Pandemia i lockdowny spowodowaÅ‚y, że polskie lotniska mierzÄ… siÄ™ z najwiÄ™kszym kryzysem w historii. Polska Agencja Å»eglugi Powietrznej podaje, że w caÅ‚ym 2020 roku liczba wszystkich operacji lotniczych spadÅ‚a o 58,7 proc. w porównaniu do 2019 roku. WiÄ™kszość lotnisk regionalnych musi walczyć o utrzymanie pÅ‚ynnoÅ›ci finansowej, a przed nimi jeszcze co najmniej dwa trudne sezony. Na wsparcie paÅ„stwa raczej nie powinny liczyć, wiÄ™c niektóre porty czeka upadÅ‚ość lub przynajmniej znaczÄ…ce zmiany w dziaÅ‚alnoÅ›ci.
– Generalnie kondycja lotnisk jest zÅ‚a, ponieważ wÅ‚aÅ›ciwie nie pracujÄ… albo pracujÄ… w minimalnym zakresie. Niektóre lotniska radzÄ… sobie w tym kryzysie lepiej, inne gorzej. Wynika to z tego, w jakiej kondycji finansowej w niego weszÅ‚y. Co do zasady duże lotniska miaÅ‚y jakieÅ› zapasy Å›rodków finansowych, a lotniska maÅ‚e miaÅ‚y je minimalne lub w ogóle, co oznacza, że każde z nich musiaÅ‚o podjąć dziaÅ‚ania restrukturyzacyjne zwiÄ…zane ze zwolnieniem części personelu, ze zmianÄ… zakresu czy czasu wykonywania operacji. Tak szyjÄ…c i Å‚atajÄ…c, żyjÄ… z dnia na dzieÅ„ i z miesiÄ…ca na miesiÄ…c – podkreÅ›la w rozmowie z agencjÄ… Newseria Biznes Sebastian GoÅ›ciniarek, partner BBSG.
Polska Agencja Å»eglugi Powietrznej w raporcie podsumowujÄ…cym 2020 rok podaje, że liczba wszystkich operacji lotniczych w polskiej przestrzeni publicznej spadÅ‚a o 58,7 proc., do poziomu 376,9 tys. Liczba operacji na polskich lotniskach wyniosÅ‚a 193,7 tys., po spadku o 56,4 proc. NajwiÄ™ksze spadki dotknęły lotniska w Warszawie (-59 proc.), Krakowie (-57 proc.), WrocÅ‚awiu (-56 proc.) oraz Modlinie (-56 proc.). Najmniejsze straty odnotowaÅ‚y porty w Zielonej Górze (-12 proc.), Åodzi (-38 proc.) i Olsztynie-Szymanach (-38 proc.).
Z kolei ZwiÄ…zek Regionalnych Portów Lotniczych zebraÅ‚ statystyki ruchu pasażerskiego za trzy kwartaÅ‚y 2020 roku w 13 funkcjonujÄ…cych w Polsce lotniskach regionalnych. Wynika z nich, że od poczÄ…tku stycznia do koÅ„ca wrzeÅ›nia 2020 roku z poÅ‚Ä…czeÅ„ regularnych i czarterowych skorzystaÅ‚o ok. 8,04 mln podróżnych, czyli o 15,3 mln pasażerów mniej (-65,6 proc.) r/r. Wiadomo, że statystyki za caÅ‚y rok bÄ™dÄ… jeszcze gorsze, bo podsumowania najwiÄ™kszych portów – w Warszawie, Krakowie, Katowicach czy GdaÅ„sku – mówiÄ… o ok. 70-proc. spadkach.
– Do poziomu ruchu z 2019 roku wrócimy w 2025, może nawet w 2026 roku. Lekki wzrost bÄ™dzie notowany dopiero w 2022, a może w 2023 roku. Lotniska muszÄ… siÄ™ przygotować, że jeszcze przynajmniej dwa sezony, letni i zimowy, bÄ™dÄ… bardzo trudne, wiÄ™c bÄ™dÄ… musiaÅ‚y zwracać siÄ™ o pomoc na zewnÄ…trz, czy to do swoich udziaÅ‚owców, czy do rynków finansowych. W konsekwencji może siÄ™ okazać, że niektóre z lotnisk albo upadnÄ…, albo w znaczÄ…cy sposób przeformuÅ‚ujÄ… swojÄ… dziaÅ‚alność – ocenia Sebastian GoÅ›ciniarek.
Część portów, aby przetrwać, bÄ™dzie musiaÅ‚a np. znaczÄ…co ograniczyć ruch, czyli wstrzymać wszystkie operacje w danych godzinach. MogÄ… też zdecydować siÄ™ na to, by przestać być lotniskiem użytku publicznego i nie przyjmować ruchu czarterowego czy regularnych przewoźników, ale stać siÄ™ lotniskiem general aviation, czyli o charakterze ogólnym. Wszelkie tego typu zmiany oznaczajÄ… jednak duże zwolnienia i obniżki wynagrodzeÅ„.
– Nie sÄ… to na pewno Å‚atwe decyzje, ale myÅ›lÄ™, że lotniska albo w tej chwili sÄ… przymuszone do tego i wykonujÄ… takie dziaÅ‚ania, albo już wkrótce nie bÄ™dÄ… miaÅ‚y wyjÅ›cia i bÄ™dÄ… musiaÅ‚y je podjąć – prognozuje ekspert ds. lotnictwa BBSG. – Lotniska w Poznaniu i Katowicach ogÅ‚osiÅ‚y, że bÄ™dÄ… zwalniaÅ‚y pracowników, i weszÅ‚y w odpowiednie procedury. Podobnie dzieje siÄ™ na lotnisku w Rzeszowie, przy czym w przypadku tych lotnisk mamy do czynienia ze zwalnianiem dosyć sporej grupy zatrudnionych. W innych portach ten proces również siÄ™ odbywa, może jeszcze nie na takÄ… skalÄ™, ale nie sÄ…dzÄ™, żeby którekolwiek lotnisko ostaÅ‚o siÄ™ w takim zestawie personelu, w jakim weszÅ‚o w ten kryzys na poczÄ…tku 2020 roku.
W listopadzie lotniska dostaÅ‚y z budżetu paÅ„stwa 142,2 mln zÅ‚ w ramach rekompensaty za czas administracyjnego zamkniÄ™cia ruchu pasażerskiego od 15 marca do 30 czerwca. ZRPL podaje, że Å›rodki pokryÅ‚y 30–40 proc. poniesionych w tym okresie strat. Pomoc paÅ„stwa dla lotnisk regionalnych powinna być wiÄ™ksza, zwÅ‚aszcza biorÄ…c pod uwagÄ™, że IV kwartaÅ‚ przyniósÅ‚ dalszy spadek ruchu pasażerskiego, nawet o 90 proc. r/r.
– Znacznie mniej bÄ™dzie ruchu biznesowego, czyli tego najbardziej wartoÅ›ciowego do tej pory, zarówno dla przewoźników, jak i dla lotnisk. WiÄ™cej bÄ™dzie ruchu prywatnego, czarterów. Struktura ruchu siÄ™ zmieni i bÄ™dÄ… musiaÅ‚y siÄ™ zmienić też podmioty wystÄ™pujÄ…ce na rynku, czyli zarówno przewoźnicy, jak i porty lotnicze – ocenia Sebastian GoÅ›ciniarek.
Jego zdaniem mimo zmian czekajÄ…cych rynek i okresowego spowolnienia w ruchu lotniczym decyzja o kontynuowaniu budowy Centralnego Portu Lotniczego nie podlega wÄ…tpliwoÅ›ci. Pandemia może jedynie opóźnić caÅ‚Ä… inwestycjÄ™, ale nie powinna jej wstrzymać.
Rząd wydłużył termin korzystania ze specustawy lotniskowej do końca 2025 roku. Ma to pozwolić na nowe inwestycje dotyczące infrastruktury lotniczej, w tym także inwestycji towarzyszących budowie Centralnego Portu Komunikacyjnego.
– Obecna sytuacja rynkowa powinna skÅ‚onić decydentów do tego, żeby jeszcze raz przyjrzeć siÄ™, jak ten CPK powinien wyglÄ…dać – postuluje ekspert BBSG. – Bez wÄ…tpienia musimy mieć nowe lotnisko, które zastÄ…pi Lotnisko Chopina, ponieważ w obecnej lokalizacji ono nie ma możliwoÅ›ci rozwoju i w pewnej perspektywie czasowej przestanie wystarczać. Nie może być tak, że dojdziemy do tego momentu i dopiero wtedy zaczniemy siÄ™ zastanawiać, co robić. To jest dodatkowy argument. JeÅ›li kwestiÄ™ budowy CPK wyczyÅ›cimy z wszystkich politycznych ozdobników, to okaże siÄ™, że jest konieczne wyjÅ›cie z sytuacji.
