– Paradoksalnie ostatnie dwa lata, naznaczone kryzysem zwiÄ…zanym z pandemiÄ… i wojnÄ… w Ukrainie, pokazaÅ‚y, że przedsiÄ™biorcy starajÄ… siÄ™ robić wiÄ™cej niż dotychczas – mówi Agnieszka Sawczuk z Filantropei, autorka raportu „Filantropia w Polsce”. WiÄ™ksze zaangażowanie spoÅ‚eczne firm doceniajÄ… zarówno klienci, jak i pracownicy, którzy chcÄ… siÄ™ z takimi podmiotami wiÄ…zać na dÅ‚użej. JednÄ… z najczęściej wybieranych form pomocy jest tworzenie wÅ‚asnych fundacji i programów spoÅ‚ecznych w prowadzonych przez siebie firmach. DrugÄ… najchÄ™tniej wybieranÄ… jest wspieranie wybranych przez siebie osób czy organizacji spoÅ‚ecznych.
– Badania pokazujÄ…, że kryzys zwiÄ…zany z pandemiÄ… wzmocniÅ‚ zaangażowanie spoÅ‚eczne nie tylko przedsiÄ™biorców, ale w ogóle caÅ‚ego spoÅ‚eczeÅ„stwa. Dla 39 proc. Polaków byÅ‚ to moment, kiedy rzeczywiÅ›cie zaczÄ™li inaczej myÅ›leć o pomaganiu i o tym, żeby robić wiÄ™cej, a dla 13 proc. byÅ‚ to wrÄ™cz moment przeÅ‚omowy, kiedy w ogóle zaczÄ™li to robić. I to paradoksalnie, bo wydawać by siÄ™ mogÅ‚o, że kryzys zwiÄ…zany z pandemiÄ… i wojnÄ… w Ukrainie w jakiÅ› sposób spowoduje, że siÄ™ wycofamy, zadbamy o wÅ‚asne bezpieczeÅ„stwo i finanse, a tutaj okazaÅ‚o siÄ™, że robimy wiÄ™cej, niż siÄ™ od nas oczekuje. I to dotyczy również przedsiÄ™biorców – mówi agencji Newseria Biznes Agnieszka Sawczuk, specjalistka w obszarze filantropii, wÅ‚aÅ›cicielka brandu Filantropea, autorka raportu „Filantropia w Polsce”.
Wydawać by siÄ™ mogÅ‚o, że również obecny kryzys energetyczny i galopujÄ…ca inflacja postawiÄ… pod znakiem zapytania dalsze zaangażowanie przedsiÄ™biorców w dziaÅ‚alność filantropijnÄ…. Jednak zdaniem ekspertki ostatnie lata sÄ… przykÅ‚adem na to, że trudne sytuacje wzmagajÄ… zaangażowanie spoÅ‚eczne.
– Na przestrzeni ostatnich lat widać, że zaangażowanie spoÅ‚eczne wÅ›ród przedsiÄ™biorców i zamożnych Polaków wzrasta – mówi Agnieszka Sawczuk. – WpÅ‚ynęły na to trzy gÅ‚ówne czynniki. Po pierwsze, wzrost gospodarczy, który obserwujemy od poczÄ…tku lat 90. i zwiÄ…zana z tym kumulacja majÄ…tków i generalny wzrost zamożnoÅ›ci. Po drugie, obserwowany obecnie miÄ™dzypokoleniowy transfer majÄ…tków drugiemu pokoleniu w drodze sukcesji. I po trzecie, ogromna presja spoÅ‚eczna wzglÄ™dem osób, które sÄ… zamożne, na to, że bÄ™dÄ… siÄ™ tym majÄ…tkiem dzielić.
Jak wynika z ubiegÅ‚orocznego raportu „Firma rodzinna to marka” Instytutu Biznesu Rodzinnego, na polskim rynku dziaÅ‚a prawie 830 tys. firm rodzinnych, które przynoszÄ… gospodarce ok. 322 mld zÅ‚ rocznie. Część z nich to MÅšP, inne to duże organizacje, nierzadko obecne na miÄ™dzynarodowych rynkach, którymi zarzÄ…dzajÄ… wielopokoleniowe klany. Część z nich zostaÅ‚a zaÅ‚ożona jeszcze w latach 80. i 90. i dziÅ› stoi u progu sukcesji, co oznacza, że polski biznes znajduje siÄ™ w fazie pierwszego, miÄ™dzypokoleniowego transferu majÄ…tku na tak dużą skalÄ™. Zachodnie trendy pokazujÄ…, że część tego majÄ…tku zostanie przeznaczona na dziaÅ‚alność filantropijnÄ….
– Z mojego doÅ›wiadczenia wynika, że każdy przedsiÄ™biorca już w jakiÅ› sposób pomaga i coÅ› robi, ale bardzo rzadko o tym mówi – zauważa ekspertka. – Dzisiaj już nie sÅ‚yszy siÄ™ pytania o to, czy warto prowadzić dziaÅ‚alność spoÅ‚ecznÄ…, ale w jaki sposób to robić.
To, jak zamożni, polscy przedsiÄ™biorcy i ich rodziny angażujÄ… siÄ™ w dziaÅ‚alność filantropijnÄ…, pokazuje raport „Filantropia w Polsce” Fundacji EFC opracowany pod patronatem Polskiej Rady Biznesu przez AgnieszkÄ™ Sawczuk, która przeprowadziÅ‚a w tym celu wywiady z ponad 40 przedsiÄ™biorcami w pierwszym i drugim pokoleniu.
– To pierwsze pokolenie, które zgromadziÅ‚o swój majÄ…tek, rozpoczynajÄ…c dziaÅ‚alność na poczÄ…tku lat 90., ma Å›wiadomość, że miaÅ‚o w życiu dużo szczęścia, wykorzystaÅ‚o tÄ™ nadarzajÄ…cÄ… siÄ™ możliwość i dziÄ™ki swojej inicjatywie i przedsiÄ™biorczoÅ›ci jest w tym miejscu, w którym jest. To powód do satysfakcji, ale i zobowiÄ…zanie do pomagania innym, którzy majÄ… siÄ™ gorzej – wyjaÅ›nia wÅ‚aÅ›cicielka brandu Filantropea. – Drugie pokolenie jest już w zupeÅ‚nie innym miejscu. To jest pokolenie „wrodzone w majÄ…tek”, te mÅ‚ode osoby miaÅ‚y zupeÅ‚nie inne możliwoÅ›ci, podróżowaÅ‚y po Å›wiecie, studiowaÅ‚y na zagranicznych uczelniach. Inaczej patrzÄ… na Å›wiat i na swojÄ… filantropiÄ™. Dla nich to pomaganie innym wynika w pewnym sensie z poczucia sprawiedliwoÅ›ci.
PrzedsiÄ™biorcy ze starszego pokolenia czÄ™sto upatrujÄ… w filantropii szansy „wymyÅ›lenia siebie na nowo” – zajÄ™cia, które daje szansÄ™ pozostania aktywnym po ograniczeniu dziaÅ‚alnoÅ›ci zawodowej. WÅ›ród mÅ‚odych i zamożnych, którzy angażujÄ… siÄ™ w dziaÅ‚alność filantropijnÄ…, widać z kolei dużo wiÄ™kszy nacisk na wymierne efekty takich dziaÅ‚aÅ„.
– PrzedsiÄ™biorcy w każdym wieku chcÄ… widzieć efekty, ale mÅ‚ode pokolenie ma w tym wzglÄ™dzie o wiele wiÄ™ksze oczekiwania. Oni chcÄ… nie tylko niwelować skutki problemów spoÅ‚ecznych, ale też chcÄ… zmieniać system, który bardzo czÄ™sto te zmiany blokuje. ChcÄ… angażować siÄ™ w przedsiÄ™wziÄ™cia, które naprawdÄ™ zmieniajÄ… życie ludzi – mówi Agnieszka Sawczuk.
Jak pokazuje raport, do dziaÅ‚alnoÅ›ci filantropijnej skÅ‚aniajÄ… zamożnych Polaków: doÅ›wiadczenie, pasja, sposób patrzenia na Å›wiat, a czÄ™sto także wiara. GÅ‚ównym imperatywem do pomagania jest jednak przede wszystkim poczucie obowiÄ…zku.
TÄ™ dziaÅ‚alność zamożni polscy przedsiÄ™biorcy realizujÄ… na różne sposoby. WiÄ™kszość badanych (okoÅ‚o 68 proc.) wspiera bezpieczne cele – szeroko rozumianÄ… edukacjÄ™, kulturÄ™ i zdrowie. Ponad 60 proc. prowadzi dziaÅ‚alność w formie zinstytucjonalizowanej – tworzy fundacje, fundusze filantropijne albo programy spoÅ‚eczne w swoich firmach. Natomiast prawie 50 proc. lubi dziaÅ‚ać bezpoÅ›rednio – pomaga w odpowiedzi na potrzebÄ™ serca, wspierajÄ…c osoby indywidualne i organizacje spoÅ‚eczne.
– Filantropia przedsiÄ™biorców koncentruje siÄ™ wokóÅ‚ spraw, na których im osobiÅ›cie zależy – mówi Agnieszka Sawczuk. – Do dyspozycji majÄ… różne narzÄ™dzia, ale dwa z nich sÄ… najbardziej popularne. Pierwszy to fundacje i tÄ™ formÄ™ wybierajÄ… zwÅ‚aszcza ci przedsiÄ™biorcy, którzy chcÄ… pomagać w sposób zorganizowany, systematyczny. Dla nich to poczucie, że majÄ… kontrolÄ™ nad tym, co robiÄ…, z kim i w jaki sposób, ma bardzo duże znaczenie. Dlatego budujÄ… swoje wÅ‚asne instytucje. OczywiÅ›cie zawsze sÄ… minusy i tutaj sÄ… to koszty zwiÄ…zane z prowadzeniem takiej instytucji. PrzedsiÄ™biorca musi nie tylko zapewnić pieniÄ…dze na dziaÅ‚ania spoÅ‚eczne, ale i tÄ™ instytucjÄ™ utrzymać.
PrzedsiÄ™biorcy uważajÄ…, że filantropia jest nie tylko spoÅ‚ecznym obowiÄ…zkiem, ale i elementem spajajÄ…cym rodzinÄ™, a istotnÄ… rolÄ… prowadzonych przez nich fundacji jest ich potencjaÅ‚ konsolidacyjny – wÅ‚Ä…czanie dzieci w dziaÅ‚alność spoÅ‚ecznÄ… rodziców i umacnianie wiÄ™zów rodzinnych. Niezależnie od wieku wszyscy uważajÄ… też, że w przyszÅ‚oÅ›ci filantropia stanie siÄ™ wÅ›ród osób zamożnych powszechnÄ… postawÄ…. I to mimo barier, które widzÄ… dla rozwoju filantropii w Polce, takich jak negatywne postrzeganie osób zamożnych i w konsekwencji ich dziaÅ‚alnoÅ›ci filantropijnej, brak wiedzy, jak sensownie jÄ… prowadzić, oraz niezbyt korzystne zachÄ™ty podatkowe.
– WedÅ‚ug przedsiÄ™biorców jednym z kluczowych czynników koniecznych do tego, żeby filantropia w Polsce siÄ™ rozwijaÅ‚a i coraz wiÄ™cej osób angażowaÅ‚o siÄ™ w tÄ™ dziaÅ‚alność, jest tworzenie dobrego klimatu do dziaÅ‚alnoÅ›ci spoÅ‚ecznej – mówi wÅ‚aÅ›cicielka brandu Filantropea. – W tej chwili w Polsce zamożność, majÄ…tek sÄ… postrzegane w Polsce negatywnie, a na filantropiÄ™ patrzy siÄ™ nieco podejrzanie. Dlatego ważne jest, aby pokazywać dobre, inspirujÄ…ce przykÅ‚ady i doceniać tych, którzy to robiÄ…. Po drugie, przedsiÄ™biorcy potrzebujÄ… też wsparcia w prowadzeniu i w planowaniu swojej dziaÅ‚alnoÅ›ci filantropijnej. To nie jest wiedza tajemna, ale trzeba wiedzieć, co robić, żeby to miaÅ‚o sens. I po trzecie, potrzebny jest też bardziej elastyczny system udogodnieÅ„ prawno-podatkowych. Nigdzie na Å›wiecie podatki nie sÄ… pierwszÄ… motywacjÄ… do tego, aby podejmować dziaÅ‚alność spoÅ‚ecznÄ…, ale sÄ… niezwykle istotnym elementem w jej kontynuacji.
Zaangażowanie, bez wzglÄ™du na formÄ™, jest coraz bardziej doceniane przez klientów i pracowników firm.
– Z raportu „Filantropia w Europie Åšrodkowo-Wschodniej” na zlecenie organizacji Social Impact Alliance in CEE wynika, że 2/3 spoÅ‚eczeÅ„stwa uważa, że przedsiÄ™biorstwa powinny angażować siÄ™ spoÅ‚ecznie. 56 proc. Polaków woli kupować produkty marek spoÅ‚ecznie odpowiedzialnych, a 40 proc. z nich deklaruje, że zapÅ‚aciÅ‚oby za nie wiÄ™cej – mówi specjalistka w obszarze filantropii. – Dzisiaj również pracownicy chcÄ… pracować w firmach, które nie tylko majÄ… siÄ™ dobrze, generujÄ… zysk i nie szkodzÄ…, ale również robiÄ… coÅ› dobrego dla Å›wiata. ChcÄ… mieć również poczucie, że ich praca coÅ› znaczy, coÅ› zmienia, że dziÄ™ki temu Å›wiat wokóÅ‚ nich jest lepszy. Jeżeli przedsiÄ™biorcy im to zapewniÄ…, to z takimi firmami pracownicy na pewno zostanÄ… na dÅ‚użej.