W instytucjach unijnych trwajÄ… prace nad stworzeniem ram dla europejskiej przestrzeni danych zdrowotnych. Ma to być jednym z filarów budowania Europejskiej Unii Zdrowia. Wspólna przestrzeÅ„ informacyjna ma uÅ‚atwić leczenie osób przewlekle chorych, kiedy na przykÅ‚ad przeprowadzÄ… siÄ™ do innego kraju Wspólnoty. Dane miaÅ‚yby też posÅ‚użyć jako narzÄ™dzie do nauki dla algorytmów, na których bazujÄ… inteligentne systemy diagnozowania. Już dziÅ› takie aplikacje wspomagajÄ… pracÄ™ lekarzy i ograniczajÄ… konieczność stosowania inwazyjnych technik diagnostycznych.
– European Healthcare Data Space przede wszystkim pokazuje pewne myÅ›lenie o jednolitym rynku danych medycznych i możliwoÅ›ciach przesyÅ‚u tych danych pomiÄ™dzy krajami oraz wyposażenia pacjenta w narzÄ™dzia, które pomogÄ… mu tÄ™ wystandaryzowanÄ… dokumentacjÄ™ medycznÄ… przemieszczać miÄ™dzy jednym krajem a drugim – mówi agencji Newseria Innowacje Ligia Kornowska, dyrektor zarzÄ…dzajÄ…ca Polskiej Federacji Szpitali, liderka Koalicji AI w Zdrowiu.
Europejska przestrzeÅ„ danych dotyczÄ…cych zdrowia (EHDS) zostaÅ‚a zainaugurowana przez KomisjÄ™ EuropejskÄ… w maju br. Ma to być podstawa budowania cyfrowej opieki zdrowotnej w UE. GÅ‚ówny cel tej inicjatywy to uÅ‚atwienie pacjentom dostÄ™pu do danych w formie elektronicznej – dziÄ™ki temu bÄ™dÄ… mogli je udostÄ™pniać w razie potrzeby pracownikom sÅ‚użby zdrowia w innych paÅ„stwach czÅ‚onkowskich. Ma to tego sÅ‚użyć rozwijana infrastruktura cyfrowa MyHealth@EU.
Dane medyczne mogÅ‚yby jednak być wykorzystywane wtórnie dla celów badawczo-rozwojowych – badaÅ„ naukowych, prac nad innowacjami, ksztaÅ‚towania polityk zdrowia publicznego. ZgodÄ™ na taki dostÄ™p bÄ™dzie wyrażać organ nadzorujÄ…cy, który zostanie utworzony w każdym z paÅ„stw czÅ‚onkowskich. Dane medyczne mogÅ‚yby sÅ‚użyć również jako baza do uczenia maszynowego. DziÄ™ki temu aplikacje wykorzystujÄ…ce sztucznÄ… inteligencjÄ™ w diagnozowaniu mogÅ‚yby dziaÅ‚ać jeszcze sprawniej.
– Bez danych medycznych nie ma nowoczesnej medycyny. Sztuczna inteligencja w medycynie to w zasadzie algorytm matematyczny, który potrzebuje danych medycznych, na których siÄ™ uczy. Za pomocÄ… danych medycznych jest nam w stanie pokazać pewne odpowiedzi czy sugerować diagnozÄ™. To jest absolutnie kluczowe, żeby zapewnić ten dostÄ™p dla rozwoju projektów badawczo-rozwojowych – wskazuje Ligia Kornowska.
WedÅ‚ug Verified Market Research Å›wiatowy rynek sztucznej inteligencji w procesie diagnozowania medycznego byÅ‚ w 2021 roku wyceniany na ponad 708 mln dol. Do 2030 roku przychody tego rynku zbliżą siÄ™ do 10 mld dol. Åšrednioroczne tempo wzrostu utrzyma siÄ™ na poziomie niemal 34 proc. Zdaniem autorów raportu w najbliższych latach wzroÅ›nie skuteczność algorytmów w identyfikacji chorób. Czynnikiem napÄ™dzajÄ…cym wzrost bÄ™dzie popularyzacja diagnostyki opartej na sztucznej inteligencji w krajach rozwiniÄ™tych.
– Już teraz jeden algorytm potrafi zmniejszyć liczbÄ™ faÅ‚szywie ujemnych wyników w mammografii piersi o 9 proc. To potencjalnie oznacza kilkaset tysiÄ™cy uratowanych żyć czy żyć w zdrowiu. Mówimy tu tylko o jednym algorytmie, a tych w 2020 roku byÅ‚o ponad 450. Może być też tak, że algorytmy bÄ™dÄ… diagnozować w sposób, który jest obecnie nieosiÄ…galny dla czÅ‚owieka. Na przykÅ‚ad na podstawie badaÅ„ nieinwazyjnych, jak np. badanie EKG, bÄ™dÄ… nam w stanie powiedzieć, czy pacjent ma niedokrwistość, co dotychczas nie byÅ‚o możliwe bez badania krwi – dodaje liderka Koalicji AI w Zdrowiu. – OczywiÅ›cie to wymaga kolejnych badaÅ„ nad tÄ… technologiÄ…, natomiast pokazuje również, jak bardzo rewolucyjne może być wykorzystanie sztucznej inteligencji w medycynie.
Naukowcy z Okayama University opracowali system sztucznej inteligencji pomagajÄ…cy lekarzom lepiej identyfikować potencjalnie nowotworowe zmiany w jelicie grubym u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit (IBD). Osoby z IBD majÄ… zwiÄ™kszone ryzyko rozwoju nowotworów, jednak przewlekle toczÄ…cy siÄ™ w jelicie stan zapalny uniemożliwia obserwacjÄ™ potencjalnych zmian rakowych podczas badania endoskopowego. Dotychczas jedynym rozwiÄ…zaniem byÅ‚a inwazyjna i ryzykowna biopsja. ZespóÅ‚ z Okayama University przeszkoliÅ‚ system sztucznej inteligencji przy użyciu 862 obrazów endoskopowych 99 zmian nowotworowych u osób z IBD. Po porównaniu diagnostyki AI i ekspertów okazaÅ‚o siÄ™, że system miaÅ‚ zdolność diagnostycznÄ… na poziomie 74 proc.
System BrainScan.ai, stworzony przez jednÄ… ze spóÅ‚ek należących do Koalicji AI w zdrowiu, wykorzystuje sztucznÄ… inteligencjÄ™ do automatycznego wykrywania 14 klas patologii w tomografii komputerowej mózgu. Z kolei stworzone przez Nivalit systemy Hybrid Intelligence wspierajÄ… predykcjÄ™ zaostrzeÅ„ chorób obturacyjnych takich jak astma czy POChP. System Vivelio, oparty na tej samej technologii Graph AI, sÅ‚uży do oceny ryzyka samobójstwa.
Raport Polskiej Federacji Szpitali i MÅ‚odych Menedżerów Medycyny „2021 Top Disruptors in Healthcare. PrzeglÄ…d innowacyjnych startupów medycznych w Polsce” wskazuje, że 45 proc. badanych start-upów (52 firmy) wskazuje AI/machine learning jako swój obszar dziaÅ‚ania. Rok wczeÅ›niej byÅ‚o ich znacznie mniej – 22. Jest to również dominujÄ…cy obszar dziaÅ‚alnoÅ›ci start-upów, które wskazaÅ‚y, że znajdujÄ… siÄ™ na etapie komercjalizacji, choć znikoma ich liczba skaluje już gotowe rozwiÄ…zanie (zaledwie dwa). Dane te Å›wiadczÄ… o dynamicznym wzroÅ›cie zainteresowania sztucznÄ… inteligencjÄ… w zdrowiu.
Wykorzystanie danych i AI w medycynie byÅ‚o tematem debat w ramach Thursday Gathering, cyklicznych spotkaÅ„ spoÅ‚ecznoÅ›ci innowatorów. OdbywajÄ… siÄ™ one w każdy czwartek od 17 w warszawskim Varso przy ulicy Chmielnej. Organizatorem eventów jest Fundacja Venture Café Warsaw.
