– Bieżący rok może być okresem chwilowego zatrzymania, może drobnej stagnacji na rynku dzieÅ‚ sztuki. Ale jednoczeÅ›nie widzimy, że obroty wciąż utrzymajÄ… siÄ™ na najwyższych poziomach z poprzedniego roku, kolekcjonerzy nadal intensywnie kupujÄ… – mówi RafaÅ‚ Kamecki, prezes Artinfo.pl. Jak wskazuje, polski rynek dzieÅ‚ sztuki od wielu lat jest w silnym, wzrostowym trendzie i nie zachwiaÅ‚a nim nawet rekordowo wysoka inflacja. RozstrzygajÄ…cy dla tegorocznych wyników bÄ™dzie IV kwartaÅ‚, w którym tradycyjnie już wypracowywanych jest ok. 50 proc. rocznych obrotów. – Wydaje nam siÄ™, że ten rok ponownie zakoÅ„czy siÄ™ mocnym wynikiem – prognozuje ekspert.
– Na rynku dzieÅ‚ sztuki już wÅ‚aÅ›ciwie od dekady obserwujemy spektakularne wzrosty. Co roku mamy nawet 20–30-proc. wzrosty obrotów uzyskanych ze sprzedaży na aukcjach i niewiele jest branż, które mogÄ… siÄ™ pochwalić równie imponujÄ…cymi wynikami – mówi agencji Newseria Biznes RafaÅ‚ Kamecki. – ImponujÄ…ca jest też liczba odbywajÄ…cych siÄ™ w Polsce aukcji. W ubiegÅ‚ym roku byÅ‚o ich 636, a obrót caÅ‚ego rynku aukcyjnego, na którym dziaÅ‚a ok. 50–60 podmiotów, wyniósÅ‚ prawie 570 mln zÅ‚. Do tego przyczyniÅ‚y siÄ™ oczywiÅ›cie rekordowe transakcje, jak chociażby praca Jacka Malczewskiego „Rzeczywistość”. To jest pierwsze dzieÅ‚o w Polsce, które przekroczyÅ‚o kwotÄ™ 20 mln zÅ‚ do zapÅ‚acenia przez nabywcÄ™. Równie wysoko sprzedaÅ‚ siÄ™ obraz olejny Jana Matejki „Portret córki Heleny z krogulcem” – tu cena przekroczyÅ‚a 15,2 mln zÅ‚.
WedÅ‚ug danych GUS-u w ubiegÅ‚ym roku caÅ‚kowita wartość sprzedanych na polskim rynku dzieÅ‚ sztuki i antyków siÄ™gnęła 650,7 mln zÅ‚ i byÅ‚a o 10,1 proc. wyższa r/r. Ponad 2/3 tej wartoÅ›ci uzyskano ze sprzedaży na aukcjach. Co ciekawe aż 78,1 proc. sprzedanych w zeszÅ‚ym roku antyków i dzieÅ‚ sztuki (o wartoÅ›ci 508 mln zÅ‚) przypadÅ‚o na Mazowsze, gdzie dziaÅ‚a też wiÄ™kszość podmiotów zwiÄ…zanych z tym rynkiem.
Statystyki pokazujÄ… również, że najwiÄ™kszÄ… popularnoÅ›ciÄ… wÅ›ród kolekcjonerów sztuki cieszy siÄ™ malarstwo. W ubiegÅ‚ym roku najwiÄ™kszÄ… kwotÄ™ uzyskano wÅ‚aÅ›nie ze sprzedaży obrazów (563 mln zÅ‚, czyli ponad 86 proc. wartoÅ›ci caÅ‚ej sprzedaży dzieÅ‚ sztuki), w tym malarstwa dawnego (342,8 mln zÅ‚) i malarstwa wspóÅ‚czesnego (220,2 mln zÅ‚).
– Zainteresowanie klientów na polskim rynku siÄ™ odwraca. KiedyÅ› kolekcjonerzy byli zainteresowani wÅ‚aÅ›ciwie tylko sztukÄ… dawnÄ…, tylko ten rodzaj sztuki byÅ‚ w handlu. Z czasem zaczęło siÄ™ to zmieniać i teraz można powiedzieć, że prym wiedzie sztuka wspóÅ‚czesna, a nawet sztuka mÅ‚oda. Z naszych podsumowaÅ„ rocznych wynika, że ponad 60 proc. sprzedaży to w tej chwili sztuka wspóÅ‚czesna, a sztuka dawna stanowi tylko 40 proc. Natomiast tutaj nadal mamy do czynienia z obrazami klasy muzealnej, na które jest ogromny popyt. Jeżeli tylko takie dzieÅ‚o pojawi siÄ™ na aukcji, to od razu znajduje nowych wÅ‚aÅ›cicieli za milionowe kwoty. Z kolei sztuka wspóÅ‚czesna, reprezentowana przez takie nazwiska jak Kantor, Stażewski czy Nowosielski, jest caÅ‚y czas bardzo popularna, to jest wrÄ™cz najbardziej poszukiwany segment sztuki wspóÅ‚czesnej – mówi prezes Artinfo.pl.
Ekspert wskazuje, że od niedawna na polskim rynku sztuki widać również coraz wiÄ™ksze zainteresowanie wspóÅ‚czesnymi, mÅ‚odymi artystami do 35. roku życia.
– Tutaj możemy wymienić takie nazwiska jak Karolina JabÅ‚oÅ„ska, Agata Kus, Karol Palczak, Irmina StaÅ›. Tych nazwisk znajdziemy sporo w galeriach, gdzie sÄ… wrÄ™cz kolejki zainteresowanych i chÄ™tnych do kupna. W tej chwili nie można już kupić prac tych artystów od rÄ™ki, trzeba siÄ™ zapisać, poczekać, może uda siÄ™ to na wystawie. I tak wyglÄ…da sytuacja, jeżeli chodzi o rynek dzieÅ‚ sztuki tych najmÅ‚odszych, wschodzÄ…cych gwiazd. To czÄ™sto sÄ… też artyÅ›ci pokolenia 1989, myÅ›lÄ™ tu m.in. o Wilhelmie Sasnalu, Maciejowskim, Bujnowskim – to sÄ… nazwiska, które sÄ… wrÄ™cz rozchwytywane na rynku – wymienia RafaÅ‚ Kamecki.
Jak wskazuje, na polskim rynku praktycznie każdego roku padajÄ… też rekordy transakcyjne. W ubiegÅ‚ym – obok wspomnianej „RzeczywistoÅ›ci” Jacka Malczewskiego (wylicytowanej za 17 mln zÅ‚, ale z uwzglÄ™dnieniem opÅ‚aty aukcyjnej nowy nabywca bÄ™dzie musiaÅ‚ zapÅ‚acić 20,4 mln zÅ‚) oraz „Portretu córki Heleny z krogulcem” Jana Matejki – rekordowÄ… kwotÄ™ 13,6 mln zÅ‚ zapÅ‚acono na aukcji Polswiss Artu za dzieÅ‚o Magdaleny Abakanowicz pt. „Bambini”, czyli 83 rzeźby przedstawiajÄ…ce sylwetki dzieciÄ™ce. ByÅ‚ to nie tylko jeden z rekordów polskiego rynku, ale i najdrożej sprzedana praca tej artystki na Å›wiecie.
– CaÅ‚y rynek dzieÅ‚ sztuki żyje rekordami. W Polsce również mamy ich bez liku, bo wÅ‚aÅ›ciwie co roku pojawia siÄ™ kolejna historyczna transakcja, która bije poprzednie rekordy – podkreÅ›la ekspert. – Dowodem na to, jak silnie roÅ›nie ten rynek, jest też nasz indeks Artinfo TOP 1000. To zestawienie tysiÄ…ca najdrożej sprzedanych dzieÅ‚ sztuki od 1989 roku, czyli w zasadzie od poczÄ…tku funkcjonowania polskiego rynku. Praktycznie co roku aktualizujemy w nim 220 do 250 wpisów, co oznacza, że okoÅ‚o 1/4 tego rankingu wciąż siÄ™ zmienia, ponieważ wchodzi tak wiele nowych, rekordowych sprzedaży.
Ekspert ocenia też, że polski rynek dzieÅ‚ sztuki od wielu lat jest w staÅ‚ym, wzrostowym trendzie i nie zachwiaÅ‚a nim nawet rekordowo wysoka inflacja, która tylko w niewielkim stopniu wpÅ‚ywa na zainteresowanie kolekcjonerów. Dlatego, pomimo gorszego otoczenia makroekonomicznego, prognozy dla rozwoju tego rynku wciąż sÄ… bardzo dobre.
– W Å›wiecie kolekcjonerstwa, dzieÅ‚ sztuki liczÄ… siÄ™ obrazy, wyjÄ…tkowe dzieÅ‚a sztuki, liczÄ… siÄ™ ważne nazwiska. Tak naprawdÄ™ wszelkie zawieruchy ekonomiczne nie mogÄ… zaprzepaÅ›cić możliwoÅ›ci zakupu wyjÄ…tkowego dzieÅ‚a przez klienta, który czÄ™sto czekaÅ‚ na nie latami. Niektórzy kolekcjonerzy gromadzÄ… swoje dzieÅ‚a przez caÅ‚e życie, wiÄ™c chwilowa sytuacja ekonomiczna raczej nie ma wpÅ‚ywu na ich decyzje – mówi RafaÅ‚ Kamecki. – WyglÄ…da na to, że bieżący rok bÄ™dzie okresem chwilowego zatrzymania, może drobnej stagnacji, ale jednoczeÅ›nie widzimy, że obroty wciąż utrzymajÄ… siÄ™ na najwyższych poziomach z roku poprzedniego, kolekcjonerzy nadal intensywnie kupujÄ…. Co najwyżej może nie bÄ™dziemy mieć znowu kilkudziesiÄ™cioprocentowych wzrostów. W Polsce caÅ‚y rynek dzieÅ‚ sztuki koncentruje siÄ™ w IV kwartale, to wtedy jest wypracowywanych ok. 50 proc. caÅ‚orocznych obrotów. I wydaje nam siÄ™ jednak, że ten rok ponownie zakoÅ„czy siÄ™ mocnym wynikiem.
