Z danych OECD wynika, że Polacy od lat sÄ… w czoÅ‚ówce najbardziej zapracowanych spoÅ‚eczeÅ„stw. Nowy raport ADP wskazuje, że coraz częściej pracownicy zostajÄ… po godzinach. Co czwarty zatrudniony pracuje za darmo od szeÅ›ciu do dziesiÄ™ciu godzin tygodniowo. To o 6 pkt proc. wiÄ™cej niż rok wczeÅ›niej. Wraz z coraz wiÄ™kszym udziaÅ‚em mÅ‚odego pokolenia na rynku pracy bÄ™dzie siÄ™ jednak zmieniać podejÅ›cie do pracy i równowagi miÄ™dzy życiem zawodowym a prywatnym. – Jeżeli Polacy nie zadbajÄ… o siebie, swój dobrostan, to grozi im po prostu wypalenie i spadek zaangażowania i efektywnoÅ›ci, wbrew temu, do czego dążą – mówi Ewa Stelmasiak, ekspertka ds. strategii i kultury dobrostanu.
– Polacy sÄ… bardzo zmÄ™czeni presjÄ… pracy, również pandemiÄ…, ale ten pracoholizm może wynikać też z dużej ambicji, z presji wewnÄ™trznej, którÄ… sami sobie stwarzajÄ… – mówi agencji Newseria Biznes Ewa Stelmasiak.
Praca po godzinach może mieć różne przyczyny. Część zatrudnionych pracuje w nadmiarowym czasie w obawie o utratÄ™ miejsca pracy, część robi to ze wzglÄ™du na presjÄ™ przeÅ‚ożonych czy wÅ‚asne ambicje, inni dla dodatkowych pieniÄ™dzy. Wyniki badania ADP „People at Work 2022: A Global Workforce View” wskazujÄ…, że Polacy sÄ… skÅ‚onni pracować wiÄ™cej godzin i dni w tygodniu, jeżeli bÄ™dzie siÄ™ to wiÄ…zać z dodatkowym wynagrodzeniem. Takiego zdania jest ponad jedna trzecia badanych. W Polsce pracownicy Å›rednio wykonujÄ… każdego tygodnia blisko sześć godzin dodatkowej pracy. CzÄ™ste nadgodziny mogÄ… prowadzić wprost do pracoholizmu, a to może mieć negatywne konsekwencje na różnych polach.
– W wyniku pracoholizmu możemy obserwować osÅ‚abienie naszych relacji rodzinnych, nawet widywaÅ‚am rozpady zwiÄ…zków. Dzieci nas nie spotykajÄ…, nie jesteÅ›my dla nich obecni, bo jesteÅ›my tak wyczerpani, że nie możemy siÄ™ skoncentrować na tym, co majÄ… do powiedzenia – mówi autorka pierwszej w Polsce książki o kulturze dobrostanu. – Może to też powodować uszczerbek na zdrowiu.
Jak wyjaÅ›nia, tak mocne zaangażowanie w pracÄ™ poczÄ…tkowo napÄ™dza pracownika: czÄ™sto bowiem przynosi satysfakcjÄ™ z osiÄ…gniÄ™tego celu, również przyjemność, jakÄ…Å› gratyfikacjÄ™ ze strony pracodawcy. W takim momencie trudno jednak siÄ™ zatrzymać i wziąć poprawkÄ™ na to, że konieczne jest zrównoważenie pracy i innych dziedzin życia. JeÅ›li pracownik nie podejmie takiej decyzji, po poczÄ…tkowym zaangażowaniu może przyjść wypalenie zawodowe, bo nadmiarowa praca czÄ™sto prowadzi do chronicznego zmÄ™czenia, stresu czy niechÄ™ci do wykonywania swoich obowiÄ…zków. Badanie Human Power z 2021 roku wskazuje, że częściej niż co drugi pracownik odczuwa wysoki lub bardzo wysoki poziom zmÄ™czenia. Skarżą siÄ™ najczęściej na brak energii, gorszy nastrój, mniejszÄ… motywacjÄ™ i problemy z koncentracjÄ…. WpÅ‚ynęły na to m.in. wydarzenia dwóch ostatnich lat.
– W interesie pracodawców jest to, żeby ludzie byli zaangażowani i żeby pracowali efektywnie. WiÄ™c jeżeli patrzymy na efektywność jako na sprint, to pracownik w krótkim okresie kosztem siebie, swojej kondycji psychofizycznej i swoich relacji może dowieźć wynik. Ale w perspektywie dÅ‚ugoterminowej nie może być o tym mowy. Czyli nie ma efektywnoÅ›ci, nie ma dÅ‚ugoterminowego zaangażowania bez pewnego poziomu dobrostanu. Pracodawcy to coraz częściej rozumiejÄ… – mówi Ewa Stelmasiak.
Jak podkreśla, do lamusa odchodzi dylemat: ludzie czy wyniki.
– Można realizować ambitne strategie i cele, dbajÄ…c o ludzi, dajÄ…c im takÄ… kulturÄ™ organizacyjnÄ…, w której dobrostan jest wartoÅ›ciÄ…. Taka jest wÅ‚aÅ›nie definicja przywództwa wspierajÄ…cego dobrostan – podkreÅ›la ekspertka. – Ale odpowiedzialność za dobrostan leży na obu stronach. To powinna być relacja win–win. Czyli z jednej strony pracownik, który potrafi stawiać granice i zobaczyć, że nie może siÄ™ po prostu wyczerpać, bo grozi to wypaleniem, co ma konsekwencje zarówno osobiste, jak i zawodowe. Z drugiej strony mamy odpowiednie Å›rodowisko pracy i pracodawcÄ™, który mówi pracownikowi: ja ci dam narzÄ™dzia, wsparcie psychologa, webinar, psychoedukacjÄ™, a ty zadbaj o siebie.
Zdaniem ekspertki coraz wiÄ™kszy udziaÅ‚ mÅ‚odego pokolenia w rynku pracy może zmienić tÄ™ sytuacjÄ™. Jak wskazuje raport przygotowany przez PwC Polska, Well.hr i Absolvent Consulting, mÅ‚odzi wysoko ceniÄ… swój dobrostan, zwÅ‚aszcza psychiczny i spoÅ‚eczny. Ponad poÅ‚owa z nich woli work–life balance od wysokich zarobków, a 36,5 proc. uważa, że ta równowaga jest jednym z najważniejszych aspektów pracy. Ważne sÄ… dla nich także dobra atmosfera w pracy, brak konfliktów oraz wspierajÄ…cy szef. Ponad 37 proc. badanych pracowników mÅ‚odego pokolenia wskazaÅ‚o elastyczne godziny pracy jako obowiÄ…zkowy benefit. Dla 41,5 proc. jest to możliwość pracy zdalnej. Brak tych opcji jest nie do zaakceptowania przez odpowiednio 8,4 proc. oraz 10,3 proc. badanych. MÅ‚odzi podkreÅ›lajÄ…, że benefitami, które wyróżniÅ‚yby danego pracodawcÄ™ spoÅ›ród innych ofert, sÄ… krótszy tydzieÅ„ pracy i dodatkowe dni pÅ‚atnego urlopu.
– Bardzo ceniÄ™ ten gÅ‚os mÅ‚odego pokolenia, te wartoÅ›ci, potrzebÄ™ definicji sukcesu jako coÅ› wiÄ™cej niż tylko status i wysokość konta, jako też potrzeba samorealizacji w innych rolach niż tylko zawodowe. Jest tak duży napÅ‚yw mÅ‚odych pracowników, organizacje, z którymi pracujÄ™, czÄ™sto ich zatrudniajÄ…, że tego gÅ‚osu nie można już ignorować – mówi Ewa Stelmasiak. – CieszÄ™ siÄ™ z tego, że jest debata o tych wartoÅ›ciach, o redefinicji roli pracy na rynku, na którym pracuje siÄ™ jednak bardzo dużo, bo wedÅ‚ug danych OECD mamy czterysta ileÅ› godzin rocznie wiÄ™cej niż np. w Niemczech, pracujemy też godzinowo dÅ‚użej niż w Stanach Zjednoczonych. WiÄ™c jest to rynek obciążony, prawdopodobnie jeszcze na dorobku, rynek, w którym wynagrodzenia sÄ… jednak niższe niż w krajach zachodnioeuropejskich. A nam Polakom tak bardzo zależy na dobrym życiu, również na dobrobycie, nie tylko na dobrostanie, wiÄ™c szukamy rozwiÄ…zaÅ„, żeby to osiÄ…gnąć.
