W handlu detalicznym ceny miodu utrzymujÄ… siÄ™ na poziomie zbliżonym do ubiegÅ‚orocznego, ale stawki oferowane pszczelarzom w hurcie sÄ… bardzo niskie i – w zależnoÅ›ci od gatunku miodu – wynoszÄ… kilkanaÅ›cie zÅ‚otych za kilogram. To kwoty dużo poniżej kosztów produkcji, nawet w dużych, zawodowych pasiekach. Dlatego wiele z nich znalazÅ‚o siÄ™ w kryzysie. – Jeżeli oferuje siÄ™ pszczelarzowi cenÄ™ poniżej granicy opÅ‚acalnoÅ›ci, to on bÄ™dzie po prostu likwidować rodziny pszczele i o tym już siÄ™ mówi – zauważa StanisÅ‚aw Ból, wiceprezydent Polskiego ZwiÄ…zku Pszczelarskiego. Organizacje branżowe wskazujÄ…, że przyczynÄ… niskich cen jest duża podaż miodu importowanego, zwÅ‚aszcza z Chin, co może w przyszÅ‚oÅ›ci zagrozić dobrej kondycji rodzimego przemysÅ‚u pszczelarskiego.
– Polski sektor jest jednym z silniejszych w Europie. Mamy bardzo wielu pszczelarzy w porównaniu z innymi paÅ„stwami, mamy wiele gatunków bardzo dobrego miodu i nasze pszczelarstwo w Europie stoi bardzo dobrze – mówi agencji Newseria Biznes StanisÅ‚aw Ból.
WedÅ‚ug danych Instytutu Ogrodnictwa w 2021 roku w Polsce byÅ‚o prawie 87,1 tys. pszczelarzy, a ich liczba zwiÄ™kszyÅ‚a siÄ™ o 6 proc. r/r (ok. 5 tys. podmiotów). Do 2,01 mln wzrosÅ‚a również liczba rodzin pszczelich (wzrost o 247,5 tys., czyli 14 proc. r/r). NajwiÄ™cej z nich (724 tys. rodzin) byÅ‚o utrzymywanych w Å›rednich pasiekach, liczÄ…cych od 21 do 50 pni. Te pasieki, które ze wzglÄ™du na skalÄ™ sÄ… zaliczane do dziaÅ‚ów specjalnych produkcji rolnej (powyżej 80 pni), stanowiÄ… ok. 2 proc. wszystkich producentów i utrzymujÄ… prawie 259 tys. rodzin pszczelich. Natomiast w gospodarstwach zawodowych, liczÄ…cych ponad 150 pni, znajduje siÄ™ nieco ponad 122 tys. rodzin pszczelich i tylko w 2021 roku przybyÅ‚o 120 takich podmiotów.
Od lat najwiÄ™ksze w Polsce pasieki znajdujÄ… siÄ™ na terenie Warmii i Mazur – ten region jest niekwestionowanym liderem w zakresie uzawodowienia pszczelarstwa. W tym regionie prawie 15 proc. ogóÅ‚u rodzin znajduje siÄ™ w pasiekach profesjonalnych, liczÄ…cych okoÅ‚o 300 pni. Statystyki pokazujÄ… jednak, że najwiÄ™kszym potencjaÅ‚em produkcyjnym wÅ›ród ogóÅ‚u gospodarstw zawodowych dysponujÄ… pszczelarze z Lubelszczyzny, gdzie Å›rednia pasieka liczy 385 rodzin pszczelich.
– OkoÅ‚o 150 do 200 rodzin pszczelich – jeżeli ule sÄ… w dobrym miejscu, jest dużo pożytku (roÅ›lin miododajnych) i nie ma napszczelenia – pozwala pszczelarzowi godnie żyć. Jednak w takich przypadkach przy pszczoÅ‚ach pracuje nie tylko pszczelarz, ale caÅ‚a jego rodzina, od dziadków po wnuki. Teraz przeliczajÄ…c to na zyski – w ubiegÅ‚ym roku czysty zysk netto z takiej pasieki liczÄ…cej 150 rodzin pszczelich wyniósÅ‚ ok. 75 tys. zÅ‚. Jeżeli podzielimy to przez 12 miesiÄ™cy, to mamy kwotÄ™ pokazujÄ…cÄ…, ile ten pszczelarz zarabia miesiÄ™cznie. A jeÅ›li podzielimy to dodatkowo przez liczbÄ™ osób w rodzinie, to już robi siÄ™ nieciekawie, bo to pozwala tej rodzinie raczej na skromne warunki – mówi wiceprezydent Polskiego ZwiÄ…zku Pszczelarskiego.
Produkcja miodu w Polsce wynosi ok. 20 tys. t rocznie. WedÅ‚ug danych Instytutu Ogrodnictwa dla pszczelarzy dwa najważniejsze kanaÅ‚y to sprzedaż bezpoÅ›rednia i detaliczna – w 2021 roku w ten sposób wprowadzili oni na rynek prawie 88 proc. swojej produkcji. PozostaÅ‚a ilość miodu jest sprzedawana w skupie hurtowym, jednak w tym roku – ze wzglÄ™du na zbyt niskie ceny – pojawiÅ‚ siÄ™ z tym problem.
– Dotyczy to przede wszystkim pszczelarzy, którzy majÄ… duże pasieki, bo wiadomo, że jeżeli pszczelarz ma 10 czy 20 do 50 rodzin pszczelich, to on sobie jakoÅ› poradzi, pojedzie z tym na bazar czy sprzeda znajomym. Ja sam mam zresztÄ… grupÄ™ osób, którym regularnie sprzedajÄ™ miód, i na wiosnÄ™ zostaje mi kilka sÅ‚oików. Natomiast kryzys przeżywajÄ… obecnie pszczelarze, którzy majÄ… 1–2 tys. rodzin pszczelich, a produkcja jest liczona w tonach. Od tych pszczelarzy ktoÅ› musi miód kupić. I jeżeli oferuje siÄ™ mu cenÄ™ poniżej granicy opÅ‚acalnoÅ›ci, to on bÄ™dzie po prostu likwidować rodziny pszczele. O tym siÄ™ już mówi – tÅ‚umaczy StanisÅ‚aw Ból.
W handlu detalicznym ceny miodu utrzymujÄ… siÄ™ na poziomie zbliżonym do zeszÅ‚orocznego, ale stawki oferowane pszczelarzom w hurcie sÄ… bardzo niskie i w zależnoÅ›ci od gatunku miodu wynoszÄ… kilkanaÅ›cie zÅ‚otych za kilogram. To kwoty dużo poniżej kosztów produkcji, nawet w dużych, zawodowych pasiekach. To one majÄ… w tej chwili najwiÄ™ksze problemy – zwÅ‚aszcza że część ma jeszcze niesprzedane zapasy miodu z ubiegÅ‚ego roku i kredyty zaciÄ…gane kilka lat temu na rozwój pasieki. Teraz zaczynajÄ… siÄ™ pojawiać problemy z ich spÅ‚acaniem.
Organizacje branżowe wskazujÄ…, że przyczynÄ… tak niskich cen jest duża podaż miodu importowanego. Dla przykÅ‚adu, jak wynika ze wstÄ™pnych danych resortu rolnictwa, w 2022 roku wyeksportowano z Polski nieco ponad 15 tys. t miodu naturalnego, a zaimportowano blisko 31,8 tys., w tym również z Ukrainy. WedÅ‚ug danych przytaczanych przez „Tygodnik Rolniczy” w ubiegÅ‚ym roku na polski rynek trafiÅ‚o prawie 11 tys. t ukraiÅ„skiego miodu, wobec czego hurtownie zdecydowaÅ‚y siÄ™ nawet na wstrzymanie skupu. Zdecydowanie najwiÄ™cej miodu do Polski trafia jednak z Chin (prawie 16,4 tys. t w 2022 roku), co od lat stanowi dla rodzimych pszczelarzy duży problem.
– Mamy niestety wielu przelewaczy, importerów, którzy sprowadzajÄ… miód z różnych części Å›wiata. Czasami okazuje siÄ™, że to wcale nie jest miód. Chiny sÄ… najwiÄ™kszym producentem miodu, jednakże w prowincji Syczuan, gdzie nie ma w ogóle owadów, ludzie zapylajÄ… kwiatki pÄ™dzelkami – mówi wiceprezydent PZP. – Jako Polski ZwiÄ…zek Pszczelarski chcielibyÅ›my, żeby w sklepach pojawiÅ‚ siÄ™ miód, na którego etykiecie byÅ‚oby napisane, że pochodzi na przykÅ‚ad z Polski, Argentyny, Ukrainy, Chin albo obojÄ™tnie z jakiego kraju zamiast hasÅ‚a „mieszanina miodów z Unii Europejskiej i spoza UE”.
Ekspert podkreÅ›la, że sektor pszczelarski jest bardzo ważny, ponieważ na nim opiera siÄ™ duża część produkcji rolnej. Od aktywnoÅ›ci pszczóÅ‚ zależą zbiory wielu owoców i warzyw zapylanych przez te owady.
– Rolnicy i sadownicy potrzebujÄ… pszczelarzy. JeÅ›li ich nie bÄ™dzie, to ilość owoców bÄ™dzie mniejsza, a jakość niższa, bo roÅ›lina zapylona przez pszczoÅ‚Ä™ daje lepszy owoc. To dotyczy np. jabÅ‚oni, ale też rzepaku, gryki czy sÅ‚onecznika – wymienia StanisÅ‚aw Ból.
