Ulica i warkot samochodów przejeżdżajÄ…cych za oknem, impreza u sÄ…siadów, stukanie w podÅ‚ogÄ™ dochodzÄ…ce z wyższej kondygnacji, krzyki, muzyka z radia, szczekanie psa czy gÅ‚oÅ›no bawiÄ…ce siÄ™ dzieci – to wszystko dźwiÄ™ki, które skÅ‚adajÄ… siÄ™ na tzw. zanieczyszczenie haÅ‚asem w mieszkaniu, problem, który może dotyczyć aż 5 mln Polaków. CzÄ™sto bagatelizowany może jednak prowadzić do poważniejszych problemów ze zdrowiem, powodujÄ…c m.in. rozdrażnienie, bóle gÅ‚owy, problemy ze snem i koncentracjÄ… uwagi, a nawet przyczyniajÄ…c siÄ™ do chorób sercowo-naczyniowych. Dlatego aspekt akustyki warto wziąć pod uwagÄ™ już na etapie planowania budowy i wyboru projektu. Szczególnie jeżeli nieruchomość ma powstać np. przy trasie szybkiego ruchu czy linii kolejowej. Normy przewidziane w prawie nie sÄ… bowiem wystarczajÄ…ce.
– Jak wynika z „Barometru zdrowych domów”, jeden na czterech Polaków jest narażony na zagrożenia zwiÄ…zane z klimatem wewnÄ…trz pomieszczeÅ„, do których zaliczajÄ… siÄ™ niedostateczne iloÅ›ci Å›wiatÅ‚a dziennego, wilgoć, pleśń, chÅ‚ód i nadmierny haÅ‚as – mówi agencji Newseria Biznes Aleksandra ZybaÅ‚a, menedżerka ds. komunikacji VELUX Polska. – Ten ostatni problem zwykle dotyczy osób żyjÄ…cych w miastach, gdzie haÅ‚as jest najczęściej generowany przez ruch uliczny.
„Barometr zdrowych domów" to cykliczny ogólnoeuropejski raport opisujÄ…cy zależnoÅ›ci pomiÄ™dzy warunkami mieszkaniowymi a zdrowiem ludzi. Wskazuje cztery zagrożenia dla zdrowia zwiÄ…zane z klimatem wewnÄ…trz pomieszczeÅ„ – brak Å›wiatÅ‚a dziennego, niskÄ… temperaturÄ™, nadmierny haÅ‚as oraz wilgoć i grzyb. Zanieczyszczenie haÅ‚asem dotyczy 13 proc. spoÅ‚eczeÅ„stwa, czyli 4,9 mln osób. Dla porównania z problemem braku Å›wiatÅ‚a dziennego w mieszkaniu boryka siÄ™ 1,5 mln osób, a 4 mln żyje w mieszkaniach zawilgoconych i zagrzybionych. Taka sama liczba ma w domach zbyt zimno, choć – biorÄ…c pod uwagÄ™ kryzys energetyczny w ostatnim sezonie grzewczym – dziÅ› te dane mogÄ… być już zbyt optymistyczne.
Mieszkanie w domu, w którym nie da siÄ™ odpocząć z powodu braku ciszy, negatywnie wpÅ‚ywa na zdrowie fizyczne i psychiczne.
– Może to powodować m.in. rozdrażnienie, problemy z koncentracjÄ…, problemy ze snem, a w dÅ‚uższej perspektywie nawet problemy z odpornoÅ›ciÄ… – wymienia Aleksandra ZybaÅ‚a.
Potwierdza to również badanie „Modern Life” przeprowadzone na zlecenie Rockwool, w którym aż 89 proc. ankietowanych wskazaÅ‚o, że ich wydajność w ciÄ…gu dnia spada wraz z zanieczyszczeniem haÅ‚asem. DÅ‚ugotrwaÅ‚a ekspozycja na haÅ‚as powoduje też permanentne zmÄ™czenie, bóle gÅ‚owy czy wzmożonÄ… nerwowość. Może skutkować m.in. chorobÄ… sercowo-naczyniowÄ… czy zaburzeniami żoÅ‚Ä…dkowo-jelitowymi.
– Niestety Å›wiadomość Polaków na temat akustyki w budownictwie jest bardzo niska. Zwykle nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, że mocno wpÅ‚ywa ona na nasze zdrowie – mówi Henryk Kwapisz, ekspert Stowarzyszenia na rzecz Lepszej Akustyki w Budynkach „Komfort Ciszy”. – Grupa lekarzy z Kliniki Otolaryngologii w Krakowie przeprowadziÅ‚a badanie, które jednoznacznie wykazaÅ‚o, że nasz subiektywny próg tolerancji na haÅ‚as stopniowo siÄ™ obniża, przez co jesteÅ›my coraz bardziej narażeni na choroby zwiÄ…zane ze sÅ‚uchem, a wynikajÄ…ce z haÅ‚asu. Z kolei badania naukowców z Danii pokazaÅ‚y, że osoby skarżące siÄ™ na haÅ‚asy dochodzÄ…ce od sÄ…siadów trzykrotnie częściej cierpiÄ… na migrenÄ™, a ich dzieci czterokrotnie częściej chorujÄ… na zapalenie oskrzeli. Dlatego wÅ‚aÅ›nie powinniÅ›my mieć Å›wiadomość, że haÅ‚as mocno wpÅ‚ywa na nasze zdrowie.
HaÅ‚as to niepożądane, uciążliwe i dÅ‚ugotrwaÅ‚e dźwiÄ™ki. MogÄ… one docierać zarówno z zewnÄ…trz, jak i przenosić siÄ™ miÄ™dzy piÄ™trami i pomieszczeniami. Ich źródÅ‚em najczęściej jest ulica i warkot samochodów przejeżdżajÄ…cych za oknem. Jednak tym, co mÄ™czy Polaków w domach, bywajÄ… też np. impreza u sÄ…siadów, stukanie w podÅ‚ogÄ™ dochodzÄ…ce z wyższej kondygnacji, muzyka z radia, krzyki, szczekanie psa czy gÅ‚oÅ›no bawiÄ…ce siÄ™ dzieci. DźwiÄ™k wody spuszczanej w sedesie jest dość donoÅ›ny, a drażnić mogÄ… też te, które powstajÄ…, kiedy jeden z domowników bierze prysznic.
Co ważne odbiór tych dźwiÄ™ków jest subiektywny i przykÅ‚adowo szum ulicy, który w ciÄ…gu dnia nie przeszkadza, w nocy może siÄ™ okazać uciążliwy i zakÅ‚ócać sen. Innym przykÅ‚adem sÄ… urzÄ…dzenia zainstalowane w pomieszczeniach technicznych, takie jak hydrofor, centrala wentylacyjna czy kocioÅ‚ gazowy, które podczas pracy wydajÄ… dźwiÄ™ki. W ciÄ…gu dnia może być to nawet niezauważalne dla domowników, ale donoÅ›nie wybrzmi w nocy, podczas zasypiania, kiedy cichnÄ… wszystkie inne dźwiÄ™ki..
– Aby byÅ‚o ciszej, przegrody w budynkach powinny mieć odpowiednie wartoÅ›ci przenikania fal dźwiÄ™kowych i wibracji, które powodujÄ…, że dudnienia przechodzÄ… po konstrukcji i sÄ… sÅ‚yszalne w sÄ…siednich mieszkaniach. Natomiast od zewnÄ…trz, czyli np. od haÅ‚asu ulicznego, można odgrodzić siÄ™ dziÄ™ki zastosowaniu odpowiednio akustycznych okien – mówi Magdalena MaciÄ…g, architektka z pracowni projektowej mut, przedstawicielka OddziaÅ‚u Warszawskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich. – Ważna też jest walka z pogÅ‚osem, czyli tym, co siÄ™ dzieje we wnÄ™trzu domu lub mieszkania, sposobie, w jaki dźwiÄ™k odbija siÄ™ od sufitów, Å›cian, podÅ‚óg. Tutaj najprostszym rozwiÄ…zaniem jest stosowanie dywanów, zasÅ‚on i miÄ™kkich tapicerek na meblach.
WedÅ‚ug ekspertów poziom haÅ‚asu we wnÄ™trzach mieszkalnych nie powinien przekraczać 30–40 dB. Jednak już dźwiÄ™ki w przedziale 35–70 dB po dÅ‚uższym czasie wywoÅ‚ujÄ… uczucie zmÄ™czenia i podenerwowanie. Powyżej 70 dB mogÄ… powodować ból gÅ‚owy i nadciÅ›nienie, a przekroczenie granicy 90 dB grozi już ubytkiem sÅ‚uchu. Dla zobrazowania dziaÅ‚ajÄ…cy odkurzacz generuje ok. 60 dB, gÅ‚oÅ›na muzyka – 80 dB, a ruch uliczny – 90 dB.
– WspóÅ‚czesne normy, które obowiÄ…zujÄ… przy projektowaniu, nie do koÅ„ca speÅ‚niajÄ… wymagania, jakie powinniÅ›my osiÄ…gać przy poziomach haÅ‚asu. SÄ… co prawda normy i wytyczne ogólnoÅ›wiatowe, np. Åšwiatowa Organizacja Zdrowia mówi, że w miastach powinniÅ›my mieć w ciÄ…gu dnia maksymalnie 55 dB. Nasze normy mówiÄ… z kolei, że w miastach powyżej 100 tys. ma być 65 dB. Jednak to wszystko siÄ™ rozmija, jeżeli weźmiemy pod uwagÄ™ chociażby haÅ‚as generowany przez samochody – mówi architektka.
HaÅ‚as nie jest też zagadnieniem, któremu poÅ›wiÄ™cono zbyt wiele uwagi w przepisach budowlanych. RozporzÄ…dzenie w sprawie warunków technicznych wskazuje jedynie, że „budynek i urzÄ…dzenia z nim zwiÄ…zane powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby poziom haÅ‚asu, na który bÄ™dÄ… narażeni użytkownicy lub ludzie znajdujÄ…cy siÄ™ w ich sÄ…siedztwie, nie stanowiÅ‚ zagrożenia dla ich zdrowia, a także umożliwiaÅ‚ im pracÄ™, odpoczynek i sen w zadowalajÄ…cych warunkach".
– WspóÅ‚czesne budynki, projektowane wedÅ‚ug aktualnych norm, nie do koÅ„ca speÅ‚niajÄ… takie podstawowe, życiowe potrzeby. Jako projektanci nie musimy uwzglÄ™dniać tego, że np. wiercenie wkrÄ™tarkÄ… u sÄ…siada bÄ™dzie przenosiÅ‚o siÄ™ przez Å›ciany, bo to jest po prostu dopuszczalne, nie jest ujÄ™te w normach. Tak samo jeÅ›li mamy uciążliwego sÄ…siada, który caÅ‚y czas haÅ‚asuje, zachowuje siÄ™ gÅ‚oÅ›no i robi imprezy, to nie do koÅ„ca możemy temu zaradzić poprzez odpowiedni projekt budynku, który bazuje wyÅ‚Ä…cznie na normach. Dlatego – jeÅ›li chcemy, żeby faktycznie byÅ‚o cicho – musimy wyjść ponad to, wziąć pod uwagÄ™ akustykÄ™ i budować lepiej, niż jest to ujÄ™te w tych podstawowych normach wymaganych przepisami – mówi Magdalena MaciÄ…g.
Eksperci podkreślają, że ten aspekt warto wziąć pod uwagę już na etapie planowania budowy domu i wyboru projektu. Zwłaszcza jeżeli ma on powstać w głośnym miejscu, np. przy trasie szybkiego ruchu czy linii kolejowej.
– WybierajÄ…c mieszkanie czy planujÄ…c budowÄ™ domu, nie powinniÅ›my kierować siÄ™ tylko cenÄ…, lokalizacjÄ… i widokiem z okna, ale również tym, jakÄ… ma akustykÄ™. Na to ogromny wpÅ‚yw majÄ… materiaÅ‚y budowlane, z których powstaÅ‚ budynek. Okna, izolacja akustyczna, przegrody – to wszystko ma znaczenie. Dlatego warto zapytać o to architekta lub dewelopera – dodaje ekspert Stowarzyszenia „Komfort Ciszy” Henryk Kwapisz.
Jednym z gÅ‚ównych kryteriów wyboru budulca na Å›ciany zewnÄ™trzne powinna być jego izolacyjność akustyczna. DźwiÄ™ki dobrze tÅ‚umiÄ… dwa rodzaje materiaÅ‚ów – miÄ™kkie i wÅ‚ókniste (np. weÅ‚na mineralna) oraz te o dużej gÄ™stoÅ›ci i masie (np. beton, silikaty, peÅ‚na cegÅ‚a), które trudniej wprawić w wibracje. Warto też wziąć pod uwagÄ™ fakt, że najcichsze sÄ… dachy kryte dachówkÄ…, a żeby strop miÄ™dzy kondygnacjami chroniÅ‚ przed dźwiÄ™kami uderzeniowymi, można rozÅ‚ożyć na nim izolacjÄ™ akustycznÄ… z weÅ‚ny mineralnej lub specjalnych odmian styropianu.
Kolejny element, który warto wziąć pod uwagÄ™, to stolarka okienna, ponieważ standardowe okna chroniÄ… przed haÅ‚asem gorzej niż Å›ciana. JeÅ›li jednak inwestorowi zależy na ciszy, powinien wybrać np. szyby zespolone z grubszymi i cięższymi taflami szkÅ‚a i zwrócić uwagÄ™ na parametry izolacyjnoÅ›ci.
– WspóÅ‚czynnik izolacyjnoÅ›ci akustycznej, wyrażony przez skrót RW, jest okreÅ›lany w decybelach i pokazuje, jak dane okno bÄ™dzie chroniÅ‚o przed haÅ‚asem. Im wyższy jest ten wspóÅ‚czynnik, tym lepiej okno bÄ™dzie tÅ‚umić dźwiÄ™ki. Na rynku sÄ… obecnie dostÄ™pne bardzo innowacyjne rozwiÄ…zania, w tym okna dachowe wyposażone w pakiety szybowe z grubszymi szybami, które bardzo skutecznie chroniÄ… przed haÅ‚asem i tÅ‚umiÄ… dźwiÄ™ki o różnej czÄ™stotliwoÅ›ci, w tym np. odgÅ‚osy padajÄ…cego deszczu – mówi Aleksandra ZybaÅ‚a. – Okna odgrywajÄ… bardzo dużą rolÄ™ w ochronie przed haÅ‚asem. WybierajÄ…c je, zwracajmy jednak uwagÄ™ na konstrukcjÄ™, na pakiety szybowe, ale także na odpowiedni montaż, bo to jest bardzo istotne. Tylko wtedy bÄ™dziemy mieć pewność, że okna faktycznie bÄ™dÄ… dobrze tÅ‚umiÅ‚y haÅ‚as.