Oporność na leki przeciwdrobnoustrojowe zagraża skutecznemu zapobieganiu i leczeniu coraz wiÄ™kszej liczby infekcji powodowanych przez bakterie i grzyby – alarmujÄ… w niedawnym raporcie WHO i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób. WedÅ‚ug ekspertów problem lekoopornoÅ›ci jest na tyle poważny, że zagraża osiÄ…gniÄ™ciom wspóÅ‚czesnej medycyny i już w tej chwili każdego roku przyczynia siÄ™ do Å›mierci kilkuset tysiÄ™cy osób. WedÅ‚ug prognoz do 2050 roku ta liczba może wzrosnąć do ok. 10 mln, co oznaczaÅ‚oby, że infekcje oporne na antybiotyki i Å›rodki przeciwdrobnoustrojowe mogÄ… w przyszÅ‚oÅ›ci zabijać rocznie wiÄ™cej ludzi niż wszystkie nowotwory razem wziÄ™te.
– Ukryta pandemia to rosnÄ…ce zjawisko wystÄ™pujÄ…cych infekcji i zakażeÅ„ spowodowanych drobnoustrojami, na które przestaÅ‚y dziaÅ‚ać antybiotyki, a wiÄ™c mówimy tutaj o zjawisku antybiotykoopornoÅ›ci. O nim mówi również ostatni raport WHO i Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, raport nadzoru nad opornoÅ›ciÄ… na Å›rodki przeciwdrobnoustrojowe. W tym raporcie jasno i wyraźnie wskazuje siÄ™, że roÅ›nie liczba przypadków antybiotykoopornych, zarówno w Europie, jak i w Polsce – mówi agencji Newseria Biznes Izabela Guziak, prezes zarzÄ…du Schulke Polska.
Antybiotykooporność to zdolność bakterii do przeciwstawiania siÄ™ dziaÅ‚aniu antybiotyku, czyli odporność na jego dziaÅ‚anie bakteriobójcze lub bakteriostatyczne. Opublikowany w poÅ‚owie kwietnia br. przez ECDC oraz WHO raport („Nadzór nad opornoÅ›ciÄ… na Å›rodki przeciwdrobnoustrojowe w Europie”) wskazuje na wysoki odsetek opornoÅ›ci na antybiotyki ostatniego rzutu, takie jak karbapenemy, w kilku krajach Europy. Eksperci zwracajÄ… przy tym uwagÄ™, że wyższe poziomy opornoÅ›ci na Å›rodki przeciwdrobnoustrojowe stanowiÄ… poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, a wiele krajów ma ograniczone możliwoÅ›ci leczenia pacjentów z zakażeniami wywoÅ‚anymi przez takie patogeny.
WHO już od kilku lat alarmuje, że problem antybiotykoopornoÅ›ci jest na tyle poważny, że zagraża osiÄ…gniÄ™ciom wspóÅ‚czesnej medycyny i wskazuje na bardzo wysoki odsetek bakterii wieloopornych na antybiotyki wÅ›ród powszechnie wystÄ™pujÄ…cych gatunków bakteryjnych (np. Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae czy Staphylococcus aureus), wywoÅ‚ujÄ…cych najczÄ™stsze zakażenia szpitalne i pozaszpitalne (takie jak zakażenia ukÅ‚adu moczowego, zakażenia skóry i tkanki podskórnej, w tym miejsca operowanego, zakażenia krwi czy zapalenia pÅ‚uc). Już w tej chwili każdego roku umiera z ich powodu nawet kilkaset tysiÄ™cy osób, zwÅ‚aszcza w krajach o niskich i Å›rednich dochodach, ale także w Europie i USA. Jak wskazuje ECDC, w Europie skutki zakażeÅ„ wywoÅ‚anych bakteriami antybiotykoopornymi sÄ… podobne do grypy, gruźlicy i HIV/AIDS Å‚Ä…cznie. Ponad 70 proc. tych skutków Å‚Ä…czy siÄ™ z zakażeniami zwiÄ…zanymi z opiekÄ… zdrowotnÄ….
– Antybiotykooporność jest tematem, który WHO podnosi już od kilku lat, ale COVID-19 go spotÄ™gowaÅ‚, bo w czasie pandemii zaczÄ™liÅ›my jako spoÅ‚eczeÅ„stwo nadużywać antybiotyków. ByÅ‚y one przepisywane w zasadzie rutynowo, prewencyjnie, na wtórne infekcje bakteryjne i to jeszcze bardziej nasiliÅ‚o problem antybiotykoopornoÅ›ci – mówi Izabela Guziak. – WedÅ‚ug raportu WHO skala tego zjawiska jest obecnie duża. Natomiast my też widzimy to w cyfrach i poziomach sprzedaży, ponieważ dostarczamy profesjonalne rozwiÄ…zania dezynfekcyjne, które zwalczajÄ… m.in. drobnoustroje antybiotykooporne. Obserwujemy po pandemii dwucyfrowy wzrost sprzedaży takich rozwiÄ…zaÅ„ w stosunku do okresu przedpandemicznego.
Oporność na antybiotyki wystÄ™puje wtedy, kiedy bakterie, ale także grzyby, np. drożdżaki, zmieniajÄ… siÄ™ w czasie i przestajÄ… reagować na leki. Takie mikroorganizmy sÄ… czasami okreÅ›lane jako „superbakterie”. Ich oporność na stosowanÄ… terapiÄ™ utrudnia leczenie wywoÅ‚ywanych przez nie infekcji i zwiÄ™ksza ryzyko ciężkiej choroby, a nawet Å›mierci. Problemem jest także przekazywanie miÄ™dzy drobnoustrojami genów, czyli mówiÄ…c prosto, wiedzy, jak ominąć dziaÅ‚anie danego leku.
– Jeżeli antybiotyki sÄ… nieskuteczne, to w przypadku infekcji możemy trafić do szpitala szybciej i przebywać w nim dość dÅ‚ugo. Takie dÅ‚ugotrwaÅ‚e leczenie jest dużym obciążeniem zarówno dla organizmu pacjenta, jak i dla caÅ‚ego systemu ochrony zdrowia. I nie każde bÄ™dzie siÄ™ koÅ„czyÅ‚o sukcesem, o czym dziÅ› mówi siÄ™ już w raporcie WHO i ECDC – mówi prezes Schulke Polska.
WedÅ‚ug raportu przygotowanego na zlecenie rzÄ…du Wielkiej Brytanii, który przytacza tamtejsza organizacja charytatywna Wellcome Trust, z powodu infekcji wywoÅ‚ywanych przez patogeny oporne na Å›rodki przeciwdrobnoustrojowe umiera już nawet 700 tys. osób rocznie. Prognoza zakÅ‚ada, że przy braku odpowiednich dziaÅ‚aÅ„ do 2050 roku ta liczba wzroÅ›nie już do ok. 10 mln rocznie. To oznaczaÅ‚oby, że infekcje oporne na antybiotyki mogÄ… w przyszÅ‚oÅ›ci zabijać rocznie wiÄ™cej ludzi niż wszystkie nowotwory razem wziÄ™te.
Jak podkreÅ›la Wellcome Trust, gÅ‚ównÄ… przyczynÄ… rosnÄ…cej opornoÅ›ci na Å›rodki przeciwdrobnoustrojowe jest fakt, że takie leczenie jest czÄ™sto nadużywane – antybiotyki i leki przeciwdrobnoustrojowe sÄ… stosowane w przypadku infekcji lub stanów, których nie powinno siÄ™ nimi leczyć, w niewÅ‚aÅ›ciwych dawkach lub przez niewÅ‚aÅ›ciwy czas trwania leczenia.
– Zadbanie o to, żeby one jednak byÅ‚y skuteczne, leży w gestii i odpowiedzialnoÅ›ci nas wszystkich. W tym celu możemy przede wszystkim odpowiednio dbać o higienÄ™. Dla przykÅ‚adu, w czasie pandemii COVID-19 wszyscy dbaliÅ›my o higienÄ™ dÅ‚oni, stosowaliÅ›my jÄ… starannie i bardzo czÄ™sto, co spowodowaÅ‚o spadek liczby przypadków zatruć pokarmowych, czyli choroby brudnych rÄ…k. To pokazuje, że higiena, prewencja i profilaktyka zakażeÅ„ i infekcji mogÄ… siÄ™ przyczynić do tego, że ochronimy skuteczność antybiotyków. Zarówno my konsumenci, pacjenci, jak i personel placówek medycznych powinniÅ›my też stosować wysokiej jakoÅ›ci produkty, które sÅ‚użą zarówno do dezynfekcji i eliminujÄ… antybiotykooporne drobnoustroje – mówi Izabela Guziak. – Ważna jest także prawidÅ‚owa opieka nad ranami. Nie tylko pooperacyjnymi, z którymi wychodzimy z jednostki szpitalnej, ale i takimi, które zdarzajÄ… siÄ™ nam na co dzieÅ„, a wiÄ™c otarciami, skaleczeniami etc. Przy każdym tego typu zdarzeniu może dojść do zakażenia i infekcji, wiÄ™c tutaj ważne jest stosowanie odpowiednich preparatów, o jak najszerszym spektrum dziaÅ‚ania, jak np. preparaty zawierajÄ…ce oktenidynÄ™.
