W poÅ‚owie sierpnia pszenica byÅ‚a o 30–35 proc. droższa niż rok wczeÅ›niej, a pod koniec miesiÄ…ca cena na gieÅ‚dzie MATIF siÄ™gnęła historycznie najwyższego poziomu w okresie żniw. – Zazwyczaj żniwa przynosiÅ‚y spadek cen. W tym roku jest odwrotnie, ceny rosnÄ… i nic nie zapowiada dużej i zdecydowanej korekty cenowej w najbliższych miesiÄ…cach – ocenia Krzysztof Gwiazda, prezes zarzÄ…du Polskiego ZwiÄ…zku Pracodawców PrzemysÅ‚u Zbożowo-MÅ‚ynarskiego. W efekcie można siÄ™ spodziewać podwyżek cen mÄ…ki, a także pieczywa. Od poczÄ…tku roku, jak wskazuje GUS, podrożaÅ‚y one odpowiednio o 3,6 proc. i 5,9 proc. r/r.
Ceny w skupie płacone polskim producentom są pochodną notowań na światowych giełdach oraz kursu złotego do euro i dolara. Na giełdzie MATIF pszenica konsumpcyjna (w kontrakcie z dostawą na wrzesień br.) kosztuje ok. 273 euro. Rok temu było to ok. 185 euro. Przy obecnym osłabionym kursie euro do złotego to prawie 1250 zł wobec 850 zł przed rokiem.
– Wysokie ceny na gieÅ‚dach wynikajÄ… z sytuacji na miÄ™dzynarodowym rynku zbóż, w tym także na rynku pszenicy. Polska jest dużym eksporterem tego zboża. Eksportujemy okoÅ‚o 4 mln ton pszenicy w sezonie przy zbiorach okoÅ‚o 12 mln ton, czyli aż 1/3 pszenicy wyjeżdża z naszego kraju m.in. do Arabii Saudyjskiej, Algierii, Maroka czy Niemiec. Ceny, które obowiÄ…zujÄ… na tamtych rynkach, dyktujÄ… również ceny w Polsce. W praktyce cena portowa eksportowa ma kolosalny wpÅ‚yw na każdy region w kraju – wyjaÅ›nia w rozmowie z agencjÄ… Newseria Biznes Krzysztof Gwiazda.
W regionach, które leżą bliżej portu, ceny sÄ… wyższe, a na poÅ‚udniu Polski – nieco niższe. Różnica wynika z kosztów transportu z pola do miejsca, w którym zboże jest Å‚adowane na statki lub wyjeżdża transportem samochodowym.
– Obecne ceny sÄ… najwyższe od przeszÅ‚o oÅ›miu–dziewiÄ™ciu lat, co jest spowodowane trudnym i ciasnym bilansem Å›wiatowym zbóż. Popyt na Å›wiecie zwiÄ™ksza siÄ™ co roku, a nie jest to tylko konsumpcja dla ludzi, ale także zboża do produkcji różnego rodzaju pasz dla zwierzÄ…t. Z kolei podaż zbóż nie zawsze nadąża za popytem, bywajÄ… trudne lata z punktu widzenia klimatycznego, pogodowego. TakÄ… sytuacjÄ™ mieliÅ›my rok temu we Francji, kiedy urodziÅ‚o siÄ™ poniżej 30 mln ton pszenicy. W efekcie wzrosÅ‚o zapotrzebowanie na polskÄ… pszenicÄ™. Tam, gdzie wczeÅ›niej byli obecni Francuzi, weszÅ‚y polskie firmy, które zaczęły eksportować pszenicÄ™ w dużych iloÅ›ciach np. do Algierii – wyjaÅ›nia prezes Polskiego ZwiÄ…zku Pracodawców PrzemysÅ‚u Zbożowo-MÅ‚ynarskiego.
Rynkowe ceny pszenicy i żyta konsumpcyjnego wpÅ‚ywajÄ… bezpoÅ›rednio na cenÄ™ mÄ…ki. Znaczenie majÄ… także koszty pozasurowcowe, czyli m.in. cena energii elektrycznej, która w Polsce wzrosÅ‚a bardzo mocno w ciÄ…gu ostatnich kilku lat. Branża zbożowo-mÅ‚ynarska radziÅ‚a sobie z tym wzrostem dziÄ™ki dÅ‚ugoterminowym kontraktom na dostawÄ™ prÄ…du po cenach sprzed dwóch–trzech lat. Te jednak stopniowo wygasajÄ… i trzeba negocjować nowe, tyle że przy znacznie wyższych cenach, z uwzglÄ™dnieniem dodatkowych opÅ‚at, które weszÅ‚y w życie w ostatnich latach.
– Do tego dochodzÄ… coraz wyższe koszty pracy. MÅ‚yn to fabryka, w której nie da siÄ™ wszystkiego zautomatyzować. Wciąż potrzebny jest czÅ‚owiek, który nadzoruje wszystkie procesy. Potrzebni sÄ… ludzie w laboratoriach, gdzie sprawdzana jest jakość surowca i produktów gotowych. Trzeba ten produkt zapaczkować, zaworkować, zaÅ‚adować na samochód i wysÅ‚ać. Presja pÅ‚acowa daje siÄ™ odczuć także w naszej branży – dodaje Krzysztof Gwiazda.
To też może być coraz większym problemem, tym bardziej że od przyszłego roku przewidziana jest kolejna podwyżka płacy minimalnej.
Jak podkreÅ›la prezes PZPPZ-M, wzrost kosztów produkcji wynika także z innych podwyżek, nawet tak nieoczywistych dla branży surowców jak drewno czy folia, które wykorzystywane sÄ… w transporcie czy handlu detalicznym. Dla przykÅ‚adu ceny tektury z recyklingu wzrosÅ‚y o 33 proc., ceny folii (LDPL) nawet o 100 proc. Z kolei folia termokurczliwa i folia stretch podrożaÅ‚y o ponad 50 proc. Worki i torebki papierowe podrożaÅ‚y w tym okresie od 5 do 7 proc. Z kolei ceny palet drewnianych podniosÅ‚y siÄ™ o 30 proc. i dostawcy uprzedzajÄ…, że to nie koniec podwyżek, bowiem drewno ma istotnie podrożeć w kolejnych miesiÄ…cach.
– Koszty pozasurowcowe wzrosÅ‚y w ciÄ…gu ostatniego roku o 5–7 proc. To niestety musi siÄ™ przeÅ‚ożyć na cenÄ™ mÄ…ki, a dalej na cenÄ™ pieczywa i wszelkich wyrobów produkowanych z mÄ…ki – uÅ›ciÅ›la ekspert.
Jak wynika z ostatnich danych GUS, w lipcu mąka podrożała o 2,1 proc. w ujęciu rocznym i o 1,4 proc. w ujęciu miesięcznym. Od początku roku podwyżka wyniosła 3,6 proc. Pieczywo w tym czasie podrożało o blisko 6 proc.
Na koszty branży zbożowo-mÅ‚ynarskiej wpÅ‚ynęła także pandemia koronawirusa, która wymusiÅ‚a stosowanie nowych, restrykcyjnych procedur epidemicznych. Na presjÄ™ inflacyjnÄ… przeÅ‚ożyÅ‚y siÄ™ także zakÅ‚ócenia w globalnym handlu – tymczasowe zerwanie Å‚aÅ„cuchów dostaw skutkowaÅ‚o opóźnieniami w dostawach.
Jak dodaje Krzysztof Gwiazda, nie należy siÄ™ spodziewać dużych i zdecydowanych korekt cenowych w dóÅ‚ w ciÄ…gu najbliższych miesiÄ™cy. Pozostaje poczekać do nowych zbiorów. Jeżeli bÄ™dÄ… one wyższe, bardziej udane niż w tym roku, to w naturalny sposób ceny zbóż powinny spadać.
