Poziom wyksztaÅ‚cenia, rodzaj wykonywanej pracy, zwiÄ…zany z niÄ… stres oraz niskie zarobki wÅ›ród 30-latków to czynniki, które w późniejszym wieku mogÄ… warunkować u nich wystÄ™powanie zaburzeÅ„ psychicznych – do takiego wniosku doszli naukowcy z Finlandii, którzy przeprowadzili w tym celu szeroko zakrojone badanie na grupie blisko 1,3 mln osób. – Z naszego badania pÅ‚ynÄ… dwa zasadnicze wnioski. Po pierwsze, zaburzenia psychiczne dotykajÄ… znacznej części spoÅ‚eczeÅ„stwa. Po drugie, sÄ… szczególnie powszechne w grupach o niższym statusie – mówi Christian Hakulinen z Uniwersytetu HelsiÅ„skiego.
– Panuje powszechne przekonanie, że zaburzenia psychiczne sÄ… zaburzeniami mózgu o podÅ‚ożu biologicznym, ale istniejÄ… liczne dowody na to, że istotnym czynnikiem ryzyka dla zdrowia psychicznego sÄ… również niekorzystne warunki socjalno-bytowe. WÅ›ród czynników, które odgrywajÄ… tu znaczÄ…cÄ… rolÄ™, można wymienić przede wszystkim stres psychiczny zwiÄ…zany z brakiem pieniÄ™dzy i ograniczonym dostÄ™pem do zasobów materialnych, zÅ‚y stan zdrowia fizycznego wskutek życia w ubóstwie czy szkodliwe dla zdrowia nawyki u osób o niższym statusie spoÅ‚eczno-ekonomicznym – wyjaÅ›nia w rozmowie z agencjÄ… Newseria Innowacje dr Christian Hakulinen z WydziaÅ‚u Psychologii i Logopedii Uniwersytetu HelsiÅ„skiego.
Naukowcy z Finlandii postanowili sprawdzić, czy sytuacja spoÅ‚eczna i ekonomiczna 30-latków wpÅ‚ywa na ryzyko wystÄ…pienia u nich zaburzeÅ„ psychicznych w późniejszym wieku. W zakrojonym na szerokÄ… skalÄ™ badaniu wziÄ™li pod lupÄ™ 1,27 mln osób urodzonych w Finlandii w latach 1966–1986. Pod uwagÄ™ wziÄ™to m.in. ich osiÄ…gniÄ™cia edukacyjne, status zatrudnienia i dochód osobisty.
– PosÅ‚ugujÄ…c siÄ™ bardzo klasycznÄ… analizÄ… statystycznÄ…, przyjrzeliÅ›my siÄ™ zwiÄ…zkom pomiÄ™dzy datÄ… urodzenia i statusem spoÅ‚eczno-ekonomicznym a ryzykiem wystÄ…pienia najpowszechniejszych poważnych zaburzeÅ„ psychicznych – uzależnieÅ„, zaburzeÅ„ ze spektrum schizofrenii, zaburzeÅ„ nastroju i lÄ™kowych – wymienia ekspert. – DokonaliÅ›my też porównaÅ„ miÄ™dzy rodzeÅ„stwem, żeby uwzglÄ™dnić wspólne czynniki Å›rodowiskowe i genetyczne. WyciÄ…gnÄ™liÅ›my z tego dość jednoznaczne wnioski.
W badanej grupie 1,27 mln osób u 26,14 proc. (prawie 332 tys.) rozpoznano później zaburzenie psychiczne. Naukowcy jednoznacznie wykazali, że zÅ‚a sytuacja spoÅ‚eczna i ekonomiczna w wieku 30 lat jednoznacznie wiÄ…zaÅ‚a siÄ™ z wyższym ryzykiem późniejszego wystÄ…pienia takich zaburzeÅ„. U 58 proc. badanych, którzy w wieku 30 lat charakteryzowali siÄ™ niskim poziomem wyksztaÅ‚cenia, zdiagnozowano później zaburzenie psychiczne przed ukoÅ„czeniem 52. roku życia. Dla porównania w przypadku osób z wyższym wyksztaÅ‚ceniem ten odsetek byÅ‚ dużo niższy i wynosiÅ‚ 36 proc.
– Osoby z niskim wyksztaÅ‚ceniem, funkcjonujÄ…ce poza rynkiem pracy, bezrobotne lub posiadajÄ…ce niskie dochody w wieku 30 lat byÅ‚y narażone na wyższe ryzyko wystÄ…pienia wszelkiego rodzaju zaburzeÅ„ psychicznych na późniejszym etapie życia. Ta korelacja byÅ‚a nieco silniejsza w przypadku uzależnieÅ„ i zaburzeÅ„ ze spektrum schizofrenii niż w przypadku zaburzeÅ„ nastroju i zaburzeÅ„ lÄ™kowych – mówi Christian Hakulinen.
Jak wskazuje, wnioski z badania powinny posÅ‚użyć jako wskazówka i wsparcie dla polityki, która zachÄ™caÅ‚aby 30-latków do podnoszenia swojego statusu spoÅ‚eczno-ekonomicznego oraz przeznaczania wiÄ™kszych Å›rodków finansowych na profilaktykÄ™ zdrowia psychicznego wÅ›ród osób, u których ten status jest relatywnie niski.
– Potrzebne sÄ… dziaÅ‚ania o charakterze zarówno prewencyjnym, jak i interwencyjnym. Przede wszystkim trzeba wdrażać programy profilaktyczne zwiÄ™kszajÄ…ce Å›wiadomość zaburzeÅ„ psychicznych i jest to szczególnie ważne w kontekÅ›cie zdrowia psychicznego dzieci i mÅ‚odzieży. Po drugie, musimy podejmować dziaÅ‚ania interwencyjne wobec osób, u których takie zaburzenia już siÄ™ pojawiÅ‚y, żeby one pozostaÅ‚y aktywnymi uczestnikami życia spoÅ‚ecznego. IstniejÄ… przykÅ‚adowo różne modele wsparcia dla ludzi z ograniczonÄ… zdolnoÅ›ciÄ… do pracy albo programy reintegracji na rynku pracy. I takie rozwiÄ…zania wykazujÄ… dużą skuteczność, bo aktywność zawodowa też ma bardzo duże znaczenie w kontekÅ›cie zdrowia psychicznego – mówi badacz z WydziaÅ‚u Psychologii i Logopedii Uniwersytetu HelsiÅ„skiego.
