Ostatnie 10 dni na konsultacje podatkowych propozycji Polskiego Ładu. Skutkiem wprowadzenia zmian może być zanik formy samozatrudnienia

Zapowiedziany wiosnÄ… pakiet ustaw nazwany Polskim Ładem wystraszyÅ‚ przedsiÄ™biorców prowadzÄ…cych jednoosobowÄ… dziaÅ‚alność gospodarczÄ…. Nawet rzÄ…d przyznaje, że wiÄ™kszość z nich na wprowadzonych zmianach straci. Zdaniem prawnika Macieja Oniszczuka przez to, że obciążenia podatkowe samozatrudnionych wzrosnÄ… o poÅ‚owÄ™, bÄ™dÄ… oni zmieniać formÄ™ dziaÅ‚alnoÅ›ci na spóÅ‚kÄ™ z ograniczonÄ… odpowiedzialnoÅ›ciÄ… lub też zdecydujÄ… siÄ™ na umowÄ™ o pracÄ™, a liczba jednoosobowych dziaÅ‚alnoÅ›ci gwaÅ‚townie spadnie. Widać też, że przedsiÄ™biorcy zaczÄ™li siÄ™ interesować przenoszeniem dziaÅ‚alnoÅ›ci za granicÄ™. Na konsultacjÄ™ podatkowych propozycji zostaÅ‚o jeszcze kilka dni.

– W Polskim Ładzie możemy znaleźć dużo zapisów, które wystraszyÅ‚y polskie firmy. Po konferencji prasowej ogÅ‚aszajÄ…cej Polski Ład wzrost zainteresowania spóÅ‚kami zagranicznymi na naszej stronie byÅ‚ piÄ™ciokrotny. Bardzo dużo ludzi zaczęło szukać fraz „polska firma w Czechach” czy „firma za granicÄ…” wÅ‚aÅ›nie dlatego, żeby przed tym Polskim Ładem uciec. Dotychczas samozatrudnieni pÅ‚acÄ… stawkÄ™ 19 proc., a zapowiedzi, że nagle ma siÄ™ ona praktycznie podwoić, wszystkich bardzo mocno wystraszyÅ‚y – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Maciej Oniszczuk, partner zarzÄ…dzajÄ…cy w kancelarii Oniszczuk & Associates. – Mamy jeszcze kolejne zapowiedzi dodatkowego uszczelnienia systemu podatkowego, m.in. wÅ‚aÅ›nie w zakresie przeniesienia firmy za granicÄ™.

Na razie Polski Ład trafiÅ‚ do konsultacji spoÅ‚ecznych, które trwajÄ… przez caÅ‚y sierpieÅ„. Z zapowiedzi przedstawionych przez Ministerstwo Finansów wynika, że samozatrudnieni opodatkowani podatkiem liniowym w wysokoÅ›ci 19 proc. – a jest ich ok. 700 tysiÄ™cy – stracÄ… na tym rozwiÄ…zaniu. Zniknie bowiem istniejÄ…ca dotychczas możliwość odpisania dużej części skÅ‚adki zdrowotnej, nie bÄ™dÄ… mogli też skorzystać ani z podniesionej kwoty wolnej od podatku, ani w również przesuniÄ™tego w górÄ™ progu podatkowego, od którego zaczyna siÄ™ pÅ‚acić 32-proc. PIT. Brak możliwoÅ›ci odpisu skÅ‚adki zdrowotnej podwyższa daninÄ™ prawie o poÅ‚owÄ™ – do 28 proc. 

Jak wynika z ostatnich dostÄ™pnych danych GUS, w I kwartale 2021 roku udziaÅ‚ pracujÄ…cych na wÅ‚asny rachunek wynosiÅ‚ 18,5 proc. wszystkich pracujÄ…cych, czyli 3,03 miliona osób. WiÄ™cej niż poÅ‚owa z nich to samozatrudnieni.

– To sÄ… osoby, które prowadzÄ… dziaÅ‚alność gospodarczÄ…, natomiast ich jedynym kontrahentem najczęściej jest ich pracodawca. WykonujÄ… pracÄ™ w wyznaczonym miejscu pracy pod jego nadzorem – wyjaÅ›nia Maciej Oniszczuk. – Opodatkowanie tych osób zrówna siÄ™ praktycznie z opodatkowaniem osób, które sÄ… na umowie o pracÄ™, i paradoksalnie zwiÄ™kszy siÄ™ w przypadku spóÅ‚ek i osób, które majÄ… swoje spóÅ‚ki z ograniczonÄ… odpowiedzialnoÅ›ciÄ….

WedÅ‚ug prawnika jeÅ›li zaÅ‚ożenia Polskiego Ładu zostanÄ… wprowadzone w takiej formie, jakÄ… znamy obecnie, to liczba jednoosobowych dziaÅ‚alnoÅ›ci dramatycznie spadnie, podobnie jak staÅ‚o siÄ™ z popularnymi spóÅ‚kami komandytowymi, które niemal zniknęły po objÄ™ciu ich CIT-em. Jak podkreÅ›la, osobom pracujÄ…cym dla jednego pracodawcy bardziej bÄ™dzie siÄ™ opÅ‚acaÅ‚o przejść na umowÄ™ o pracÄ™. Tym bardziej że ze wzglÄ™du na podniesienie drugiego progu podatkowego (z 86 tys. do 120 tys. zÅ‚) wielu z nich zostanie w tym pierwszym, ze stawkÄ… 17 proc. Nie bÄ™dzie to jednak rozwiÄ…zanie korzystne dla pracodawców, bo zwiÄ™kszÄ… siÄ™ ich koszty.

Część samozatrudnionych może rozważyć przeksztaÅ‚cenie dziaÅ‚alnoÅ›ci w spóÅ‚kÄ™ z o. o., która dajÄ… m.in. lepszÄ… ochronÄ™ przed wierzycielami, lub przeniesienie siedziby firmy za granicÄ™. Tu jednak jest haczyk.

– Jeżeli firma ma klientów – czy jednego klienta w przypadku samozatrudnionych i praca jest wykonywana w Polsce, to przeprowadzka za granicÄ™ nic nie zmieni. W przypadku osoby fizycznej zawsze decyduje rezydencja podatkowa, czyli tam, gdzie osoba spÄ™dza póÅ‚ roku bÄ…dź ma centrum interesów życiowych, tam pÅ‚aci podatki – tÅ‚umaczy partner Kancelarii Oniszczuk & Associates. – Niemniej jest coraz szersza grupa osób – i pandemia to też uwidoczniÅ‚a – która pracuje zdalnie i oni mogÄ… pracować z dowolnego miejsca na Å›wiecie. Dla nich przeprowadzka za granicÄ™ i Å›wiadczenie stamtÄ…d dotychczasowej pracy zdalnie dla swojego pracodawcy nie bÄ™dzie stanowić problemu. TakÄ… tendencjÄ™ też już widzimy, chociażby w branży IT, gdzie coraz wiÄ™cej osób szuka lepszego systemu podatkowego, lepszego miejsca do życia.

Dodaje, że grupa pracujÄ…cych w ten sposób osób jest caÅ‚kiem spora, choć brakuje badaÅ„, które mogÅ‚yby to potwierdzić, m.in. z tego powodu, że osoby te wolÄ… siÄ™ nie ujawniać, by uniknąć kontroli ze strony fiskusa, nawet jeÅ›li ta miaÅ‚aby wykazać, że rozliczajÄ… siÄ™ zgodnie z prawem. Teraz Ministerstwo Finansów chce także doprecyzować zapis o koniecznoÅ›ci rozliczania podatków w kraju, w którym dziaÅ‚a zarzÄ…d danej firmy i zintensyfikować kontrole firm rozliczajÄ…cych siÄ™ z fiskusem poza PolskÄ….

– W pewnych sytuacjach może to stać w konflikcie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania, które z takimi paÅ„stwami mamy, gdzie ta definicja miejsca zarzÄ…du już jest i sÄ… gÅ‚osy, że ewentualna jej zmiana musiaÅ‚aby siÄ™ wiÄ…zać ze zmianÄ… samej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Niemniej zawsze jest tak, że jeżeli nie tworzymy żadnej substancji dla naszej firmy zagranicznej, to urzÄ…d skarbowy może to zakwestionować – konkluduje Maciej Oniszczuk.