Statystyczny Polak zjada rocznie ok. 14,5 kg ryb, czyli nawet trzykrotnie mniej niż mieszkaÅ„cy krajów Å›ródziemnomorskich. Co istotne, rzadko też siÄ™gamy po ryby z BaÅ‚tyku. Rodzime gatunki, takie jak Å›ledź, szprot, flÄ…dra, Å‚osoÅ›, turbot czy sandacz, częściej trafiajÄ… na stoÅ‚y w Skandynawii czy Europie Zachodniej, gdzie sÄ… lubiane i cenione przez konsumentów ze wzglÄ™du na swoje prozdrowotne wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci: dużą zawartość biaÅ‚ka, witamin A i D czy kwasów omega-3. Z kolei w Polsce wciąż jeszcze pokutuje mit dotyczÄ…cy zanieczyszczenia chemikaliami baÅ‚tyckich ryb. Badania wykazujÄ… jednak, że ryby odÅ‚awiane w BaÅ‚tyku speÅ‚niajÄ… rygorystyczne normy unijne.
– BaÅ‚tyk jest morzem zamkniÄ™tym, Å›ródlÄ…dowym, gdzie wymiana wód z oceanem jest niewielka i na pewno nastÄ™puje kumulacja zwiÄ…zków, które spÅ‚ywajÄ… rzekami. Zawartość metali ciężkich w rybach baÅ‚tyckich jest jednak niewielka – nie przekracza nawet poÅ‚owy dozwolonej normy – podkreÅ›la w rozmowie z agencjÄ… informacyjnÄ… Newseria Biznes dr inż. Wojciech Sawicki, ekspert ds. bezpieczeÅ„stwa żywnoÅ›ci z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.
Badania wskazują, że ryby i przetwory rybne z naszego morza zawierają niewielkie zawartości zanieczyszczeń i nie zagrażają konsumentom.
– Ze wzglÄ™du na bezpieczeÅ„stwo konsumentów wprowadzono limity okreÅ›lone prawem, których wartoÅ›ci w surowcu nie mogÄ… być przekroczone, aby mógÅ‚ być on przeznaczony do konsumpcji dla ludzi – wskazuje dr hab. inż. Joanna Szlinder-Richert, zastÄ™pca dyrektora ds. naukowych w Morskim Instytucie Rybackim – PaÅ„stwowym Instytucie Badawczym. – Poziomy zanieczyszczeÅ„ w rybach i w Å›rodowisku morskim podlegajÄ… kontroli w ramach PaÅ„stwowego Monitoringu Åšrodowiska, jak również w ramach monitoringu żywnoÅ›ci. Badania prowadzÄ… także sami przetwórcy, dlatego że to w ich interesie jest sprawdzenie, czy surowiec, z którego korzystajÄ…, jest bezpieczny. W innym przypadku w razie kontroli groziÅ‚yby im surowe kary.
WedÅ‚ug danych Europejskiego Obserwatorium Rynku RyboÅ‚ówstwa (EUMOFA) statystyczny Polak zjada okoÅ‚o 14,5 kg ryb rocznie. To nawet trzykrotnie mniej, niż spożywajÄ… mieszkaÅ„cy Hiszpanii, uznawanej za jeden z najzdrowszych narodów na Å›wiecie. Choć statystyki dotyczÄ…ce konsumpcji ryb w ostatnich latach powoli siÄ™ poprawiajÄ…, to jednak nadal odbiegajÄ… od zaleceÅ„, wedÅ‚ug których ryby powinny pojawiać siÄ™ na talerzu co najmniej dwa–trzy razy w tygodniu. Polacy wciąż pozostajÄ… pod tym wzglÄ™dem w europejskim ogonie, a dodatkowo rzadko też siÄ™gajÄ… po ryby z BaÅ‚tyku, w przeciwieÅ„stwie do spoÅ‚eczeÅ„stw ze Skandynawii.
– Ryby baÅ‚tyckie – szproty, Å›ledzie, flÄ…dry, dorsze, Å‚ososie, belony i gÅ‚adzice – sÄ… bardzo cenione na Zachodzie i w Skandynawii. Ogromne iloÅ›ci wyjeżdżajÄ… na zachód i póÅ‚noc Europy. Polacy nie majÄ… pojÄ™cia, jak olbrzymia jest tego skala. Dobrze pasowaÅ‚oby tu powiedzenie: „cudze chwalicie, swego nie znacie”. Od lat próbujemy odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego nasze ryby sÄ… cenione przez ekologicznie wyedukowane spoÅ‚eczeÅ„stwa na Zachodzie, podczas gdy do Polski trafiajÄ… te pochodzÄ…ce z innych mórz – mówi Marcin Radkowski, prezes KoÅ‚obrzeskiej Grupy Producentów Ryb, inicjator programu Naturalnie BaÅ‚tyckie.
Ryby baÅ‚tyckie warto dodać do jadÅ‚ospisu ze wzglÄ™du na wysokÄ… zawartość cennych dla organizmu skÅ‚adników, jak np. peÅ‚nowartoÅ›ciowe biaÅ‚ko, które bierze udziaÅ‚ w budowaniu masy mięśniowej, produkcji hormonów i przeciwciaÅ‚. Jest ono także bogate w aminokwasy, przez co ryby morskie stanowiÄ… dobry zamiennik dla jaj i miÄ™sa. ZwÅ‚aszcza że biaÅ‚ko w rybach jest lepiej przyswajalne i trawione przez organizm niż biaÅ‚ko miÄ™sne.
– Poza tym w rybach jest wiele skÅ‚adników mineralnych: fosfor, fluor, wapÅ„, jod i selen oraz witaminy rozpuszczalne w tÅ‚uszczach, szczególnie witamina D3 – wymienia dr inż. Wojciech Sawicki.
Zawarta w rybach witamina D3 zmniejsza ryzyko rozwoju chorób ukÅ‚adu krążenia, nowotworów i depresji. Z kolei ważna dla prawidÅ‚owego funkcjonowania organizmu witamina A, która również w dużych iloÅ›ciach znajduje siÄ™ w rybach, bierze udziaÅ‚ w produkcji biaÅ‚ek oraz w procesie wzrostu i regeneracji komórek, wspomaga proces widzenia i wykazuje silne dziaÅ‚anie przeciwutleniajÄ…ce.
– Ryby zawierajÄ… wiele substancji bardzo korzystnych dla naszego zdrowia. To przede wszystkim kwasy omega-3. Kwasy tÅ‚uszczowe EPA i DHA peÅ‚niÄ… w naszym organizmie bardzo ważnÄ… funkcjÄ™, jeÅ›li chodzi o ukÅ‚ad krążenia czy ukÅ‚ad nerwowy. Znajdziemy je tylko w Å›rodowisku morskim, a wiÄ™c tylko w rybach, bo nie ma ich np. w olejach roÅ›linnych. Te zawierajÄ… kwasy omega-3, ale caÅ‚kiem inne – tÅ‚umaczy dr hab. inż. Joanna Szlinder-Richert.
WÅ‚Ä…czajÄ…c ryby do swojej diety, warto zwracać uwagÄ™ na ich pochodzenie i sposób poÅ‚owów. Ryby zÅ‚owione w BaÅ‚tyku nie musiaÅ‚y przebyć tysiÄ…ca kilometrów, zanim trafiÅ‚y na sklepowÄ… póÅ‚kÄ™, przez co spożywanie ich jest bardziej ekologiczne i zostawia mniejszy Å›lad wÄ™glowy niż w przypadku np. miÄ™sa czy ryb z innych obszarów poÅ‚owowych. BaÅ‚tyckie ryby warto jednak wybierać nie tylko ze wzglÄ™du na ekologiÄ™ i korzyÅ›ci zdrowotne. Kolejny plus to wsparcie rodzimego ryboÅ‚ówstwa.
– To szczególnie ważne teraz, w dobie pandemii. W ten sposób można pomóc naszym rybakom, przetwórcom i tysiÄ…com ludzi, którzy sÄ… zatrudnieni w caÅ‚ej tej branży – podkreÅ›la Marcin Radkowski, inicjator programu Naturalnie BaÅ‚tyckie.
Program ten ma na celu promowanie racjonalnego wykorzystywania zasobów Morza BaÅ‚tyckiego i Å›wiadomej konsumpcji ryb. Znakiem Naturalnie BaÅ‚tyckie oznaczane sÄ… produkty rybne wytwarzane z ryb pozyskanych zgodnie z najwyższymi standardami jakoÅ›ciowymi.
