÅ‚adu sercowo-naczyniowego. JeÅ›li randomizowane badania przekrojowe potwierdzÄ… nasze wyniki, bÄ™dziemy mogli stwierdzić, że drzemki sÄ… korzystne dla zdrowia – mówi ekspertka WydziaÅ‚u Fizjologii Uniwersytetu w Murcji.
Ważnym aspektem badaÅ„ byÅ‚o wskazanie zwiÄ…zanych ze stylem życia czynników, które w poÅ‚Ä…czeniu z dÅ‚ugimi drzemkami sprzyjajÄ… otyÅ‚oÅ›ci. SÄ… to: zbyt obfite obiady, spożywanie posiÅ‚ków o późnych porach dnia lub w nocy, palenie tytoniu i późne kÅ‚adzenie siÄ™ spać.
– To badanie może mieć wpÅ‚yw na spoÅ‚eczeÅ„stwo, ponieważ, po pierwsze, można siÄ™ z niego dowiedzieć, że dÅ‚uga drzemka może być niekorzystna dla zdrowia. Możemy to zmienić, ustawiajÄ…c budzik i ograniczajÄ…c czas drzemki do 30 min. Po drugie, krótkie drzemki można stosować w warunkach klinicznych jako zalecenie w przypadku nadciÅ›nienia tÄ™tniczego. Oprócz tego przeprowadzone szczegóÅ‚owe badania potwierdziÅ‚y, że drzemka krótsza niż 30 min, okreÅ›lana jako drzemka regeneracyjna, poprawia pamięć, zwiÄ™ksza produktywność i pozwala na regeneracjÄ™ w ciÄ…gu dnia, szczególnie w krajach, gdzie obowiÄ…zujÄ… dÅ‚ugie godziny pracy. PrzykÅ‚adowo w Hiszpanii ludzie pracujÄ… rano od 9.00 do 13.30 i nastÄ™pnie od 17.00 do 21.00 – przekonuje prof. Marta Garaulet.
Naukowcy odkryli także różnice zwiÄ…zane z tym, gdzie odbywa siÄ™ drzemka. WiÄ™kszość uczestników badania robi to na fotelu lub kanapie, tylko co piÄ…ty – w Å‚óżku. To ma znaczenie, ponieważ w tej drugiej grupie zidentyfikowano znacznie wiÄ™cej osób, które korzystaÅ‚y z dÅ‚ugich drzemek, przekraczajÄ…cych 30 min. Miejsce drzemki naukowcy okreÅ›lili wiÄ™c jako kolejny czynnik poÅ›redniczÄ…cy miÄ™dzy spaniem a podwyższonym skurczowym ciÅ›nieniem krwi.
– JeÅ›li jednak osoba odbywa krótkÄ… drzemkÄ™ na kanapie w pozycji innej niż leżąca, zgodnie z wynikami naszego badania ma to zwiÄ…zek z wpÅ‚ywem krótkich drzemek na obniżenie ciÅ›nienia krwi – mówi ekspertka WydziaÅ‚u Fizjologii Uniwersytetu w Murcji.
WedÅ‚ug danych Narodowego Funduszu Zdrowia w Polsce na nadciÅ›nienie tÄ™tnicze w 2020 roku chorowaÅ‚o 9,94 mln dorosÅ‚ych osób. NajwiÄ™cej chorych byÅ‚o w wieku 55–74 lat. Z kolei w 2022 roku na otyÅ‚ość cierpiaÅ‚ co czwarty Polak powyżej 15. roku życia. NFZ szacuje, że w 2025 roku bÄ™dzie ona dotyczyć 26 proc. kobiet i 30 proc. mężczyzn.
