RzÄ…dowe plany centralizacji szpitali sÄ… merytorycznie nieuzasadnione – ocenili eksperci Fundacji Batorego, którzy wskazujÄ…, że system szpitalnictwa w Polsce wymaga gruntownej reformy, ale rola samorzÄ…dów powinna wrÄ™cz zostać wzmocniona, dziÄ™ki czemu wÅ‚adza centralna mogÅ‚aby skupić siÄ™ na lepszym przygotowaniu do wyzwaÅ„ o takiej skali jak np. kolejna pandemia. KsztaÅ‚t reformy, nad którÄ… pracuje specjalny zespóÅ‚ przy Ministerstwie Zdrowia, ma być znany do koÅ„ca maja, ale samorzÄ…dy już teraz sÄ… przeciwne zmianom, wskazujÄ…c, że centralizacja szpitali wywoÅ‚a jeszcze wiÄ™kszy chaos, a jakość Å›wiadczonych przez nie usÅ‚ug medycznych spadnie.
– Wiemy już, jak wyglÄ…da centralne zarzÄ…dzanie, historia naszego kraju już to zna, wiÄ™c możemy siÄ™ też domyÅ›lać, jak bÄ™dzie wyglÄ…daÅ‚o centralne zarzÄ…dzanie szpitalami. I uważamy, że absolutnie nie tÄ™dy droga – mówi agencji Newseria Biznes Renata Kaznowska, wiceprezydent m.st. Warszawy odpowiedzialna m.in. za obszar miejskiej polityki zdrowotnej.
Specjalny zespóÅ‚, powoÅ‚any przy Ministrze Zdrowia, od grudnia ub.r. pracuje nad koncepcjÄ… restrukturyzacji i centralizacji polskich szpitali. WedÅ‚ug wstÄ™pnych planów część z nich miaÅ‚aby zostać przejÄ™ta przez Skarb PaÅ„stwa, choć pod uwagÄ™ brane sÄ… różne scenariusze. Resort rozważa m.in. przejÄ™cie w placówkach 51 proc. udziaÅ‚ów albo przekazanie ich pod nadzór urzÄ™dów marszaÅ‚kowskich. Ostateczny ksztaÅ‚t reformy ma być znany w ciÄ…gu najbliższych kilku tygodni, bo zgodnie z planem w czerwcu ma trafić do Sejmu.
Zmiany majÄ… dotknąć przede wszystkim szpitale powiatowe (stanowiÄ… najliczniejszÄ… grupÄ™ szpitali publicznych) i miejskie. SamorzÄ…dy zdecydowanie sprzeciwiajÄ… siÄ™ tym planom, wskazujÄ…c, że należące do nich placówki sÄ… w wiÄ™kszoÅ›ci doinwestowane, dobrze wyposażone i mniej zadÅ‚użone. Centralizacja zarzÄ…dzania może zaÅ› spowodować, że jakość Å›wiadczonych przez nie usÅ‚ug medycznych zdecydowanie spadnie.
– My, jako samorzÄ…dowcy, jesteÅ›my spotykani na ulicach, w sklepach, szpitalach i przychodniach i to nas regularnie rozlicza siÄ™ przy urnach wyborczych. Odpowiadamy za to, jak wyglÄ…da nasze miasto, również za szpitale w tym mieÅ›cie, i robimy wszystko, żeby mieszkaÅ„cy mieli jak najlepsze usÅ‚ugi zdrowotne. Åatwo nas rozliczyć i ocenić, a nikt nie zna tak dobrze problemów mieszkaÅ„ców jak samorzÄ…dowcy – wskazuje Renata Kaznowska.
Polski system opieki zdrowotnej już obecnie należy do najbardziej scentralizowanych w caÅ‚ej Europie – wskazali eksperci Fundacji Batorego w oficjalnym stanowisku na poczÄ…tku marca. Jak podkreÅ›lili, to Ministerstwo Zdrowia wraz z NFZ kontroluje wydatki na opiekÄ™ zdrowotnÄ… i ma szerokie kompetencje regulacyjne, podczas gdy rola samorzÄ…dów jest mocno ograniczona. Mimo to poczyniÅ‚y one wielomiliardowe inwestycje i regularnie zasypujÄ… dziurÄ™ w budżetach placówek zdrowotnych wynikajÄ…cÄ… z chronicznego niedofinansowania systemu.
Obrazuje to m.in. przykÅ‚ad Warszawy, która w ciÄ…gu ostatnich 10 lat przeznaczyÅ‚a na rozbudowy, modernizacje i wyposażanie swoich placówek w sumie 1,6 mld zÅ‚. Stolica zarzÄ…dza 10 szpitalami, które majÄ… na wyposażeniu sprzÄ™t i aparaturÄ™ wartÄ… ok. 380 mln zÅ‚. Ponad 70 proc. tej kwoty zostaÅ‚o sfinansowane z miejskiego budżetu, a wiÄ™c de facto z pieniÄ™dzy mieszkaÅ„ców. Miasto nie wie, co stanie siÄ™ z majÄ…tkiem tych placówek po reformie ani czy w obliczu planowanego przejÄ™cia ich przez administracjÄ™ rzÄ…dowÄ… powinno kontynuować inwestycje, na które w najbliższych latach zaplanowano kolejne 426,5 mln zÅ‚.
Przeciwne reformie sÄ… też inne samorzÄ…dy i ZwiÄ…zek Powiatów Polskich, który wskazaÅ‚, że zadÅ‚użenie szpitali powiatowych to tylko ok. 20 proc. caÅ‚kowitego zadÅ‚użenia szpitali w Polsce, szacowanego w III kwartale ub.r. na 15,2 mld zÅ‚, a projektowane zmiany przypominajÄ… powrót do czasów socjalizmu. SamorzÄ…dy majÄ… też wÄ…tpliwoÅ›ci co do konstytucyjnoÅ›ci pomysÅ‚ów rzÄ…du. Podobne stanowisko wyraziÅ‚a też reprezentujÄ…ca UniÄ™ Metropolii Polskich prof. Irena Lipowicz (byÅ‚a ambasador, posÅ‚anka i Rzecznik Praw Obywatelskich w latach 2010–2015), która ocenia, że odebranie szpitali samorzÄ…dom bÄ™dzie naruszać KonstytucjÄ™ RP i okaże siÄ™ nieskuteczne, ponieważ w tej chwili ich problemy wynikajÄ… gÅ‚ównie z niedofinansowania caÅ‚ego systemu ochrony zdrowia w Polsce.
– JesteÅ›my w ogonie Europy pod wzglÄ™dem wydatków na sÅ‚użbÄ™ zdrowia, które stanowiÄ… 4,3 proc. PKB. Nie sÅ‚ychać nic o tym, żebyÅ›my mieli do czynienia ze skokowym wzrostem tych wydatków. WiÄ™c od tego mieszania w wielkim garze, jakim jest polska sÅ‚użba zdrowia – bÄ™dÄ…ca na dodatek w bardzo sÅ‚abej kondycji – nie przybÄ™dzie ani pieniÄ™dzy, ani lekarzy, ani pielÄ™gniarek, a już na pewno nie stanie siÄ™ tak wskutek centralizacji – mówi wiceprezydent Warszawy.
ZespoÅ‚y ekspertów samorzÄ…dowych i prawnych Fundacji Batorego oceniajÄ… rzÄ…dowe plany centralizacji szpitali jako merytorycznie nieuzasadnione. Jak podkreÅ›lajÄ…, system szpitalnictwa wymaga gruntownej reformy, ale rola samorzÄ…dów powinna wrÄ™cz zostać wzmocniona, dziÄ™ki czemu wÅ‚adza centralna mogÅ‚aby siÄ™ skupić na lepszym przygotowaniu do wyzwaÅ„ o takiej skali jak np. kolejna pandemia.
Eksperci zwracajÄ… też uwagÄ™ na nieodpowiedni czas podjÄ™cia prac nad tak dużymi zmianami. Podobne stanowisko wyraziÅ‚a Polska Federacja Szpitali, wskazujÄ…c, że dyskusja o restrukturyzacji szpitalnictwa toczy siÄ™ w samym Å›rodku pandemii, przy rosnÄ…cej liczbie zakażeÅ„, zgonów i hospitalizacji. Ministerstwo Zdrowia uzasadnia z kolei, że to wÅ‚aÅ›nie pandemia COVID-19 uwydatniÅ‚a potrzebÄ™ reformy i problemy polskiego szpitalnictwa, takie jak rozproszone zarzÄ…dzanie i spory kompetencyjne, organizacyjny baÅ‚agan i wyniszczajÄ…ca konkurencja pomiÄ™dzy szpitalami, które rywalizujÄ… o personel i dublujÄ… Å›wiadczenia. W ocenie resortu centralizacja ma też dać efekt skali, rozważane jest bowiem stworzenie wspólnego centrum usÅ‚ug, które zajmie siÄ™ m.in. zakupami sprzÄ™tu medycznego dla wszystkich placówek.
– Szpitale konkurujÄ… zakresem usÅ‚ug, podkupujÄ… sobie lekarzy i pielÄ™gniarki – takie przynajmniej sÄ… stawiane tezy, ale to wszystko jest do wypracowania. Przecież to Narodowy Fundusz Zdrowia kontraktuje usÅ‚ugi i za nie pÅ‚aci – podkreÅ›la Renata Kaznowska. – Minister Gadomski podaÅ‚ bardzo konkretny przykÅ‚ad dwóch szpitali powiatowych poÅ‚ożonych w niewielkiej odlegÅ‚oÅ›ci od siebie, z których każdy ma oddziaÅ‚ ginekologiczno-poÅ‚ożniczy, a przez wiÄ™kszość roku oba de facto sÄ… puste. DziÄ™ki centralizacji to rzÄ…d ma zadecydować, który z nich bÄ™dzie prowadzić taki oddziaÅ‚. Ale przecież dzisiaj można zrobić dokÅ‚adnie to samo – po to sÄ… kontrakty z NFZ, żeby usiąść przy stole i zdecydować, w którym z tych szpitali bÄ™dzie oddziaÅ‚ ginekologiczno-poÅ‚ożniczy, a w którym szpitalu postawimy na innÄ… specjalizacjÄ™. Nie jest do tego potrzebna rewolucja, jakÄ… Ministerstwo Zdrowia nam dzisiaj proponuje.
Jak podkreÅ›la, decyzjom o ograniczaniu specjalizacji w szpitalach powinna jednak także towarzyszyć reforma ratownictwa. BÄ™dÄ… one bowiem oznaczać, że wielu pacjentów w dzisiejszych realiach bÄ™dzie czekać godzinami na karetkÄ™, która bÄ™dzie jechać z innego powiatu.
– Jeżeli pieniÄ…dze, które sÄ… dzisiaj wydatkowane na ratownictwo medyczne, gdzie brakuje ratowników i karetek pogotowia, majÄ… być takie same, to ja bym chciaÅ‚a usÅ‚yszeć, że mieszkaÅ„cy mojego miasta bÄ™dÄ… bezpieczni i nie bÄ™dÄ… czekali dwóch godzin na przyjazd karetki. Ale reforma w tym zakresie nie jest przewidziana, dodatkowe Å›rodki na ratownictwo medyczne nie sÄ… przewidziane – mówi wiceprezydent Warszawy.
