DziaÅ‚alność rolnicza jest gÅ‚ównym źródÅ‚em utrzymania tylko dla niespeÅ‚na 1/3 gospodarstw rolnych – wynika z przeprowadzonego w ubiegÅ‚ym roku Powszechnego Spisu Rolnego 2020. WÅ›ród pozostaÅ‚ych źródeÅ‚ dochodu rolnicy wskazujÄ… m.in. pracÄ™ zarobkowÄ…, emerytury i renty, dziaÅ‚alność pozarolniczÄ… albo Å›wiadczenia socjalne. – W ciÄ…gu ostatnich 10 lat wyraźnie wzrósÅ‚ udziaÅ‚ innych dochodów, pochodzÄ…cych np. z programów socjalnych, które teraz stanowiÄ… dość istotne źródÅ‚o utrzymania gospodarstw rolnych – mówi dr Dominik Rozkrut, prezes GÅ‚ównego UrzÄ™du Statystycznego. Statystyka pokazuje, że w ubiegÅ‚ym roku w Polsce byÅ‚o nieco ponad 1,317 mln gospodarstw rolnych, a na przestrzeni ostatniej dekady ich liczba skurczyÅ‚a siÄ™ o 192 tys. (prawie 13 proc.).
– Struktura gospodarstw domowych ze wzglÄ™du na wielkość nie ulegÅ‚a znacznym zmianom. DominujÄ… gÅ‚ównie gospodarstwa indywidualne, które stanowiÄ… 99 proc., oraz gospodarstwa niewielkie, do 10 ha. To rozdrobnienie, które jest efektem poprzednich dekad, dalej wystÄ™puje i tutaj w gruncie rzeczy niewiele siÄ™ zmieniÅ‚o od ostatniego spisu w 2010 roku – mówi agencji Newseria Biznes dr Dominik Rozkrut.
Statystyka pokazuje, że w 2020 roku byÅ‚o w Polsce nieco ponad 1,317 mln gospodarstw rolnych (w tym 1,310 mln gospodarstw indywidualnych). W ciÄ…gu ostatnich 10 lat ich liczba skurczyÅ‚a siÄ™ o 192 tys. (czyli 12,7 proc.). Nieznacznie wzrosÅ‚a za to Å›rednia powierzchnia gospodarstwa rolnego – z 11,3 ha w 2010 roku do 12,4 ha w ubiegÅ‚ym.
– Zmiany klimatyczne, zmieniajÄ…ce siÄ™ przyzwyczajenia konsumentów, polityka krajowa i unijna – te wszystkie czynniki majÄ… wpÅ‚yw na to, że struktura gospodarstw rolnych siÄ™ zmienia. SÄ… to również czynniki demograficzne, bo o nich musimy tutaj wspomnieć: w gospodarstwach rolnych czÄ™sto brakuje nastÄ™pców i stÄ…d też dosyć istotny, niemal 13-proc. spadek liczby gospodarstw rolnych – wyjaÅ›nia prezes GUS.
WedÅ‚ug danych GUS w ubiegÅ‚ym roku dziaÅ‚alność rolnicza byÅ‚a gÅ‚ównym źródÅ‚em utrzymania (ponad 50 proc. osiÄ…ganych dochodów ogóÅ‚em) tylko dla niespeÅ‚na 1/3 gospodarstw. Na przestrzeni ostatniej dekady ten odsetek nieznacznie spadÅ‚ (z 33,8 proc. do 30,4 proc.). WÅ›ród pozostaÅ‚ych źródeÅ‚ dochodu gospodarstwa rolne wskazywaÅ‚y m.in. innÄ… pracÄ™ albo dziaÅ‚alność pozarolniczÄ…, emerytury i renty czy Å›wiadczenia socjalne.
– W porównaniu z poprzednim spisem sprzed 10 lat wyraźnie wzrósÅ‚ udziaÅ‚ innych dochodów, pochodzÄ…cych np. z programów socjalnych, które teraz stanowiÄ… już dość istotne źródÅ‚o utrzymania gospodarstw rolnych – mówi Dominik Rozkrut. – Wiadomo też, że w lepszej kondycji sÄ… na pewno wiÄ™ksze niż mniejsze gospodarstwa rolne.
PSR 2020 wykazaÅ‚ utrzymujÄ…ce siÄ™ zróżnicowanie regionalne pod wzglÄ™dem wielkoÅ›ci gospodarstw rolnych. Nadal województwa poÅ‚udniowo-wschodnie charakteryzuje rozdrobniona struktura gospodarstw rolnych, podczas gdy w województwach póÅ‚nocnych wystÄ™pujÄ… gospodarstwa najwiÄ™ksze obszarowo.
Jak podkreÅ›la prezes GUS, wyniki ubiegÅ‚orocznego Powszechnego Spisu Rolnego wskazujÄ… też, że w polskim rolnictwie wyraźnie zaznaczajÄ… siÄ™ trzy gÅ‚ówne trendy, czyli regionalizacja, specjalizacja i postÄ™pujÄ…ca koncentracja.
– Obserwujemy postÄ™powanie procesów, które identyfikowaliÅ›my już 10 lat temu. Maleje nam liczba gospodarstw rolnych, a w Å›lad za tym roÅ›nie przeciÄ™tny areaÅ‚ tych gospodarstw. Widzimy też, że stopniowo polepsza siÄ™ uzbrojenie gospodarstw np. w ciÄ…gniki, w szczególnoÅ›ci te najwiÄ™ksze, o najwiÄ™kszej mocy, tutaj obserwujemy wyraźny wzrost. PostÄ™pujÄ… również procesy specjalizacji – i to zarówno w zakresie produkcji roÅ›linnej, jak i zwierzÄ™cej – mówi Dominik Rozkrut.
W ubiegÅ‚ym roku areaÅ‚ użytków rolnych wyniósÅ‚ 14,6 mln ha i zmniejszyÅ‚ siÄ™ raptem o ok. 1 proc. (178 tys. ha) w porównaniu z 2010 rokiem. Statystyki pokazujÄ…, że w ciÄ…gu tej dekady o 10 proc. zwiÄ™kszyÅ‚a siÄ™ za to powierzchnia upraw roÅ›lin przemysÅ‚owych (w tym rzepaku i rzepiku, co jest spowodowane m.in. rozwojem rynku biopaliw). Wciąż utrzymuje siÄ™ też wysoki, blisko 70-proc. udziaÅ‚ zbóż w uprawach.
– Bardzo wzrósÅ‚ areaÅ‚ zasiewów jadalnych roÅ›lin strÄ…czkowych, to jest dwukrotny przyrost. OczywiÅ›cie mamy tu do czynienia z niskÄ… bazÄ… sprzed 10 lat, ale ten wzrost jest jednak wart odnotowania. Z drugiej strony zmalaÅ‚ istotnie – bo o ponad 40 proc. – areaÅ‚ uprawy ziemniaków, co też jest ciekawÄ… informacjÄ…. Natomiast jeżeli chodzi o zboża, tutaj nie byÅ‚o wielkich zmian w ostatniej dekadzie. Wszystko to ma zwiÄ…zek z postÄ™pujÄ…cÄ… specjalizacjÄ… w zakresie produkcji roÅ›linnej – mówi prezes GÅ‚ównego UrzÄ™du Statystycznego.
Dane GUS potwierdzajÄ… też pozycjÄ™ Polski jako jednego z czoÅ‚owych eksporterów i producentów drobiu w UE. W ciÄ…gu ostatnich 10 lat populacja drobiu zwiÄ™kszyÅ‚a siÄ™ aż o 29 proc. O blisko 10 proc. wzrosÅ‚o też pogÅ‚owie bydÅ‚a. Istotnie spadÅ‚a za to liczba Å›wiÅ„ – o 26,8 proc.
– W przypadku hodowli trzody chlewnej widzimy pewnÄ… postÄ™pujÄ…cÄ… specjalizacjÄ™. Na gospodarstwa, które zajmujÄ… siÄ™ hodowlÄ… Å›wiÅ„, po prostu przypada dużo wiÄ™cej zwierzÄ…t niż w poprzednim spisie – mówi Dominik Rozkrut.
Powszechny Spis Rolny został w Polsce przeprowadzony po raz drugi od czasu wejścia do UE. Trwał od 1 września do 30 listopada 2020 roku. W trakcie tych trzech pandemicznych miesięcy GUS-owi udało się spisać niemal 100 proc. wszystkich gospodarstw rolnych w Polsce.
– RealizowaliÅ›my ten spis w pandemii, co byÅ‚o poważnym utrudnieniem. OczywiÅ›cie przygotowaliÅ›my siÄ™, mocno promowaliÅ›my samospis internetowy, który dla rolników nie byÅ‚ wcale taki prosty, bo wywiad w spisie rolnym jest dużo bardziej skomplikowany niż kilkanaÅ›cie pytaÅ„ w spisie powszechnym. 20 proc. rolników zdecydowaÅ‚o siÄ™ jednak wziąć udziaÅ‚ w spisie przez internet – mówi prezes GUS.
