Po publicznych konsultacjach strona rzÄ…dowa opublikowaÅ‚a nowy projekt zmian w ustawie o krajowym systemie cyberbezpieczeÅ„stwa. Nowelizacja – kluczowa dla procesu wdrażania w Polsce sieci 5G – od poczÄ…tku budzi szereg zastrzeżeÅ„ po stronie ekspertów i uczestników rynku telekomunikacyjnego, którzy zgÅ‚osili do niej ponad 750 uwag. – Obecny projekt tylko w części uwzglÄ™dnia zgÅ‚aszane uwagi, wiele z nich nie zostaÅ‚o jednak uwzglÄ™dnionych albo przepisy zostaÅ‚y zmienione w sposób budzÄ…cy kolejne zastrzeżenia i wÄ…tpliwoÅ›ci interpretacyjne – podkreÅ›la prof. Maciej Rogalski, rektor Uczelni Åazarskiego, wspólnik w Kancelarii Rogalski i Wspólnicy.
– Projekt nowelizacji ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeÅ„stwa z 20 stycznia jest już kolejnÄ… wersjÄ… zmian tego aktu prawnego. Poprzedni projekt noweli byÅ‚ z 7 wrzeÅ›nia i zgÅ‚oszono do niego aż 750 uwag – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes prof. dr hab. Maciej Rogalski.
Wprowadzona w poÅ‚owie 2018 roku ustawa byÅ‚a pierwszym w Polsce aktem prawnym dotyczÄ…cym tego obszaru. RzÄ…d szykuje jej nowelizacjÄ™, która – jak uzasadnia – jest podyktowana ustaleniami na poziomie europejskim. Chodzi gÅ‚ównie o konieczność wdrożenia do polskich przepisów tzw. 5G Toolbox, który zostaÅ‚ wypracowany przy udziale wszystkich paÅ„stw czÅ‚onkowskich UE i przyjÄ™ty na poczÄ…tku 2020 roku. Dokument ma wzmocnić poziom cyberbezpieczeÅ„stwa w Europie w kontekÅ›cie budowy sieci 5G. StÄ…d również i krajowa nowelizacja ustawy o KSC bÄ™dzie mieć duże przeÅ‚ożenie na wdrażanie tej technologii w Polsce.
Pierwszy projekt nowelizacji pojawiÅ‚ siÄ™ na poczÄ…tku wrzeÅ›nia ub.r. i od razu wzbudziÅ‚ duże kontrowersje wÅ›ród ekspertów i caÅ‚ego rynku telekomunikacyjnego, m.in. ze wzglÄ™du na ekspresowy, 14-dniowy termin jego procedowania. W projekcie znalazÅ‚y siÄ™ też zapisy, które pozwalajÄ… wykluczyć z budowy 5G niektórych dostawców infrastruktury i oprogramowania. Chodzi przede wszystkim o firmy chiÅ„skie, w tym koncern technologiczny Huawei, który jest jednym z gÅ‚ównych dostawców infrastruktury dla tej technologii.
Najnowszy projekt nowelizacji ustawy o KSC trafiÅ‚ już na Komitet Rady Ministrów ds. Cyfryzacji. Eksperci ds. prawa i rynku telekomunikacyjnego wskazujÄ…, że nowa wersja nadal nie uwzglÄ™dnia najważniejszych uwag zgÅ‚oszonych w toku konsultacji publicznych.
– Obecny projekt noweli w części uwzglÄ™dnia zgÅ‚aszane uwagi. Szereg z nich nie zostaÅ‚ jednak uwzglÄ™dniony albo przepisy zostaÅ‚y zmienione w sposób budzÄ…cy kolejne zastrzeżenia i wÄ…tpliwoÅ›ci interpretacyjne – mówi rektor Uczelni Åazarskiego. – W uwagach wskazywano m.in. na konieczność stosowania przepisów Kodeksu postÄ™powania administracyjnego w postÄ™powaniach, które dotyczÄ… oceny dostawców sprzÄ™tu telekomunikacyjnego. W nowej wersji wprowadzono wprawdzie taki wymóg stosowania przepisów k.p.a., ale jednoczeÅ›nie wprowadzono też szereg wyjÄ…tków, co zasadniczo ograniczy stosowanie podstawowych zasad prawnych. Te zmiany nie sÄ… wiÄ™c wystarczajÄ…ce.
Bez wiÄ™kszych zmian pozostawiono też zapisy pozwalajÄ…ce wykluczyć z wdrażania 5G części dostawców na podstawie otwartych, niemerytorycznych kryteriów (np. takich, czy dana firma pochodzi z kraju, w którym sÄ… przestrzegane prawa czÅ‚owieka).
– Wprawdzie poszerzono listÄ™ tych kryteriów oraz zmodyfikowano dotychczasowe, jednak nadal sÄ… to niewystarczajÄ…ce zmiany – wskazuje prof. dr hab. Maciej Rogalski.
Zgodnie z aktualnym projektem w Polsce oceny dostawców sprzÄ™tu i oprogramowania dla sieci 5G ma dokonywać rzÄ…dowe Kolegium ds. CyberbezpieczeÅ„stwa. Weźmie ono pod uwagÄ™ kryteria takie jak m.in. prawdopodobieÅ„stwo, że dostawca znajduje siÄ™ pod wpÅ‚ywem paÅ„stwa spoza UE bÄ…dź NATO, oraz jakie obowiÄ…zuje w tym kraju prawo w zakresie ochrony danych osobowych czy praw czÅ‚owieka. Dostawcy uznani na podstawie tych kryteriów za poważne zagrożenie dla krajowego cyberbezpieczeÅ„stwa zostanÄ… odciÄ™ci od kontraktów, a firmy telekomunikacyjne korzystajÄ…ce z ich usÅ‚ug bÄ…dź sprzÄ™tu bÄ™dÄ… musiaÅ‚y pozbyć siÄ™ ich w ciÄ…gu siedmiu lat, co bÄ™dzie wiÄ…zaÅ‚o siÄ™ dla nich z dużymi stratami finansowymi. To m.in. z tego powodu rynek wielokrotnie apelowaÅ‚ już o wprowadzenie bardziej mierzalnych, merytorycznych kryteriów oceny dostawców.
– Mimo licznych postulatów i propozycji konkretnych rozwiÄ…zaÅ„ nie wprowadzono kryteriów technicznych, które byÅ‚yby weryfikowalne w ocenie i nie powodowaÅ‚y wieloznacznoÅ›ci. Co prawda zostaÅ‚y dodane pewne odniesienia do kwestii technicznych, jak np. liczba i rodzaj wykrytych podatnoÅ›ci i incydentów dotyczÄ…cych typów produktów lub usÅ‚ug ICT. Jednak z pewnoÅ›ciÄ… nie sÄ… to kryteria techniczne, jeÅ›li chodzi o zakres ich stosowania w praktyce na innych rynkach europejskich. Na przykÅ‚ad w Niemczech jest to lista kilkunastu kryteriów technicznych uwzglÄ™dnianych w ocenie dostawcy, wÅ›ród których bardzo istotnÄ… rolÄ™ odgrywa certyfikacja – wskazuje ekspert.
Rektor Uczelni Åazarskiego podkreÅ›la, że nowy projekt zmian w ustawie o KSC jest też wÄ…tpliwy z punktu widzenia jego zgodnoÅ›ci z miÄ™dzynarodowymi i unijnymi przepisami, które dotyczÄ… m.in. wolnego handlu i swobody prowadzenia dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej.
– Obecne rozwiÄ…zania dotyczÄ…ce oceny dostawców sprzÄ™tu telekomunikacyjnego i liczne ograniczenia praw uczestników tego procesu z pewnoÅ›ciÄ… wzbudzÄ… wÄ…tpliwoÅ›ci z punktu widzenia Europejskiej konwencji praw czÅ‚owieka czy Karty praw podstawowych UE, która stanowi, że „każdy jest równy wobec prawa” oraz zabrania siÄ™ „wszelkiej dyskryminacji ze wzglÄ™du na narodowość”. MogÄ… pojawić siÄ™ też problemy z przestrzeganiem Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który zakazuje ograniczania swobody przedsiÄ™biorczoÅ›ci – wymienia prof. Maciej Rogalski. – Ten projekt powinien być notyfikowany do Komisji Europejskiej, ale zakÅ‚adam, że ten obowiÄ…zek zostanie jeszcze zrealizowany.
Eksperci już wczeÅ›niej zwracali też uwagÄ™, że zapisy znowelizowanej ustawy o KSC – wymierzone przede wszystkim w chiÅ„skich dostawców sprzÄ™tu i oprogramowania – mogÄ… zaszkodzić polskiej gospodarce i negatywnie odbić siÄ™ na relacjach handlowych z PaÅ„stwem Åšrodka. Na zlecenie Huaweia brytyjska firma Assembly Research policzyÅ‚a, że wdrożenie przepisów w ksztaÅ‚cie z wrzeÅ›nia ub.r. może opóźnić budowÄ™ sieci 5G w Polsce nawet o trzy lata, co pociÄ…gnęłoby za sobÄ… straty siÄ™gajÄ…ce 4,8 mld euro.
– Z pewnoÅ›ciÄ… decyzje dotyczÄ…ce wykluczenia części dostawców mogÄ… skutkować daleko idÄ…cymi, negatywnymi skutkami gospodarczymi. Ze wzglÄ™du na ograniczenie konkurencji istnieje też ryzyko wzrostu cen usÅ‚ug ICT, w tym usÅ‚ug telekomunikacyjnych dla obywateli. Może to również spowodować dalsze opóźnienia we wdrażaniu usÅ‚ug 5G – zwÅ‚aszcza w przypadku ewentualnych sporów prawnych, których efektem może być wstrzymanie aukcji lub zaskarżenie jej wyników – ocenia wspólnik w Kancelarii Rogalski i Wspólnicy.