Chciwość nie taka zła. Holenderscy naukowcy zbadali, że przekłada się na wyższe zarobki i stymuluje rozwój gospodarki

Chciwość – powszechnie potÄ™piana, kojarzona z oszustwami i kryzysami finansowymi – może mieć również pozytywny wpÅ‚yw zarówno na ludzi, którzy posiadajÄ… tÄ™ cechÄ™, jak i na caÅ‚Ä… gospodarkÄ™. Do takich wniosków doszli badacze z holenderskiego Uniwersytetu w Tilburgu, którzy sprawdzili, w jaki sposób chciwość wpÅ‚ywa m.in. na zarobki i dochody gospodarstwa domowego, zadowolenie z Å¼ycia i relacje z innymi ludźmi. Okazuje siÄ™, że chciwi ludzie, choć częściej sÄ… nieszczęśliwi i nieusatysfakcjonowani z Å¼ycia, to jednak w wymiarze ekonomicznym lepiej sobie radzÄ… niż osoby bez tej cechy.

– Chciwość to niezaspokojone pragnienie, żeby mieć wiÄ™cej. Może dotyczyć pieniÄ™dzy lub przedmiotów materialnych, ale także doÅ›wiadczeÅ„ niematerialnych, takich jak przyjaźń, status lub jedzenie. Jest to wiÄ™c dość obszerna definicja – mówi agencji Newseria Biznes Karlijn Hoyer, psycholożka ekonomiczna z Uniwersytetu w Tilburgu.

Jak wskazuje, chciwość jest cechÄ…, która w spoÅ‚eczeÅ„stwie ma raczej negatywne konotacje. Bywa potÄ™piana jako niemoralna, grzeszna lub wrÄ™cz zÅ‚a. Jest kojarzona z oszustwami i skandalami, czÄ™sto okreÅ›la siÄ™ jÄ… jako gÅ‚ównÄ… przyczynÄ™ kryzysów finansowych.

– Chciwość wiąże siÄ™ z wieloma negatywnymi aspektami zarówno dla spoÅ‚eczeÅ„stwa jako caÅ‚oÅ›ci, jak i dla poszczególnych osób. Okazuje siÄ™, że ludzie chciwi w wiÄ™kszym stopniu sÄ… skÅ‚onni do zachowaÅ„ niemoralnych i Å‚atwiej dajÄ… siÄ™ skorumpować. Na poziomie indywidualnym chciwość prowadzi do niższego poziomu zadowolenia z Å¼ycia i dobrostanu, różnic w nawiÄ…zywaniu przyjaźni, czÄ™sto krótszego czasu trwania przyjaźni czy zwiÄ…zków uczuciowych, a czasami wiÄ™kszego stopnia zadÅ‚użenia konsumentów – wymienia Karlijn Hoyer.

Mimo tych negatywnych cech chciwość może mieć również pozytywne aspekty, które wpÅ‚ywajÄ… m.in. na rozwój gospodarczy.

– Teoretycy ewolucji twierdzÄ…, że w czasach niedostatku chciwość zwiÄ™ksza szanse przeżycia, ponieważ jeÅ›li ktoÅ› gromadzi wiÄ™cej, to wiÄ™cej ma, a to zwiÄ™ksza jego szanse na przeżycie. EkonomiÅ›ci także uważajÄ… chciwość za dobrÄ… cechÄ™, twierdzÄ…c, że wpÅ‚ywa ona na wzrost gospodarczy. PrzykÅ‚adowo osoby chciwe sÄ… dużo bardziej kreatywne, tworzÄ… nowe firmy i zatrudniajÄ… ludzi, potem rozwijajÄ… swojÄ… dziaÅ‚alność i zatrudniajÄ… kolejne osoby, co stymuluje rozwój gospodarki – podkreÅ›la psycholożka z Uniwersytetu w Tilburgu.

Oba te aspekty chciwoÅ›ci postanowili zweryfikować holenderscy naukowcy. Przeprowadzili oni badanie na reprezentatywnej grupie blisko 2,4 tys. kobiet i mężczyzn, którzy wypeÅ‚nili kwestionariusz Dispositional Greed Scale, okreÅ›lajÄ…cy stopieÅ„ chciwoÅ›ci ludzi. W badanej grupie znajdowaÅ‚y siÄ™ zarówno osoby, które posiadaÅ‚y tÄ™ cechÄ™, jak i te, które byÅ‚y jej pozbawione. Na podstawie zadanych im pytaÅ„ naukowcy sprawdzili, czy chciwi ludzie generujÄ… wiÄ™kszy dochód osobisty i dochód gospodarstwa domowego (aspekt ekonomiczny), majÄ… wiÄ™cej partnerów seksualnych, dÅ‚uższe zwiÄ…zki i wiÄ™cej potomstwa (aspekt ewolucyjny) oraz czy sÄ… bardziej zadowoleni z Å¼ycia (aspekt psychologiczny).

– Najpierw przyjrzeliÅ›my siÄ™ aspektowi ekonomicznemu, czyli wynagrodzeniom. DoszliÅ›my do wniosku, że osoby chciwe faktycznie majÄ… wyższy dochód w gospodarstwie domowym niż osoby pozbawione tej cechy – mówi Karlijn Hoyer. – ZbadaliÅ›my też aspekt ewolucyjny, co pozwoliÅ‚o nam na sformuÅ‚owanie kilku wniosków: osoby chciwe majÄ… mniej dzieci, ich zwiÄ…zki uczuciowe trwajÄ… krócej, ale majÄ… wiÄ™cej partnerów seksualnych.

W aspekcie psychologicznym naukowcy odkryli, że osoby chciwe cechujÄ… siÄ™ też mniejszym zadowoleniem z Å¼ycia i sÄ… bardziej nieszczęśliwe, co może wynikać np. z problemów w nawiÄ…zywaniu i utrzymywaniu relacji z innymi ludźmi.

– Jedno z wczeÅ›niejszych badaÅ„ wykazaÅ‚o, że takie osoby nawiÄ…zujÄ… mniej udane przyjaźnie i częściej odczuwajÄ… samotność i to wÅ‚aÅ›nie może skutkować mniejszym zadowoleniem z Å¼ycia. Sama chciwość też może wpÅ‚ywać na ten aspekt, ponieważ ludzie charakteryzujÄ…cy siÄ™ tÄ… cechÄ… wciąż chcÄ… wiÄ™cej i nigdy nie sÄ… usatysfakcjonowani tym, co majÄ…. Ten brak satysfakcji może sprawiać, że sÄ… nieszczęśliwi – mówi psycholożka.

W badaniu, którego wyniki opublikowano po raz pierwszy pod koniec grudnia ub.r., badacze sprawdzili również, czy wystÄ™puje korelacja pomiÄ™dzy chciwoÅ›ciÄ… i egoizmem. Powszechnie uważa siÄ™, że obie te cechy sÄ… ze sobÄ… powiÄ…zane, ale – jak wskazujÄ… badania – niekoniecznie musi tak być. Okazuje siÄ™, że ludzie egoistyczni, w przeciwieÅ„stwie do tych chciwych, niekoniecznie generujÄ… wyższe dochody i wiÄ™cej zarabiajÄ…. SÄ… jednak podobnie nieusatysfakcjonowani z Å¼ycia i częściej majÄ… problemy w relacjach.

– SÄ… cechy wspólne dla chciwoÅ›ci i egoizmu. Osoby chciwe majÄ… tendencjÄ™ do skupiania siÄ™ na osobistych korzyÅ›ciach i wÅ‚asnym zysku, co może być postrzegane jako egoistyczne, ale niekoniecznie musi tak być – mówi Karlijn Hoyer. – Niektórzy twierdzÄ…, że Robin Hood też byÅ‚ chciwy, ale jego celem byÅ‚o zdobycie jak najwiÄ™kszej iloÅ›ci pieniÄ™dzy i rozdzielenie ich miÄ™dzy ubogich. Takie zachowanie również można postrzegać jako swego rodzaju chciwość, ale niekoniecznie zaliczymy je do egoizmu.