W Polsce papierosy pali ok. 8 mln os?b i od wielu lat ten odsetek utrzymuje sie na podobnym poziomie. To pokazuje, ze mimo kampanii zdrowotnych, podwyzek akcyzy, wycofania wyrob?w mentolowych czy drastycznych zdjec na paczkach walka z papierosami jest malo efektywna. – Wyjscie z tego nalogu jest bardzo trudne – przypomina prof. dr hab. n. med. Krzysztof J. Filipiak z WUM z okazji Swiatowego Dnia Rzucania Palenia. Srednio tylko 1–2 na 100 pacjent?w leczonych z nikotynizmu definitywnie rezygnuje z papieros?w. Dlatego tez w ramach program?w ograniczania szk?d zdrowotnych i spolecznych zwiazanych z paleniem coraz wiecej naukowc?w i agencji rzadowych rekomenduje mniej toksyczne alternatywy, takie jak podgrzewacze tytoniu, np. dostepny na rynku od trzech lat IQOS, kt?re nie wydzielaja substancji smolistych odpowiedzialnych za choroby odtytoniowe.
– Co roku w trzeci czwartek listopada przypada Swiatowy Dzien Rzucania Palenia. To dla nas dobry pow?d do refleksji. Papierosy nadal pali okolo 8–9 mln Polak?w. Niestety jest to fakt, z kt?rym musimy sie zmierzyc. Musimy prowadzic edukacje, profilaktyke, musimy miec lepsze krajowe programy rzucenia palenia – m?wi agencji Newseria Biznes prof. dr hab. n. med. Krzysztof J. Filipiak, kardiolog i farmakolog kliniczny z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Za pozytywny mozna uznac fakt, ze odsetek palaczy jest obecnie najnizszy w historii badan CBOS i od kilku lat oscyluje wok?l wzglednie stalego poziomu, wciaz jednak – wedlug ubieglorocznego badania – papierosy pali jedna czwarta doroslych Polak?w (26 proc.), czyli okolo 8 mln os?b. Co piaty pali regularnie, a co dwudziesty – okazjonalnie.
– Bardzo trudno jest rzucic palenie. To jest nal?g, kt?ry ma duzy potencjal uzalezniajacy. Ale tez zbyt malo jest edukacji na temat skutk?w palenia papieros?w. Nadal zawodzi polityka panstwowa, akcyza na papierosy powinna byc zdecydowanie wieksza. Panstwo powinno tez bardziej sie angazowac w r?zne programy na rzecz rzucenia palenia, czyli np. zapewnic szersza dostepnosc do poradni antynikotynowych i szersza dostepnosc lek?w, kt?re pomagaja w rzuceniu palenia, chociaz wiemy, ze ich skutecznosc r?wniez jest stosunkowo mala – podkresla kardiolog z WUM.
Z powodu chor?b odtytoniowych co roku umiera okolo 67 tys. Polak?w, co odpowiada populacji sredniej wielkosci miasta. WHO szacuje, ze na calym swiecie palenie tytoniu zabija ponad 7 mln os?b rocznie, z czego milion z powodu biernego palenia. Choc nikotyna jest substancja silnie uzalezniajaca, to nie jest gl?wna przyczyna powstawania chor?b odtytoniowych. Nie jest tez substancja rakotw?rcza i nie ma jej w bazie INCHEM, czyli najwiekszej, wsp?ltworzonej przez WHO liscie szkodliwych substancji chemicznych.
– W papierosach truja nas przede wszystkim substancje, kt?re uwalniaja sie w czasie spalania tytoniu. To sa substancje smoliste, aldehydy, weglowodory aromatyczne i r?zne zwiazki, kt?re maja bezposrednie dzialanie kancerogenne. Jest wiele powaznych nowotwor?w, kt?re sa tytoniozalezne. Ale te same zwiazki uszkadzaja r?wniez naczynia. Pod wplywem palenia papieros?w dochodzi do przyspieszenia procesu miazdzycowego – nasze naczynia szybciej sie starzeja, blaszki miazdzycowe robia sie niestabilne, wiec palenie papieros?w jest czynnikiem, kt?ry doprowadza do zawal?w serca i udar?w m?zgu. Wszystkie te substancje zawarte w dymie papierosowym przebudowuja tez drzewo oskrzelowe. Dochodza do pecherzyk?w plucnych, przez co sa waznym czynnikiem wywolujacym choroby pluc, przede wszystkim POChP – wymienia kardiolog.
Wskutek spalania tytoniu w wysokiej temperaturze, przekraczajacej 800 st. Celsjusza, uwalniaja sie toksyczne substancje. W dymie z papierosa jest zawartych ok. 7 tys. r?znych zwiazk?w chemicznych, z kt?rych 93 sa uznawane za szkodliwe lub potencjalnie szkodliwe, a ok. 70 za rakotw?rcze. To wlasnie one sa odpowiedzialne za choroby odtytoniowe.
Jednak statystyki pokazuja, ze mimo kampanii zdrowotnych ostrzegajacych o skutkach palenia tytoniu, wycofania z rynku papieros?w mentolowych czy drastycznych zdjec na paczkach walka z nalogiem jest malo efektywna, nie tylko w Polsce, lecz r?wniez w wymiarze globalnym. Wedlug WHO na calym swiecie papierosy pali okolo 1 mld ludzi i w ciagu najblizszych pieciu lat ta liczba znaczaco nie spadnie. Statystycznie tylko 1–2 na 100 pacjent?w leczonych z nalogu nikotynowego definitywnie go rzuca. Zdecydowana wiekszosc po okresie abstynencji wraca do palenia.
– Sa pacjenci, kt?rzy rzucaja palenie, z reguly dlatego ze maja jakies inne choroby i zostali do tego przekonani przez lekarza. Ale sa tez tacy, kt?rzy nie poradza sobie z tym nalogiem. Dla nich tez mamy dzisiaj pewne podpowiedzi i alternatywne metody – m?wi prof. Krzysztof J. Filipiak.
zaden wyr?b nikotynowy nie jest obojetny dla zdrowia, dlatego zawsze najlepszym rozwiazaniem jest definitywne rzucenie palenia. To pierwsza rekomendacja lekarzy. Jednak wedlug badan stopien szkodliwosci jest r?zny dla poszczeg?lnych wyrob?w zawierajacych nikotyne. Najbardziej toksyczne sa tradycyjne papierosy, a mniej te, w kt?rych proces spalania zostal wyeliminowany, jak np. e-papierosy i podgrzewacze tytoniu zawierajace prawdziwy tyton
– Byla era e-papieros?w, ale dzisiaj medycyna dosc negatywnie sie o nich wypowiada, poniewaz ukazaly sie badania pokazujace, ze nie sa one jednak korzystne dla zdrowia. Problem z e-papierosami mamy tez dlatego, ze nie do konca wiemy, co sie znajduje w liquidzie – m?wi kardiolog. – Alternatywna metoda, kt?ra wzbudza nasze zainteresowanie, jest IQOS, kt?ry nie spala tytoniu, ale go podgrzewa do bardzo wysokiej temperatury. Dzieki temu dochodzi do znacznie mniejszego uwalniania substancji smolistych. W srodowisku medycznym toczy sie debata i czesc moich koleg?w uwaza, ze lekarze nie powinni w zaden spos?b promowac tej metody. Ale mamy wielu pacjent?w, nawet po zawale, bajpasach czy udarze, kt?rzy nadal pala i m?wia, ze nie sa w stanie tego rzucic. Dla nich to moze byc alternatywa.
W ramach program?w harm reduction, czyli program?w ograniczania szk?d zdrowotnych i spolecznych zwiazanych z paleniem tytoniu, coraz wiecej panstw rekomenduje mniej szkodliwe alternatywy dla tradycyjnych papieros?w. Po czterech latach badan i analiz naukowych amerykanska rzadowa Agencja zywnosci i Lek?w (FDA) zarekomendowala w tym roku podgrzewacz tytoniu IQOS jako pierwsze i jedyne jak dotad urzadzenie alternatywne dla papieros?w o profilu zmodyfikowanego ryzyka, „wlasciwe dla promocji zdrowia publicznego”. Podobne podejscie ma PHE, agenda brytyjskiego ministerstwa zdrowia, kt?ra zaleca palaczom przechodzenie na produkty alternatywne dla tradycyjnych papieros?w jako forme redukcji szk?d i ryzyka zdrowotnego zwiazanego z paleniem.
– Polityka poszczeg?lnych panstw w stosunku do alternatyw dla tradycyjnego palenia papieros?w jest r?zna. Sa kraje takie jak Japonia, kt?re nie akceptuja e-papieros?w, i w tych panstwach gl?wna alternatywa sa wlasnie systemy podgrzewania tytoniu. Swiat p?jdzie ta droga. Badania rzeczywiscie wskazuja, ze system podgrzewania tytoniu jest w tej chwili najciekawszy z punktu widzenia ograniczania oddzialywania niekorzystnych substancji, kt?re uwalniaja sie w czasie palenia papieros?w – m?wi prof. Krzysztof J. Filipiak.
W tego typu urzadzeniach tyton podgrzewany jest do maksymalnie 350 st. Celsjusza, wiec temperatury ponaddwukrotnie nizszej niz w przypadku spalania papieros?w. Nie wydzielaja one dymu ani popiolu i dostarczaja palaczowi nikotyne w dawce podobnej do zwyklego papierosa, ale z pominieciem szkodliwego procesu spalania, w wyniku kt?rego wydzielaja sie substancje smoliste. Na temat IQOS opublikowano dotad kilkaset publikacji naukowych i ponad 30 raport?w agend rzadowych – w tym m.in. FDA w Stanach Zjednoczonych, RIVM w Niderlandach, BfR w Niemczech, PHE w Wielkiej Brytanii, CSS/HG w Belgii czy NIPH w Japonii – kt?re potwierdzily mniejsza toksycznosc podgrzewanego tytoniu w por?wnaniu z paleniem papieros?w.
