Na okoÅ‚o 32 mld zÅ‚ sÄ… szacowane straty galerii handlowych po trzykrotnym lockdownie. Ich wÅ‚aÅ›ciciele odnotujÄ… przychody o ok. 5 mld zÅ‚ niższe, czyli ponad 45 proc. rocznych przychodów. Obiekty handlowe wciąż nie odbudowaÅ‚y wskaźników odwiedzalnoÅ›ci do poziomów sprzed pandemii. Dlatego branża apeluje do rzÄ…du o przywrócenie handlu w niedziele, co pozwoliÅ‚oby jej odrobić choć część strat po lockdownie. Bez tego kroku i innych inicjatyw ze strony rzÄ…dzÄ…cych branża bÄ™dzie musiaÅ‚a zrewidować swoje plany inwestycyjne i zredukować część spoÅ›ród 400 tys. etatów.
– Straty w branży handlowej sÄ… w zasadzie nie do odrobienia, ale jest kilka rozwiÄ…zaÅ„, które pomogÅ‚yby nam szybciej odzyskać pozytywne wyniki finansowe. Jednym z nich jest zniesienie zakazu handlu w niedzielÄ™. DziÄ™ki temu zyskujemy dodatkowy dzieÅ„ na sprzedaż, ale i pewne bezpieczeÅ„stwo, bo ruch w centrach handlowych rozÅ‚oży siÄ™ z szeÅ›ciu na siedem dni. Na pewno taka decyzja wÅ‚adz paÅ„stwowych, żeby przez okres pandemii handel w niedziele mógÅ‚ siÄ™ odbywać, byÅ‚aby bardzo korzystna. Ale nadal nie bÄ™dzie tak, że dziÄ™ki temu szybko odrobimy wszystkie straty – mówi agencji Newseria Biznes Krzysztof Sajnóg, dyrektor marketingu Centrum Handlowego Blue City w Warszawie.
Od 1 lutego (po trzecim, piÄ™ciotygodniowym lockdownie) nastÄ…piÅ‚o peÅ‚ne otwarcie sklepów w centrach handlowych (z wyjÄ…tkiem rozrywki, fitnessu i gastronomii, która nadal może funkcjonować tylko na wynos lub w dostawie). PRCH Daily Footfall Index w trzecim tygodniu lutego pokazuje, że Å›rednia odwiedzalność centrów handlowych oscyluje na poziomie ok. 77 proc. ubiegÅ‚orocznej.
Przywrócenie handlu w niedziele mogÅ‚oby pozytywnie wpÅ‚ynąć na obroty najemców i galerii. ZwÅ‚aszcza że wedÅ‚ug statystyk klienci preferujÄ… zakupy wÅ‚aÅ›nie w weekendy. Dodatkowo, zgodnie z przeprowadzonym w październiku ubiegÅ‚ego roku badaniem PRCH, 59 proc. Polaków jest za zniesieniem handlu w niedzielÄ™. Pozytywnie oceniaÅ‚o go 27 proc. respondentów. W porównaniu do takiego samego badania ze stycznia ubiegÅ‚ego roku poparcie dla tego ograniczenia spadÅ‚o o 7 pkt proc.
– W sprawie niedziel handlowych branża mówi w zasadzie jednym gÅ‚osem i organizacje branżowe, które zrzeszajÄ… zarówno najemców, jak i wynajmujÄ…cych, starajÄ… siÄ™ przekonać rzÄ…d, że taka zmiana byÅ‚aby bardzo korzystna. Wszyscy zgadzamy siÄ™ co do tego, że bardzo by nam to pomogÅ‚o. W branży jest jednomyÅ›lność i mamy nadziejÄ™, że przekonamy ustawodawcÄ™ i rzÄ…d, żeby takie zmiany wprowadziÅ‚ – mówi Krzysztof Sajnóg.
PRCH oszacowaÅ‚a Å‚Ä…czne straty z tytuÅ‚u trzykrotnego ograniczenia dziaÅ‚alnoÅ›ci obiektów handlowych na kwotÄ™ ok. 32 mld zÅ‚. Tylko ubiegÅ‚oroczny, wiosenny lockdown skutkowaÅ‚ spadkiem przychodów o ponad 17,5 mld zÅ‚. ZamkniÄ™cie galerii po raz drugi w listopadzie ub.r. spowodowaÅ‚o ok. 8 mld zÅ‚ utraconych obrotów. Kolejne ograniczenia w handlu od 27 grudnia ub.r. przeÅ‚ożyÅ‚y siÄ™ natomiast na dziurÄ™ w obrotach branży siÄ™gajÄ…cÄ… ok. 6 mld zÅ‚. To przychody utracone przez sklepy i usÅ‚ugodawców (najemców) dziaÅ‚ajÄ…cych w galeriach, ale mocno ucierpiaÅ‚y też budżety wynajmujÄ…cych. Zostali oni też wyÅ‚Ä…czeni z tarcz antykryzysowych i jednoczeÅ›nie obciążeni kosztami abolicji czynszowej. Jak podkreÅ›la PRCH, abolicja wynikajÄ…ca kosztowaÅ‚a wynajmujÄ…cych ponad 3 mld zÅ‚.
– Centra handlowe i firmy, które nimi zarzÄ…dzajÄ…, w zasadzie jako jedyne sÄ… pozbawione pomocy paÅ„stwa. W Å›wietle dotychczasowych rozporzÄ…dzeÅ„ najemcy nie pÅ‚acÄ… centrom handlowym czynszu ani żadnych opÅ‚at za okres lockdownu, kiedy sklepy pozostajÄ… zamkniÄ™te. Z drugiej strony my musimy mieć otwarte centra handlowe i do tego jeszcze utrzymywać je w reżimie sanitarnym – wyjaÅ›nia dyrektor marketingu warszawskiego Blue City. – W przypadku kolejnego lockdownu bardzo pomogÅ‚oby zagwarantowanie, żeby pieniÄ…dze choć z części czynszów jednak wpÅ‚ywaÅ‚y do centrów handlowych. Przynajmniej tyle, żebyÅ›my mogli siÄ™ utrzymywać, pÅ‚acić koszty. Takie rozwiÄ…zania byÅ‚y już wprowadzane w Europie.
Mimo utraty 45 proc. ubiegÅ‚orocznych przychodów wÅ‚aÅ›ciciele i zarzÄ…dy centrów handlowych nadal muszÄ… ponosić koszty staÅ‚e m.in. z tytuÅ‚u utrzymania nieruchomoÅ›ci, zarzÄ…dzania nimi czy obsÅ‚ugi dÅ‚ugu bankowego. Brak pÅ‚ynnoÅ›ci powoduje, że w coraz wiÄ™kszym stopniu nie sÄ… oni w stanie wywiÄ…zywać siÄ™ ze swoich zobowiÄ…zaÅ„ kredytowych.
– W tym momencie jesteÅ›my w najtrudniejszej sytuacji na tle caÅ‚ego rynku, bo mamy koszty, a przychody sÄ… wielokrotnie niższe, niż przewidywaliÅ›my. DziaÅ‚alność branży handlowej jest w wielu przypadkach kredytowana przez banki. Gdyby np. paÅ„stwo zdecydowaÅ‚o siÄ™ wpÅ‚ynąć na instytucje finansowe i w jakiÅ› sposób pomóc nam w rozliczeniach rat kredytowych, to na pewno zapewniÅ‚oby nam oddech – mówi Krzysztof Sajnóg.
Jak podkreÅ›la, ten rok ujawniÅ‚ wiele sprzecznoÅ›ci w interesach najemców i wynajmujÄ…cych. Porozumienie miÄ™dzy obiema stronami byÅ‚o jednak niezbÄ™dne dla przetrwania najgorszego okresu.
– W Blue City bardzo szybko porozumieliÅ›my siÄ™ ze wszystkimi naszymi najemcami, bo uważamy, że trzeba byÅ‚o im pomóc. Wszystkie sklepy otworzyÅ‚y siÄ™ po kolejnych lockdownach, co jest również zasÅ‚ugÄ… naszej szybkiej reakcji. W przypadku Blue City relacje z najemcami sÄ… dobre. Bardzo indywidualnie patrzymy na to, co siÄ™ dzieje z ich finansami, w jaki sposób ksztaÅ‚tujÄ… siÄ™ ich obroty. Każda z tych bilateralnych rozmów jest inna, każda jest trudna i zajmuje mnóstwo czasu, ale nie można inaczej – mówi dyrektor marketingu w Blue City.
Jeżeli centra handlowe i ich najemcy nie odrobiÄ… choć części strat spowodowanych lockdownem, w efekcie mogÄ… zacząć weryfikować swoje plany rozwojowe i szczegóÅ‚owo analizować rentowność poszczególnych punktów. To z kolei może spowodować ograniczanie inwestycji i redukcjÄ™ etatów, która uderzy w rynek pracy.
– Na pewno części inwestycji, które planowaliÅ›my przeprowadzić, nie bÄ™dziemy mogli zrealizować w tym ani w przyszÅ‚ym roku. Skupiamy siÄ™ raczej na rzeczach zwiÄ…zanych z bezpieczeÅ„stwem i takich, których nie można odÅ‚ożyć, np. remoncie toalet. Natomiast część przyszÅ‚oÅ›ciowych inwestycji przesunie siÄ™ co najmniej o rok lub dwa. MyÅ›lÄ™, że inwestycje w nowe formaty rozrywkowe też na razie siÄ™ zatrzymajÄ…. Jeżeli nie bÄ™dziemy musieli czegoÅ› robić natychmiast, bÄ™dziemy niestety to odkÅ‚adać – mówi Krzysztof Sajnóg.
Jak wynika z danych firmy doradczej PwC, centra handlowe zatrudniajÄ… w Polsce bezpoÅ›rednio ok. 400 tys. pracowników. UdziaÅ‚ handlu w krajowym PKB wynosi 15,5 proc., natomiast centra handlowe odpowiadajÄ… za okoÅ‚o 30 proc. polskiego handlu detalicznego (PRCH). Wartość samego podatku VAT generowanego przez obroty w centrach handlowych wynosi ok. 21 mld zÅ‚.
