Specjalna aplikacja pomaga trenować zapamiętywanie. To szansa dla pacjentów na wczesnym etapie alzheimera

Naukowcy z Uniwersytetu w Toronto dowiedli, że korzystanie z aplikacji trenujÄ…cej utrwalanie wspomnieÅ„ pozwala użytkownikom zapamiÄ™tać o poÅ‚owÄ™ wiÄ™cej szczegóÅ‚ów z nimi zwiÄ…zanych. Aplikacja naÅ›laduje proces zapamiÄ™tywania charakterystyczny dla hipokampu – obszaru w mózgu odpowiedzialnego za pamięć dotyczÄ…cÄ… m.in. zdarzeÅ„. Odkrycie może być przeÅ‚omem w postÄ™powaniu z pacjentami zmagajÄ…cymi siÄ™ z chorobÄ… Alzheimera na wczesnym etapie. DziÄ™ki aplikacji prawdopodobnie uda siÄ™ opóźnić progresjÄ™ choroby.

– HippoCamera to aplikacja, której celem jest zachowywanie i wspieranie pamiÄ™ci zwiÄ…zanej z codziennymi wydarzeniami. ZaprojektowaliÅ›my jÄ… w oparciu o znajomość mechanizmów wspierajÄ…cych pamięć w mózgu. HippoCamera ma dwie funkcje, które pozwalajÄ… na rejestrowanie i ponowne odtwarzanie wspomnieÅ„ w oparciu o zasady ugruntowane w nauce o pamiÄ™ci. To odróżnia jÄ… od typowego korzystania ze smartfona, gdzie po prostu nagrywamy filmy i robimy zdjÄ™cia – informuje w wywiadzie dla agencji Newseria Innowacje prof. Morgan Barense, neruolożka z WydziaÅ‚u Psychologii Uniwersytetu w Toronto.

KorzystajÄ…c z aplikacji, użytkownik najpierw nagrywa kilkusekundowy, dźwiÄ™kowy opis rejestrowanego wspomnienia. Później tworzy 24-sekundowe nagranie wideo, a potem okreÅ›la w piÄ™ciostopniowej skali, jak ważne jest to wspomnienie. NastÄ™pnie aplikacja koduje wspomnienie w sposób zbliżony do takiego, jaki zachodzi w hipokampie ludzkiego mózgu. NastÄ™pnym etapem ćwiczenia pamiÄ™ci jest wykonywanie sesji powtórzeÅ„ z przyspieszonym odtwarzaniem filmu.

Z badania, którego rezultaty zostaÅ‚y opublikowane na Å‚amach „Proceedings of the National Academy of Sciences”, wynika, że korzystanie z aplikacji pozwala użytkownikom przypomnieć sobie o poÅ‚owÄ™ szczegóÅ‚ów wiÄ™cej niż uczestnikom z grupy kontrolnej. Tak szczegóÅ‚owa pamięć utrzymywaÅ‚a siÄ™ nawet po 200 dniach przerwy w Ä‡wiczeniach z użyciem aplikacji.

– SkorzystaliÅ›my z funkcjonalnego obrazowania metodÄ… rezonansu magnetycznego, które wykazaÅ‚o, że hipokamp użytkowników aplikacji HippoCamera, przypominajÄ…cych sobie rejestrowane z jej użyciem wydarzenia, wykazywaÅ‚ intensywnÄ… aktywność. HippoCamera zmienia wiÄ™c coÅ› w sposobie, w jaki hipokamp przywoÅ‚uje nasze wspomnienia, co sÅ‚uży zachowywaniu ich bogactwa i dostÄ™pnoÅ›ci w dÅ‚uższej perspektywie. ZastÄ™puje to proces korzystania ze smartfona w typowy sposób, za pomocÄ… standardowych aplikacji, w których tylko gromadzimy obrazy i bezmyÅ›lnie je nagrywamy, nie myÅ›lÄ…c o tym, dlaczego sÄ… one dla nas ważne. HippoCamera skÅ‚ania użytkowników, aby zatrzymali siÄ™ i zwrócili uwagÄ™ na moment, którego wÅ‚aÅ›nie doÅ›wiadczajÄ…. Później prosimy ich o zapoznanie siÄ™ z pamiÄ™ciowymi wskazówkami w sposób, który sprzyja zapamiÄ™tywaniu – podkreÅ›la prof. Morgan Barense.

Tak obiecujÄ…ce wyniki badaÅ„ mogÄ… być szczególnie ważne dla osób cierpiÄ…cych na chorobÄ™ Alzheimera, zwÅ‚aszcza w jej wczesnych stadiach. Systematyczne ćwiczenia pamiÄ™ci mogÄ… siÄ™ przyczynić do opóźnienia jej progresji. Z danych, na które powoÅ‚uje siÄ™ PaÅ„stwowa Inspekcja Sanitarna, wynika, że schorzeniem tym może być dotkniÄ™tych nawet do 21 mln ludzi na caÅ‚ym Å›wiecie, a w samej Polsce – już ponad 350 tys.

Na potrzeby osób zmagajÄ…cych siÄ™ z chorobÄ… Alzheimera zwraca uwagÄ™ coraz wiÄ™cej dostawców aplikacji mobilnych. Backup Memory to aplikacja Å‚Ä…czÄ…ca siÄ™ za poÅ›rednictwem Bluetootha z telefonami osób bliskich użytkownika. Choremu wyÅ›wietlane sÄ… zdjÄ™cia tych osób wraz z informacjÄ… o tym, kim one sÄ…. DostÄ™pne rozwiÄ…zania opierajÄ… siÄ™ jednak najczęściej na prostych modelach pamiÄ™ciowych i nie próbujÄ… odtwarzać sposobu, w jaki tego typu informacje zapamiÄ™tuje ludzki mózg.

– DostÄ™pnych jest mnóstwo aplikacji do trenowania mózgu, których twórcy twierdzÄ…, że usprawniajÄ… pamięć poprzez konkretne gry. Faktycznie takie aplikacje mogÄ… poprawiać naszÄ… pamięć w kontekÅ›cie danej gry, w którÄ… gramy. Trzeba jednak pamiÄ™tać o tym, że korzyÅ›ci z takich ćwiczeÅ„ mózgu mogÄ… nie przekÅ‚adać siÄ™ na inne aspekty pamiÄ™ci, które sÄ… ważne w rzeczywistym Å›wiecie. To jedna z kwestii, którÄ… zajmowaliÅ›my siÄ™ w naszym laboratorium. StaraliÅ›my siÄ™ opracować takÄ… aplikacjÄ™, która skupia siÄ™ w szczególnoÅ›ci na poprawie pamiÄ™ci w kontekÅ›cie realnych wydarzeÅ„ – wskazuje neurolożka z Uniwersytetu w Toronto.

Korzystanie ze smartfona równie dobrze może poprawiać, jak i pogarszać pamięć. Coraz wiÄ™cej mówi siÄ™ o zjawisku cyfrowej amnezji. To nadmierne poleganie na urzÄ…dzeniach cyfrowych, szczególnie smartfonach. DostÄ™pność wszystkich istotnych informacji w takim urzÄ…dzeniu prowadzi do tego, że użytkownicy nie muszÄ… ich zapamiÄ™tywać i tym samym nie Ä‡wiczÄ… pamiÄ™ci.

– Mówi siÄ™, że narzÄ…dy nieużywane zanikajÄ… i to samo dotyczy funkcji poznawczych – tracimy je, gdy z nich nie korzystamy. JeÅ›li wiÄ™c wszystkie informacje trzymamy w swoim smartfonie, to bÄ™dziemy mieli coraz gorszÄ… pamięć. Nie ćwiczÄ…c jej, prowadzimy do jej osÅ‚abienia. Mowa wiÄ™c tutaj tak naprawdÄ™ o dwóch czynnikach – po pierwsze, smartfony odciÄ…gajÄ… naszÄ… uwagÄ™, a po drugie, używamy ich do przechowywania informacji, zamiast korzystać z wÅ‚asnych mózgów i Ä‡wiczyć naszÄ… pamięć – mówi prof. Morgan Barense.

WedÅ‚ug analityków Future Market Insights Å›wiatowy rynek aplikacji wspomagajÄ…cych opiekÄ™ nad osobami z demencjÄ… wypracowaÅ‚ w 2022 roku przychody w wysokoÅ›ci 27 mln dol. Do 2032 roku wartość rynku wzroÅ›nie ponad dwukrotnie – do 56,2 mln dol.