Autorka książki „Eldorado” bez skrupuÅ‚ów opisaÅ‚a, jak wyglÄ…da brutalny Å›wiat futbolu, i umiejÄ™tnie wypunktowaÅ‚a jego grzechy. To nie jest literacka fikcja, ale podsumowanie wielu wÅ‚asnych doÅ›wiadczeÅ„, przeżyć i obserwacji. W swojej debiutanckiej powieÅ›ci Lena Katlik, rozgoryczona matka zdolnego 15-latka, który caÅ‚y czas marzy o karierze piÅ‚karskiej, opisuje m.in. przekrÄ™ty wÅ›ród byÅ‚ych piÅ‚karzy i czÅ‚onków PZPN-u, naciÄ…ganie przez wÅ‚aÅ›cicieli prywatnych szkóÅ‚ek rodziców dzieci, które w nich trenujÄ…, a także seksualne propozycje dla ich matek w zamian za faworyzowanie synów.
PiÅ‚ka nożna to jedna z najchÄ™tniej oglÄ…danych dyscyplin sportu, a plotki zwiÄ…zane z szeroko pojÄ™tym Å›rodowiskiem piÅ‚karskim Å›ledzi caÅ‚y Å›wiat. I to zarówno w kontekÅ›cie miliardowych transferów, jak i przekrÄ™tów oraz różnorakich afer. Lena Katlik miaÅ‚a Å›wiadomość, że jej powieść może wywoÅ‚ać skandal, ale nie zawahaÅ‚a siÄ™ ani przez moment, by opisać to, co jÄ… zbulwersowaÅ‚o i zniesmaczyÅ‚o. Jej zdaniem w Å›wiecie futbolu jest wiele patologii.
– Niestety ten Å›wiat w mojej książce i ogólnie, nie tylko w książce, ale w życiu codziennym, nie jest tak kolorowy, jak nam siÄ™ wydaje. OglÄ…dajÄ…c wszystkich piÅ‚karzy, np. Roberta Lewandowskiego, wydaje nam siÄ™, że to jest taka bajka, że ta kariera byÅ‚a taka prosta. Nie, to nie jest tak. Zazwyczaj jest to bardzo, bardzo ciernista droga. Czasami trzeba doÅ›wiadczyć dużo upokorzeÅ„, nie mam tutaj akurat na myÅ›li siebie jako matki, ale dziecka, które jest jeszcze za mÅ‚ode i za maÅ‚e, żeby zrozumieć ten Å›wiat, w który wkracza. A on nie jest lajtowy, nie jest taki, jak dziecko sobie wymarzy – mówi agencji Newseria Lifestyle Lena Katlik, autorka książki „Eldorado”.
Jej zdaniem dla wielu chÅ‚opców w przedziale wiekowym 8–11 lat rozgrywki na boisku piÅ‚karskim powinny być traktowane jako dobra zabawa i okazja do aktywnoÅ›ci fizycznej. CzÄ™sto jednak dzieci od razu nastawia siÄ™ na osiÄ…gniÄ™cie sukcesu. Bywa również tak, że rodzice chcÄ… w ten sposób speÅ‚nić swoje marzenia. Pojawia siÄ™ wiÄ™c niezdrowa rywalizacja i konkurencja, a zasady gry nie do koÅ„ca sÄ… czyste.
– Powinno być kopanie piÅ‚ki, nawiÄ…zywanie przyjaźni i uÅ›miech na twarzy. A tutaj już zaczynajÄ… te dzieci być traktowane jako póÅ‚produkty, które wystawia siÄ™ na zielonÄ… trawÄ™ i na zdobycie już takich pozycji jak w Å›wiecie dorosÅ‚ych. To nie jest fajne, to jest duża presja dla dzieci, maksymalne obciążenie psychiczne, ale to też przejawia siÄ™ później tym, że zaczynamy wkraczać do takiego życia oszustwa – mówi Lena Katlik.
Autorka książki gorzko wspomina sytuacjÄ™, która spotkaÅ‚a jÄ… i jej synka marzÄ…cego o karierze piÅ‚karskiej. Choć zdarzenie miaÅ‚o miejsce trzy lata temu, to trauma pozostaÅ‚a do dziÅ›.
– ByliÅ›my oszukani przez jednego z trenerów i Å›miaÅ‚o mogÄ™ to nazwać oszustwem, bo ten pan wywiózÅ‚ nas do Portugalii na tzw. testy. Niestety tych testów nie byÅ‚o, byÅ‚o za to wyciÄ…gniÄ™cie z portfela dosyć dużej iloÅ›ci pieniÄ™dzy, ale o to może nie miaÅ‚abym takiego żalu. Najgorsze jednak byÅ‚y sÅ‚owa tego trenera, jakie padÅ‚y pod adresem dziecka, które dojrzewa, które ma w sobie jeszcze niewyksztaÅ‚cony czynnik stresu. Ten tekst: „Możesz wracać na swojÄ… wioskÄ™, możesz grać na cymbaÅ‚kach i nigdy piÅ‚karzem nie bÄ™dziesz” zapadÅ‚ mi tak gÅ‚Ä™boko, ale przede wszystkim zrobiÅ‚ ogromnÄ… rysÄ™ w gÅ‚owie mojego syna. Bardzo opuÅ›ciÅ‚ mi siÄ™ w nauce, jest tylko piÅ‚ka, z piÅ‚kÄ… zasypia, z piÅ‚kÄ… wstaje i mówi: „Mamo, ja bÄ™dÄ™ piÅ‚karzem, ja im wszystkim udowodniÄ™”. To jest dla mnie szok i to nie jest fajne – mówi.
Rodzice powinni więc mieć świadomość, jakie pułapki mogą czasami czyhać na ich dzieci.
– To nie jest bajka, gdzie nam siÄ™ wydaje, że zapisujemy dziecko na trening i wszystko idzie po naszej myÅ›li. Od razu zaznaczam, nie wrzucamy wszystkich do jednego worka, trenerów, szkóÅ‚ki, żeby nie byÅ‚o, że wszyscy sÄ… źli. MyÅ›my akurat mieli takiego pecha, że nie mieliÅ›my kolorowo – mówi autorka.
BohaterkÄ… książki „Eldorado” jest Monika, mama nastoletniego piÅ‚karza, która wczeÅ›niej odbieraÅ‚a Å›wiat piÅ‚ki nożnej jako rzeczywistość, w której talent ma szansÄ™ sam siÄ™ obronić, a determinacja i ciężka praca sÄ… kluczem do sukcesu. Kolejne treningi czy sparingi byÅ‚y dla matki i syna codziennoÅ›ciÄ…, a futbol wypeÅ‚niÅ‚ ich caÅ‚e życie. Monika nie spodziewaÅ‚a siÄ™ jednak, że miÅ‚ość do dziecka i wiara w jego umiejÄ™tnoÅ›ci mogÄ… siÄ™ przerodzić w destrukcyjnÄ… siÅ‚Ä™ i koszmar, w którym bÄ™dzie musiaÅ‚a na nowo postawić granice tego, co moralne i wÅ‚aÅ›ciwe. Wszystko w imiÄ™ matczynej miÅ‚oÅ›ci. Zdaniem autorki talent mÅ‚odego piÅ‚karza, predyspozycje do uprawiania tej, a nie innej dyscypliny sportu oraz jego zaangażowanie w treningi sÄ… oczywiÅ›cie bardzo ważne, jednak czÄ™sto decydujÄ… zupeÅ‚nie inne wzglÄ™dy.
– Talent to jest 10 proc., liczy siÄ™ bardzo ciężka praca, a tak w cudzysÅ‚owie mówiÄ…c, boczne drzwi. Wiadomo, każdy rodzic myÅ›li, że jak ma dziecko, które gra w piÅ‚kÄ™ nożnÄ…, to jest to nastÄ™pca Lewandowskiego. I tutaj jest taka porada z mojej strony: zejdźmy z góry caÅ‚kowicie na dóÅ‚, bo na kilka milionów dzieciaczków, które w tej chwili grajÄ… w Polsce w piÅ‚kÄ™ nożnÄ…, jak siÄ™ dwóm, trzem uda, to bÄ™dzie sukces. CaÅ‚a reszta jest po prostu zależna od różnych czynników. Nie jest to fajne, że piÅ‚ka nożna i szkóÅ‚ki piÅ‚karskie zrobiÅ‚y siÄ™ typowym biznesem, my jesteÅ›my zÅ‚otymi kartami, nasze dzieci sÄ… produktami, a szkóÅ‚ki piÅ‚karskie wychodzÄ… na tym bardzo dobrze – mówi Lena Katlik.
Autorka „Eldorado” nie ukrywa, że po publikacji tej książki reakcje czytelników byÅ‚y skrajne. DostaÅ‚a dużo gratulacji, ale też musiaÅ‚a siÄ™ zmierzyć z hejtem. Od poczÄ…tku jednak liczyÅ‚a siÄ™ z tym, bo wiedziaÅ‚a, że wkÅ‚ada kij w mrowisko.
– Nawet tego nie czytam, zresztÄ… nie chciaÅ‚abym tutaj tego przytaczać, bo to sÄ… sÅ‚owa niecenzuralne i bardzo, bardzo mocne. Tylko że to mnie akurat nie zÅ‚amaÅ‚o pod tym wzglÄ™dem, że nie bÄ™dÄ™ siÄ™ zaÅ‚amywać, co ludzie piszÄ…, bo nie mam na to wpÅ‚ywu, czy bÄ™dzie to dobrze opisane, czy nie. Ja wyjawiÅ‚am prawdÄ™, bÄ™dÄ™ walczyÅ‚a do koÅ„ca jako matka, jako kobieta, uważam, że każdy czÅ‚owiek powinien mieć swojÄ… godność, nie powinniÅ›my przekraczać pewnych granic i przede wszystkim nie możemy my jako kobiety też dawać siÄ™ poniżać i wykorzystywać. To też jest gÅ‚ówny wÄ…tek w mojej książce. Skoro książka siÄ™ sprzedaje, to znaczy, że jest popyt na to, że ludzie sÄ… tym zainteresowani – mówi.
Film na podstawie książki Leny Katlik nakręci Sebastian Fabijański.
