Część urlopu rodzicielskiego będzie zarezerwowana tylko dla ojców. Może ich zniechęcić zbyt niski zasiłek

Na poczÄ…tku sierpnia powinna byÅ‚a zacząć dziaÅ‚ać zaimplementowana do krajowego prawa dyrektywa work–life balance, której celem jest bardziej zrównoważony podziaÅ‚ opieki nad dzieckiem miÄ™dzy matkÄ™ i ojca oraz uelastycznienie warunków pracy rodziców dzieci do oÅ›miu lat. Prace nad projektem ustawy nie dotarÅ‚y jednak jeszcze do Komitetu StaÅ‚ego Rady Ministrów, wiÄ™c zmiany w Kodeksie pracy wejdÄ… prawdopodobnie w Å¼ycie za kilka miesiÄ™cy. To czas, żeby jeszcze wprowadzić zmiany do projektu – postulujÄ… eksperci. Zdaniem Karoliny Andrian, prezeski Fundacji Share the Care, kwota wynagrodzenia za czas dodatkowego urlopu rodzicielskiego dla ojców jest za niska i wielu panów może rezygnować z tego przywileju ze wzglÄ™dów finansowych.

– Dyrektywa work–life balance, znana jako dyrektywa rodzicielska, dotyczy m.in. urlopów dla rodziców – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Karolina Andrian. – W polskim Kodeksie pracy pojawi siÄ™ dziewięć dodatkowych tygodni urlopu rodzicielskiego tylko dla ojców. Jak tata tego nie wykorzysta, to przepadnie. Oprócz tego nadal w Kodeksie pracy zostajÄ… dwa tygodnie urlopu ojcowskiego pÅ‚atne 100 proc., ale zmienia siÄ™ czas na ich wykorzystanie z dwóch lat do jednego roku. 

Dyrektywa ustanawia minimalne wymagania majÄ…ce na celu osiÄ…gniÄ™cie równoÅ›ci kobiet i mężczyzn pod wzglÄ™dem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy – poprzez uÅ‚atwienie pracownikom bÄ™dÄ…cym rodzicami lub opiekunami godzenia życia zawodowego z Å¼yciem rodzinnym. Celem dyrektywy jest także zachÄ™cenie do równiejszego dzielenia siÄ™ obowiÄ…zkami opiekuÅ„czymi pomiÄ™dzy kobietami i mężczyznami. StÄ…d zapis o niezbywalnoÅ›ci dziewiÄ™ciotygodniowego dodatkowego urlopu rodzicielskiego dla ojców.

Problemem jest jednak odpÅ‚atność za ten okres. Zgodnie z zapisem dyrektywy Å›wiadczenie za ten urlop powinno być tak ustanowione, żeby daÅ‚o możliwość jego wykorzystania. Projekt ustawy, opublikowany na stronie RzÄ…dowego Centrum Legislacji, przewiduje pÅ‚atność za ten okres w wysokoÅ›ci zasiÅ‚ku macierzyÅ„skiego na poziomie 70 proc.

– Wprowadzenie dziewiÄ™ciu tygodni dla drugiego rodzica to bardzo dobry pomysÅ‚. Jako fundacja wspólnie z naszÄ… radÄ… programowÄ… rekomendowaliÅ›my, aby ten czas dodać do dotychczasowego wymiaru urlopu i to siÄ™ udaÅ‚o. Ale też od samego poczÄ…tku postulujemy, żeby ta pÅ‚atność byÅ‚a maksymalnie wysoka, na poziomie 90 proc. – informuje prezeska fundacji. – 70 proc. to jest zdecydowanie za maÅ‚o, dlatego że ojcowie zarabiajÄ… wiÄ™cej niż kobiety. Najczęściej decyzja, czy korzystać z urlopu rodzicielskiego, czy nie, jest decyzjÄ… finansowÄ…, czy rodzinÄ™ na to stać, czy nie. Zależy nam na tym, żeby urlop rodzicielski byÅ‚ dostÄ™pny dla jak najwiÄ™kszej liczby ojców, niezależnie od statusu finansowego.

Propozycje zmian zakÅ‚adajÄ… wprowadzenie indywidualnego prawa do urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców, co oznacza, że prawo ojca do skorzystania z niego jest niezależne od tego, czy mama jest zatrudniona (posiada ubezpieczenie) w dniu porodu. W dyrektywie jest zapis, że prawo indywidualne ma siÄ™ odnosić do minimum czterech miesiÄ™cy urlopu rodzicielskiego.

– 99 proc. mam korzysta z caÅ‚ego urlopu macierzyÅ„skiego i rodzicielskiego. Dotychczas mieliÅ›my dwa systemy brania urlopu, tzw. wniosek dÅ‚ugi, czyli urlop macierzyÅ„ski i rodzicielski w ciÄ…gu, bezpoÅ›rednio po sobie, lub wniosek na części, czyli możliwość podziaÅ‚u urlopu na etapy. Teraz wniosek dÅ‚ugi zniknie. Jest to bardzo dobre rozwiÄ…zanie, dlatego że wniosek na części jest elastyczny i bardziej praktyczny, przy czym zostawiono kobietom możliwość uÅ›rednienia zasiÅ‚ku macierzyÅ„skiego na caÅ‚y rok. BÄ™dzie on wynosiÅ‚ nie 80 proc. tak jak teraz, tylko 81,5. Problemem jest jednak fakt, że nie dano takiej możliwoÅ›ci ojcom. Oni zawsze za swoje dziewięć tygodni nietransferowalnego urlopu rodzicielskiego majÄ… pÅ‚atność na poziomie 70 proc. – mówi Karolina Andrian.

Zgodnie z zapisami nowego prawa rodzice wychowujÄ…cy dziecko do oÅ›miu lat bÄ™dÄ… mieli prawo do zÅ‚ożenia wniosku o elastycznÄ… organizacjÄ™ pracy. Pracodawca nie ma wprawdzie obowiÄ…zku wyrażenia zgody na taki postulat, ale w razie odmowy jest zobowiÄ…zany do pisemnego uzasadnienia negatywnej decyzji. Dodatkowo pracownik otrzyma prawo do dwóch dni (lub 16 godzin) zwolnienia z tytuÅ‚u dziaÅ‚ania siÅ‚y wyższej, z prawem do 50-proc. wynagrodzenia oraz do piÄ™ciu dni urlopu opiekuÅ„czego na opiekÄ™ nad osobami zależnymi – czÅ‚onkami rodziny lub osobami wymagajÄ…cymi opieki, zamieszkujÄ…cymi z pracownikiem w jednym gospodarstwie domowym. Za ten okres jednak wynagrodzenia nie otrzyma.

Dyrektywa work–life balance zostaÅ‚a przegÅ‚osowana w Parlamencie Europejskim w 2019 roku z zaÅ‚ożeniem, że wszystkie paÅ„stwa czÅ‚onkowskie bÄ™dÄ… musiaÅ‚y jÄ… wdrożyć do 2 sierpnia 2022 roku. Ze strony RCL-u wynika, że w tym terminie projekt przebyÅ‚ etap konsultacji. Musi jeszcze zająć siÄ™ nim rzÄ…d, parlament i podpisać prezydent.

– Prace legislacyjne trwajÄ…. MieliÅ›my trzy projekty ustawy, mieliÅ›my konsultacje spoÅ‚eczne, rzÄ…d zapowiedziaÅ‚, że projekt ustawy powinien trafić do Sejmu jesieniÄ…, czyli zmian możemy siÄ™ spodziewać w koÅ„cu tego roku lub od stycznia 2023 roku – zakÅ‚ada prezeska Fundacji Share the Care.