Efektem projektu badawczego „Odporni na COVID” ma być tani i dostÄ™pny test, który pozwoli sprawdzić, czy zakażenie koronawirusem bÄ™dzie poważnym zagrożeniem dla zdrowia lub życia konkretnej osoby. Test umożliwi również wskazanie osób genetycznie opornych na zakażenie SARS-CoV-2. To może być miÄ™dzy 1 a 5 proc. spoÅ‚eczeÅ„stwa. – ZakoÅ„czyliÅ›my już rekrutacjÄ™ uczestników badania i przeanalizowaliÅ›my okoÅ‚o 30 proc. danych. Pierwszych rezultatów projektu spodziewamy siÄ™ w czerwcu – zapowiada dr PaweÅ‚ Zawadzki, prezes spóÅ‚ki MNM Diagnostics, która realizuje projekt wraz z Centralnym Szpitalem Klinicznym MSWiA w Warszawie.
Naukowcy przekonujÄ…, że stworzenie szybkiego i taniego testu diagnostycznego na odporność lub okreÅ›lajÄ…cego przebieg choroby może realnie przyczynić siÄ™ do opanowania wirusa SARS-CoV-2 w Polsce i na caÅ‚ym Å›wiecie. Taki test umożliwi m.in. precyzyjne wskazanie tych osób, które w przypadku zakażenia koronawirusem bÄ™dÄ… potrzebować hospitalizacji i sprzÄ™tu medycznego ratujÄ…cego życie. Przeprowadzony wÅ›ród pracowników sÅ‚użby zdrowia pomoże szybko wytypować te osoby, które nie powinny kontaktować siÄ™ z chorymi na COVID-19. Z drugiej strony test pomoże również ustalić osoby genetycznie odporne na koronawirusa, które bÄ™dÄ… mogÅ‚y bezpiecznie pracować na oddziaÅ‚ach zakaźnych.
– Część populacji, najprawdopodobniej miÄ™dzy 1 a 5 proc., nigdy nie zachoruje na COVID-19, pewna grupa osób przejdzie chorobÄ™ lekko, a inni ciężko. To zjawisko rodzi pytanie naukowe, dlaczego pewna grupa osób, które miaÅ‚y kontakt z chorymi, siÄ™ nie zaraża. Szukamy odpowiedzi na to pytanie w genetyce. ZdecydowaliÅ›my siÄ™ zebrać odpowiednio dużą grupÄ™ ludzi, którzy mimo czÄ™stego kontaktu z chorymi nigdy siÄ™ nie zarazili. Badamy materiaÅ‚ genetyczny od tych osób i szukamy takich zmian, które sÄ… obecne u nich, a nie ma ich u osób, które siÄ™ zarażajÄ… – wyjaÅ›nia w rozmowie z agencjÄ… Newseria Biznes dr PaweÅ‚ Zawadzki, prezes spóÅ‚ki MNM Diagnostics i Polskiego Centrum BioBankowania.
Jak podkreÅ›la, znalezienie tego genu pozwoli lepiej zrozumieć mechanizm dziaÅ‚ania choroby na wielu pÅ‚aszczyznach i sposób przenikania do organizmu. To z kolei powinno pomóc w walce z COVID-19.
– Gdyby siÄ™ okazaÅ‚o, że za przenikanie wirusa do organizmu odpowiada receptor, który można skutecznie blokować i nie ma to żadnego wpÅ‚ywu na zdrowie pacjenta, to byÅ‚by przeÅ‚om. W przypadku COVID-19 tak siÄ™ akurat nie dzieje, ale to dość dobrze obrazuje nasze intencje. Jeżeli zrozumiemy, dlaczego niektórzy ludzie siÄ™ nie zarażajÄ…, może siÄ™ okazać, że w walce z COVID-19 znajdzie zastosowanie prosty lek, który jest pomocny w innej terapii. Punktem wyjÅ›cia jest jednak rozumienie tych mechanizmów – uÅ›ciÅ›la prezes spóÅ‚ki MNM Diagnostics.
W projekcie „Odporni na COVID” uczestniczy 1,2 tys. osób. Część z nich to pacjenci hospitalizowani w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA, w tym pacjenci z ciężkimi objawami. Z kolei pozostali przeszli zakażenie wirusem bezobjawowo lub nie zakazili siÄ™ w ogóle mimo kontaktu z osobami zakażonymi, np. podczas wspólnej kwarantanny.
– ZgÅ‚osiÅ‚o siÄ™ ponad 2 tys. osób, znacznie wiÄ™cej, niż siÄ™ spodziewaliÅ›my. OkazaÅ‚o siÄ™, że dla wielu osób jest to fascynujÄ…ca przygoda i satysfakcja, że mogÄ… uczestniczyć w dużym projekcie naukowym, który bada genomy tysiÄ…ca osób. OddajÄ…c swoje 1–2 mililitry krwi, mogÄ… przyczynić siÄ™ do wielkiego odkrycia, które być może uratuje tysiÄ…ce ludzi – dodaje prezes Polskiego Centrum BioBankowania.
Analiza pobranych próbek już siÄ™ rozpoczęła. DziÄ™ki algorytmom sztucznej inteligencji naukowcy bÄ™dÄ… mogli porównać genomy uczestników badania, a w poÅ‚Ä…czeniu z wiedzÄ… o objawach i stanie zdrowia wyszukać te warianty genetyczne, które mogÅ‚yby dostarczyć wskazówek, jak ciężko dana osoba przeszÅ‚a chorobÄ™ COVID-19. Na podstawie tak wytypowanych wariantów genetycznych zostanie zaprojektowany szybki test, którego wykonanie bÄ™dzie możliwe niemal w każdym laboratorium. W ostatniej fazie badania skuteczność testu zostanie zweryfikowana na kontrolnej grupie osób.
– Pierwszych rezultatów projektu „Odporni na COVID” spodziewamy siÄ™ w czerwcu. Obecnie mamy już okoÅ‚o 30 proc. przeanalizowanych danych i widzimy, że jesteÅ›my w stanie sprawdzać pewne hipotezy, które pojawiajÄ… siÄ™ w literaturze. Informacje o tym, że pewne geny, które odziedziczyliÅ›my od neandertalczyka, mocno wpÅ‚ywajÄ… na to, jak przejdziemy chorobÄ™ COVID-19. To byÅ‚y dane, które byÅ‚y bardzo spekulacyjne, my już mogliÅ›my sprawdzić, czy ten gen neandertalczyka jest obecny w populacji polskiej. Otóż okazaÅ‚o siÄ™, że jest on obecny u 2 proc. naszej populacji, ale nie ma żadnego wpÅ‚ywu na to, jak przechodzimy zarażenie koronawirusem – wyjaÅ›nia genetyk i zaznacza, że kluczowym elementem projektu bÄ™dzie formuÅ‚owanie i weryfikacja wÅ‚asnych hipotez badawczych.
Badacze majÄ… również nadziejÄ™, że przeprowadzone badania doprowadzÄ… ich do odkrycia nowych możliwoÅ›ci terapeutycznych dla osób starszych z chorobami wspóÅ‚istniejÄ…cymi, które sÄ… najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby.