Eksport drobiu w 2020 roku spadÅ‚ pod wzglÄ™dem wartoÅ›ci po raz pierwszy od 11 lat. WpÅ‚yw na to miaÅ‚y dwie epidemie – koronawirus, który pozamykaÅ‚ granice oraz sektor gastronomiczny, a także grypa ptaków, która pojawiÅ‚a siÄ™ w pierwszej poÅ‚owie roku. O ile wraz z postÄ™pem szczepieÅ„ otwarcie restauracji zbliża siÄ™ wielkimi krokami, grypa ptaków przybiera na sile. Dla przemysÅ‚u drobiarskiego, który poÅ‚owÄ™ produkcji wysyÅ‚aÅ‚ na eksport, oznacza to nieopÅ‚acalność dziaÅ‚alnoÅ›ci i w konsekwencji upadek wielu ferm. Branża apeluje do rzÄ…du o wsparcie w eksporcie do krajów trzecich.
Polscy drobiarze produkujÄ… ponad 3 mln ton drobiu rocznie, z czego poÅ‚owa przeznaczana jest na eksport, rynek krajowy nie jest bowiem w stanie wchÅ‚onąć takiej podaży. W 2020 roku jednak po raz pierwszy od 2009 roku tÄ™ dynamicznie do tej pory rozwijajÄ…cÄ… siÄ™ branżę, bÄ™dÄ…cÄ… obok Holandii jednym z dwóch najwiÄ™kszych eksporterów drobiu w Europie, dotknÄ…Å‚ spadek. Spowodowany byÅ‚ on gÅ‚ównie zamkniÄ™ciem kanaÅ‚u HoReCa, ponieważ wysoce zjadliwa grypa ptaków (HPAI), która pojawiÅ‚a siÄ™ na przeÅ‚omie 2019 i 2020 roku, zaczęła ustÄ™pować w drugiej poÅ‚owie roku.
– Grypa ptaków powoduje ogrom perturbacji na fermach i w handlu miÄ™dzynarodowym, który jest zatrzymywany przez kraje importujÄ…ce. SÄ… to decyzje administracyjne danego paÅ„stwa, które powodujÄ…, że towar nie zostanie przyjÄ™ty – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Andrzej Danielak, prezes zarzÄ…du Polskiego ZwiÄ…zku ZrzeszeÅ„ Hodowców i Producentów Drobiu. – W zwiÄ…zku z tym pojawiajÄ… siÄ™ nadwyżki, czasami bardzo duże, bo niektóre kraje importujÄ… dużo polskiego miÄ™sa drobiowego.
W sierpniu 2020 roku Polska odzyskaÅ‚a nawet status kraju wolnego od HPAI, dlatego inspekcja weterynaryjna wystÄ…piÅ‚a o zniesienie ograniczeÅ„ w imporcie polskiego miÄ™sa i jaj. Teraz jednak grypa ptaków powróciÅ‚a ze zdwojonÄ… siÅ‚Ä…: do 23 kwietnia wykryto w Polsce 245 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków, podczas gdy w ubiegÅ‚ym roku byÅ‚o ich kilkadziesiÄ…t. Nie jest ona groźna dla ludzi, zarówno hodowców, jak i konsumentów, choć może być przenoszona przez czÅ‚owieka.
Najgorsza sytuacja jest w województwach wielkopolskim i mazowieckim, ale ogniska grypy ptaków stwierdzono już na obszarze wszystkich województw z wyjÄ…tkiem podlaskiego. Na Mazowszu na 19 kwietnia wykryto 64 ogniska obejmujÄ…ce ponad 3,7 mln sztuk drobiu, a od tej pory wykryto kolejnych 16. W Wielkopolsce byÅ‚o to wówczas 69 ognisk (ponad 1,5 mln sztuk drobiu), w ciÄ…gu kilku dni pojawiÅ‚o siÄ™ sześć nowych ognisk. Problem dotyczy nie tylko ferm produkujÄ…cych na ubój, ale i specjalizujÄ…cych siÄ™ w produkcji jaj, których eksport też zostaÅ‚ wstrzymany np. przez ArabiÄ™ SaudyjskÄ… czy BiaÅ‚oruÅ›. W produkcji jaj liderem jest wÅ‚aÅ›nie Wielkopolska.
– ApelowaÅ‚bym do naszych wÅ‚adz o starania, żeby rynki trzecie stosowaÅ‚y te same zasady, które sÄ… stosowane w Unii Europejskiej, a mianowicie o wyÅ‚Ä…czanie tylko tych obszarów, które sÄ… w strefach zagrożonych grypÄ… ptaków, powiaty, ewentualnie województwa, ale nie caÅ‚y kraj. Kiedy caÅ‚y kraj jest wyeliminowany z eksportu, to wszystko musi zostać na rynku krajowym, a to sÄ… niewyobrażalne straty. Najczęściej te straty ponosi rolnik – mówi Andrzej Danielak.
Ognisko grypy ptaków oznacza nie tylko konieczność utylizacji setek milionów sztuk drobiu na fermach dotkniÄ™tych wirusem, ale i dodatkowe koszty dla okolicznych gospodarstw. Zdaniem ekspertów przyczynami rozprzestrzeniania siÄ™ grypy ptaków sÄ… m.in. ogromna liczba dzikich ptaków z wirusem grypy i nadmierna koncentracja ferm na zbliżonych obszarach.
– Jest wiele obszarów, które nie sÄ… doregulowane prawnie i narażajÄ… hodowców na kolejne straty. W epidemii grypy ptaków, gdy wystÄ…pi ognisko, jest wyznaczana strefa zapowietrzona w promieniu 3 km i zagrożona do 10 km. I tu obowiÄ…zujÄ… różne zakazy, nakazy, ograniczanie przemieszczania siÄ™. W sytuacji, gdy okoliczna ferma drobiu ma dorosÅ‚e stado, które należaÅ‚oby już przekazać do zakÅ‚adów przetwórczych, decyzjÄ… administracyjnÄ… powiatowego lekarza weterynarii nie może przez kilka tygodni tego stada przemieÅ›cić, musi te ptaki przetrzymywać, w tym czasie trzeba przecież je karmić i utrzymywać – tÅ‚umaczy prezes Polskiego ZwiÄ…zku ZrzeszeÅ„ Hodowców i Producentów Drobiu.
Minister rolnictwa apelowaÅ‚ niedawno o przestrzeganie zasad bioasekuracji w zagrożonych strefach, czyli zamykanie stad wolno biegajÄ…cych w odpowiednich pomieszczeniach, ograniczajÄ…c ich kontakt z dzikim ptactwem. Konieczne jest także stosowanie mat dezynfekcyjnych przed wejÅ›ciami do budynków inwentarskich. Z uwagi na warunki meteorologiczne tegoroczny sezon „grypowy” trwa dÅ‚użej, co pogÅ‚Ä™bia straty w branży. Ministerstwo jednak zapowiada wsparcie dla hodowców i rolników. Z grypÄ… ptaków borykajÄ… siÄ™ także inne paÅ„stwa UE. Szczególnie trudna sytuacja jest we Francji, gdzie zanotowano dwa razy wiÄ™cej ognisk u drobiu hodowlanego.