Do koÅ„ca maja przyszÅ‚ego roku potrwa pilotaż przeglÄ…dów lekowych, który dziÅ› realizowany jest przez 75 farmaceutów w 75 aptekach w caÅ‚ej Polsce. Pierwszy etap programu pokazaÅ‚, że taka usÅ‚uga jest na rynku potrzebna – farmaceuci wielokrotnie interweniowali w przypadkach zbÄ™dnej farmakoterapii czy suplementacji oraz dziaÅ‚aÅ„ niepożądanych przyjmowanych preparatów. To szczególnie ważne dla seniorów z wielochorobowoÅ›ciÄ…. Pozytywne jest również to, że pacjenci chÄ™tnie sÅ‚uchajÄ… rekomendacji farmaceutów.
– Wyniki ministerialnego pilotażu przeglÄ…dów lekowych, pierwszego miesiÄ…ca fazy wykonawczej, sÄ… bardzo zadowalajÄ…ce. Mamy 114 pacjentów, w Å›rednim wieku powyżej 75. roku życia, najstarszy pacjent 102-letni, którzy przeszli przeglÄ…dy lekowe u przygotowanych realizatorów pilotażu. To pacjenci ze Å›redniÄ… liczbÄ… leków powyżej 15, ale zakres tej liczby pobieranych leków to nawet 36 preparatów w systemie codziennym. Czyli sÄ… to pacjenci z wielkimi problemami wielochorobowoÅ›ci i wielolekowoÅ›ci. Farmaceuci wykrywajÄ… te problemy lekowe – Å›rednia ich liczba to ponad sześć, to jest bardzo dużo, ich interwencje skuteczne. Jest akceptacja pacjentów, jest dialog z lekarzem, sÄ… zoptymalizowane schematy leczenia pacjentów – mówi agencji Newseria Biznes dr hab. n. med. Agnieszka Neumann-Podczaska z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, koordynatorka pilotażu programu przeglÄ…dów lekowych.
Pilotaż przewiduje trzy rozmowy farmaceuty z pacjentem z wielolekowoÅ›ciÄ…, przyjmujÄ…cym równoczeÅ›nie co najmniej 5–10 leków. Ich celem jest stworzenie indywidualnego planu opieki farmaceutycznej oraz wykrycie ewentualnych problemów zwiÄ…zanych ze stosowaniem tych preparatów.
– Problemów lekowych, które wykrywajÄ… farmaceuci, jest bardzo wiele. Do najczÄ™stszych należy zbÄ™dna farmakoterapia. W ponad 50 proc. przypadków, gdzie potrzebna byÅ‚a interwencja, byÅ‚a to wÅ‚aÅ›nie farmakoterapia, do której brak jest wskazaÅ„, a która niesie potencjalne zagrożenie dla stanu zdrowia pacjenta. Bardzo czÄ™sto sÄ… to niepotrzebnie stosowane inhibitory pompy protonowej traktowane przez pacjentów jako leki osÅ‚onowe i dokÅ‚adane sobie jako 16., 20. lek do już rozlegÅ‚ej farmakoterapii – wymienia dr hab. n. med. Agnieszka Neumann-Podczaska.
CzÄ™sto niepotrzebna farmakoterapia wynika stÄ…d, że lekarze nie majÄ… peÅ‚nej wiedzy o tym, jakie leki, przepisane przez innych specjalistów, przyjmuje pacjent. Winny bywa sam pacjent, który nie zawsze uczciwie przekazuje informacje na ten temat, ale też braki w dokumentacji medycznej. Inne wykrywane przez farmaceutów problemy lekowe w trakcie pilotażu to nadmiar zbÄ™dnej suplementacji, samodzielnie dobierane preparaty przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a także dziaÅ‚ania niepożądane polekowe.
– DziÄ™ki interwencji farmaceutów udaje siÄ™ uniknąć kaskad lekowych, udaje siÄ™ uniknąć kolejnych wÅ‚Ä…czanych leków, które z kolei majÄ… leczyć te efekty niepożądane po innych stosowanych preparatach. Mamy też czÄ™sto wykrywane interakcje miÄ™dzylekowe. Opinia farmaceuty sprzyja optymalizacji farmakoterapii i podjÄ™ciu wÅ‚aÅ›ciwszych decyzji terapeutycznych – podkreÅ›la koordynatorka pilotażu programu przeglÄ…dów lekowych.
Pilotaż ma potrwać do koÅ„ca maja 2023 roku. Po jego zakoÅ„czeniu zostanie przygotowany raport podsumowujÄ…cy, na którego podstawie zapadnie decyzja o wprowadzeniu usÅ‚ugi przeglÄ…dów lekowych na staÅ‚e do aptek. Możliwe, że stanie siÄ™ to od 2024 roku. W Polsce okoÅ‚o tysiÄ…ca farmaceutów jest przeszkolonych do prowadzenia przeglÄ…dów lekowych.
– Dokonywanie przeglÄ…du lekowego jest bardzo ważnym procesem, który jest szansÄ… na poprawÄ™ stanu zdrowia pacjentów i redukcjÄ™ niepotrzebnej wielolekowoÅ›ci. Ta wielolekowość, mówimy o niej polipragmazja, kiedy sÄ… niepoprawnie podjÄ™te decyzje terapeutyczne, powoduje ryzyko spadku sprawnoÅ›ci funkcjonalnej pacjenta, kolejnych efektów polekowych i wÅ‚Ä…czenia kolejnych leków. De facto przeglÄ…d lekowy jest szansÄ… na optymalne leczenie i unikanie dziaÅ‚aÅ„ niepożądanych. Jest też wielkÄ… szansÄ… na prewencjÄ™ powikÅ‚aÅ„ lekowych i hospitalizacji z nimi zwiÄ…zanych – wymienia dr hab. n. med. Agnieszka Neumann-Podczaska.
W konsekwencji może też przeÅ‚ożyć siÄ™ na redukcjÄ™ kosztów systemu opieki zdrowotnej zwiÄ…zanych z leczeniem powikÅ‚aÅ„ polekowych, czÄ™sto bardzo trudnych. Zdaniem koordynatorki pilotażu dużym plusem takiego przeglÄ…du dokonanego wspólnie z farmaceutÄ… jest również wiÄ™ksza Å›wiadomość pacjentów na temat bezpiecznego samoleczenia. Reakcje osób, które skorzystaÅ‚y z pilotażu, również pokazujÄ…, że usÅ‚uga ta jest na rynku potrzebna.
– Pacjenci, którzy czÄ™sto sÄ… zagubieni w systemie, chodzÄ… do wielu specjalistów, przychodzÄ… z torbÄ… leków, najpierw nieÅ›miaÅ‚o pytajÄ…, co to za nowy serwis. Ale ostatecznie zachÄ™ceni przez farmaceutÄ™, który tÅ‚umaczy, co ma na celu przeglÄ…d lekowy, siadajÄ… w pokojach konsultacji, przysÅ‚uchujÄ… siÄ™ rekomendacjom, podejmujÄ… dialog, czÄ™sto nieprosty, bo wymagajÄ…cy i uczciwego spojrzenia na swój styl życia, i zastanowienia siÄ™ nad pewnymi preparatami pobieranymi na wÅ‚asnÄ… rÄ™kÄ™ – mówi Agnieszka Neumann-Podczaska. – Bardzo czÄ™sto w toku dialogu z farmaceutÄ… podjÄ™ta jest prawidÅ‚owa decyzja przez pacjenta. MieliÅ›my pacjentów, którzy bardziej zachowawczo podchodzili do rekomendacji, trudno im byÅ‚o je przyjąć. Ale definitywnie pacjenci powtarzajÄ…, że to jest potrzebne, sÄ… zaskoczeni nowÄ… usÅ‚ugÄ…, ale wracajÄ… i mówiÄ… o niej kolejnym sÄ…siadom, znajomym. Tych pacjentów w pilotażu jest coraz wiÄ™cej.