WÄ…ski zakres kwalifikacji uchodźców z Ukrainy, którzy przyjechali do Polski po 24 lutego ub.r., nostryfikacja ich uprawnieÅ„ zawodowych, a także bariera jÄ™zykowa – to jedne z najwiÄ™kszych wyzwaÅ„ zwiÄ…zanych z podejmowaniem przez nich pracy na polskim rynku. W badaniu zrealizowanym przez GrupÄ™ Progres to wÅ‚aÅ›nie brak możliwoÅ›ci znalezienia pracy bez znajomoÅ›ci jÄ™zyka okazaÅ‚ siÄ™ najwiÄ™kszÄ… wadÄ… życia w Polsce, którÄ… wskazaÅ‚o 39 proc. ukraiÅ„skich pracowników. Mimo to taki sam odsetek przebywajÄ…cych w Polsce UkraiÅ„ców planuje zostać tu na staÅ‚e. Ponad poÅ‚owa zamierza wrócić do Ukrainy, a 8 proc. ma w planach wyjazd do innego kraju.
– MÅ‚odzi pracownicy z Ukrainy wykazujÄ… bardzo dużą chęć, żeby zostać w Polsce. Raczej nie na staÅ‚e, traktujÄ… to bardziej jako bufor do tego, żeby po prostu odnaleźć siÄ™ i stanąć na nogi psychicznie oraz materialnie, nauczyć siÄ™ jÄ™zyka angielskiego i pojechać gdzieÅ› dalej. Mnóstwo ludzi mÅ‚odych zgÅ‚osiÅ‚o siÄ™ po wizy do Wielkiej Brytanii. Natomiast osoby po 45. roku życia, które przyjechaÅ‚y do nas gÅ‚ównie dlatego, że szukaÅ‚y schronienia, gdy tylko sytuacja siÄ™ uspokoi, chcÄ… raczej wrócić do Ukrainy, niż zostać w Polsce na dÅ‚użej – mówi agencji Newseria Biznes Irena Kotliarova, kierowniczka ds. kluczowych klientów w Grupie Progres.
Raport „Rok od wybuchu wojny w Ukrainie – rynek pracy po dwóch stronach granicy”, opracowany przez GrupÄ™ Progres, pokazuje, że Polska i Niemcy to dwa gÅ‚ówne kierunki migracji obywateli Ukrainy, którzy po 24 lutego ub.r. uciekli ze swojego kraju przed wojnÄ…. WiÄ™kszość z nich stanowiÅ‚y kobiety i dzieci.
Eksperci Grupy Progres podzielili przybywajÄ…cych do Polski uchodźców na trzy grupy. PierwszÄ… stanowili ludzie wyksztaÅ‚ceni z dobrÄ… znajomoÅ›ciÄ… jÄ™zyka angielskiego i pracujÄ…cy w zawodach, które Å‚atwo wykonywać zdalnie. Te osoby dość szybko wyjechaÅ‚y do innych paÅ„stw, m.in. Wielkiej Brytanii, Niemiec, Szwajcarii czy Norwegii. DrugÄ… grupÄ… byÅ‚y osoby, które próbowaÅ‚y podjąć pracÄ™ zgodnÄ… z ich kwalifikacjami, ale w ostatecznoÅ›ci musiaÅ‚y siÄ™ zatrudnić na stanowiskach poniżej posiadanych umiejÄ™tnoÅ›ci. Po kilku miesiÄ…cach takiej pracy wiele z tych osób nie poradziÅ‚o sobie w nowej sytuacji i wróciÅ‚o do Ukrainy, do jej bezpiecznych regionów. Z kolei trzecia grupa to mÅ‚ode matki z dziećmi, osoby przeprowadzajÄ…ce siÄ™ do Polski z caÅ‚ymi rodzinami, majÄ…ce tutaj znajomych – one czÄ™sto na poczÄ…tku chwytaÅ‚y siÄ™ każdego zajÄ™cia i dopiero wówczas zastanawiaÅ‚y siÄ™ nad tym, jakie miasto i jakÄ… pracÄ™ chcÄ… wybrać.
Z danych MRiPS na 6 lutego br. wynika, że 1,5 mln obywateli Ukrainy (z których ok. 500 tys. to dzieci) ma już nadany numer PESEL uprawniajÄ…cy do korzystania ze Å›wiadczeÅ„ socjalnych i podjÄ™cia pracy na polskim rynku. 900 tys. UkraiÅ„ców podjęło w Polsce zatrudnienie na uproszczonych zasadach. Duża ich część wybraÅ‚a pracÄ™ tymczasowÄ… – wedÅ‚ug raportu Grupy Progres w 2022 roku liczba pracujÄ…cych tymczasowo UkraiÅ„ców byÅ‚a o 34 proc. wyższa niż jeszcze rok wczeÅ›niej.
– GÅ‚ówne branże, w których UkraiÅ„cy znaleźli etat, to m.in. e-commerce, logistyka i produkcja. Bardzo dobrze przyjÄ…Å‚ ich też handel, branża gastronomiczna i automotive, turystyka czy elektronika – tam również wiele osób podjęło pracÄ™. Nie wykonujÄ… jej na podstawie umowy o pracÄ™, w wiÄ™kszoÅ›ci podpisujÄ… umowÄ™-zlecenia – mówi Irena Kotliarova.
Jak wskazuje, wielu polskich pracodawców chÄ™tnie otworzyÅ‚o siÄ™ na tÄ™ grupÄ™ pracowników i dostosowaÅ‚o do nich miejsca pracy, tak aby np. umożliwić matkom Å‚Ä…czenie jej z opiekÄ… nad dziećmi. Nie we wszystkich przypadkach byÅ‚o to jednak możliwe.
– Chęć byÅ‚a bardzo duża u pracodawców – mówi ekspertka Grupy Progres. – Pracodawcy dostosowali np. zmiany pracy, tak aby część pracowników nie musiaÅ‚a pracować w nocy. Jednak nie każdy nasz klient siÄ™ na to zgodziÅ‚. Niestety nie udaÅ‚o siÄ™ też zmodyfikować tych stanowisk, które sÄ… stricte mÄ™skie, bo to jest po prostu fizycznie ciężka praca i same kobiety nie zawsze siÄ™ na niÄ… zgadzaÅ‚y.
Raport Grupy Progres pokazuje również, że ukraiÅ„scy uchodźcy wciąż mogÄ… liczyć np. na Å›wiadczenia finansowe wynikajÄ…ce z obecnie obowiÄ…zujÄ…cych przepisów oraz wsparcie w poszukiwaniu etatu. Jednak w zwiÄ…zku z recesjÄ… kondycja finansowa sporej części krajowych firm, które wspieraÅ‚y wczeÅ›niej uchodźców, jest obecnie trudna.
– Niestety idzie kryzys i wszyscy to odczuwamy – podobnie jak wyższe ceny, rosnÄ…ce koszty prowadzenia biznesu i zatrudniania, wiÄ™c każdy pracodawca szuka oszczÄ™dnoÅ›ci. Dlatego wiele problemów w ostatnim czasie jest spowodowanych tym, że firmy nie chcÄ… opÅ‚acać zakwaterowania pracowników. WczeÅ›niej o takim podejÅ›ciu nie byÅ‚o mowy, a dzisiaj wystÄ™puje ono coraz częściej. Niektórzy nadal gwarantujÄ… bezpÅ‚atne kwatery, ale równolegle trwajÄ… rozmowy o tym, żeby to pracownik, a nie przeÅ‚ożony regulowaÅ‚ opÅ‚aty za pokój czy mieszkanie. Dlatego osoby aktywne zawodowo powinny liczyć siÄ™ z tym, że swoje wynagrodzenie bÄ™dÄ… musiaÅ‚y przeznaczać również na wydatki zwiÄ…zane z wynajÄ™ciem mieszkania – mówi Irena Kotliarova.
GÅ‚ównÄ… barierÄ… ograniczajÄ…cÄ… UkraiÅ„com dostÄ™p do polskiego rynku pracy do dziÅ› pozostaje aspekt komunikacji, czyli pÅ‚ynnej znajomoÅ›ci jÄ™zyka. Raport Grupy Progres pokazuje, że wÅ›ród tych, który przyjechali po 24 lutego ub.r., tylko 16 proc. znaÅ‚o jÄ™zyk polski, a 19 proc. – angielski. Jednak w badaniu zrealizowanym na potrzeby raportu wÅ›ród tysiÄ…ca ukraiÅ„skich pracowników aż 94 proc. z nich wskazaÅ‚o, że ma w planach naukÄ™ jÄ™zyka polskiego.
– Na poczÄ…tku stres spowodowany przyjazdem do Polski i nagÅ‚Ä… zmianÄ… życia byÅ‚ tak duży, że nie każdy chciaÅ‚ uczyć siÄ™ jÄ™zyka polskiego, chociaż jest naprawdÄ™ dużo różnych bezpÅ‚atnych kursów i taka możliwość od dÅ‚uższego czasu istnieje. Niestety nawet gdy ktoÅ› chciaÅ‚by to robić, to trochÄ™ trudno pogodzić naukÄ™ z rzeczywistoÅ›ciÄ…. JeÅ›li np. kobieta, która przyjechaÅ‚a z Ukrainy, pracuje przez 10–12 godzin i na dodatek ma dzieci, to raczej nie ma na to szans. Kto, bÄ™dÄ…c pracujÄ…cym rodzicem, znajdzie przestrzeÅ„ na szkolenie z jÄ™zyka po caÅ‚ym dniu pracy, gdy po powrocie do domu zajmuje siÄ™ dziećmi i wykonuje obowiÄ…zki życia codziennego? – pyta ekspertka.
W badaniu Grupy Progres to wÅ‚aÅ›nie brak możliwoÅ›ci znalezienia pracy bez znajomoÅ›ci jÄ™zyka okazaÅ‚ siÄ™ najwiÄ™kszÄ… wadÄ… życia w Polsce, którÄ… wskazaÅ‚o 39 proc. ukraiÅ„skich pracowników. Na kolejnych pozycjach znalazÅ‚y siÄ™ też zÅ‚a opieka medyczna, relatywnie niskie zarobki i nietolerancja Polaków do innych narodowoÅ›ci.
Mimo to 39 proc. przebywajÄ…cych w Polsce UkraiÅ„ców planuje zostać tu na staÅ‚e. 8 proc. ma w planach wyjazd do innego kraju, natomiast wiÄ™kszość – 53 proc. – zamierza wrócić do Ukrainy.
