Aż 93 proc. Polaków uważa, że tegoroczne Boże Narodzenie bÄ™dzie inne niż w poprzednich latach – pokazaÅ‚ listopadowy sondaż Kantara, przeprowadzony na zlecenie Too Good To Go. GÅ‚ównym czynnikiem, który ma na to wpÅ‚yw, jest przede wszystkim inflacja i rosnÄ…ce raty kredytów, które odbijajÄ… siÄ™ na budżetach gospodarstw domowych i zmuszajÄ… Polaków do szukania oszczÄ™dnoÅ›ci. Nie bez znaczenia jest również wpÅ‚yw pandemii, która w poprzednich latach wiele osób pozbawiÅ‚a możliwoÅ›ci rodzinnego Å›wiÄ™towania, oraz wojna toczÄ…ca siÄ™ za wschodniÄ… granicÄ… i fakt, że uchodźcy z Ukrainy nadal goszczÄ… w wielu polskich domach. W tym roku bÄ™dzie to wiÄ™c okres przenikania siÄ™ dwóch tradycji i kultur.
– Pandemia mocno nas doÅ›wiadczyÅ‚a. CiÄ…gle siedzi w nas pewna nieprzepracowana trauma z tamtego okresu, mamy bardzo wiele przypadków depresji i stanów lÄ™kowych. Wigilia, która powinna być okresem wytchnienia, spotkania z rodzinÄ…, nie zawsze speÅ‚nia tÄ™ funkcjÄ™, bo akurat przychodzi moment kulminacji tego stresu – mówi agencji Newseria Biznes dr Tomasz Marcysiak, socjolog z Wyższej SzkoÅ‚y Bankowej w Bydgoszczy.
Ostatnie lata pandemii, izolacji i obostrzeÅ„ sanitarnych wprowadziÅ‚y pewne zmiany w kontaktach miÄ™dzyludzkich. Poprzednie Boże Narodzenie wiele osób spÄ™dziÅ‚o samotnie albo w okrojonym gronie, oglÄ…dajÄ…c swoich bliskich tylko na ekranie monitora. Dlatego też w tym roku Polacy mogÄ… postawić na relacje, Å›wiÄ™ta w rodzinnym gronie, spotkania z bliskimi przy wigilijnym stole.
– W ubiegÅ‚ym roku mieliÅ›my takÄ… sytuacjÄ™, że w trakcie pandemii bardzo wiele osób przebywaÅ‚o na kwarantannach i to byÅ‚ jeden z elementów traumatyzujÄ…cych. Część z nas wzięła na siebie odpowiedzialność za to, żeby ograniczyć te kontakty, w wielu domach liczba goÅ›ci byÅ‚a bardzo skromna. Każdy z nas jednak ceni sobie bezpoÅ›rednie relacje interpersonalne, bliskość, dotyk i gÅ‚os. I relacje, które przenoszÄ… siÄ™ do sieci, w żaden sposób tego nie zastÄ…piÄ… – mówi dr Tomasz Marcysiak.
Przyspieszony rozwój technologiczny i przeniesienie kontaktów do online’u, które miaÅ‚y miejsce w czasie pandemii COVID-19, nie pozostaÅ‚y jednak bez wpÅ‚ywu na to, w jaki sposób bÄ™dziemy obchodzić tegoroczne Boże Narodzenie. Odzwierciedla to listopadowe badanie, przeprowadzone na zlecenie serwisu PrezentMarzeÅ„ na grupie blisko 1,3 tys. Polaków („ÅšwiÄ…teczne zwyczaje, czyli nowe zasady podczas ÅšwiÄ…t”), które pokazuje, że tradycje Å›wiÄ…teczne siÄ™ zmieniajÄ…. WÅ›ród czynników, które majÄ… na to wpÅ‚yw, 12 proc. respondentów wymieniÅ‚o nowoczesne technologie.
– Pandemia dokonaÅ‚a na nas pewnych wymuszeÅ„, przyspieszyliÅ›my cywilizacyjnie w niektórych aspektach naszego życia, takich jak chociażby praca czy nauczanie zdalne. Kontakty przeniosÅ‚y siÄ™ online, do sieci. Obserwujemy to również teraz, w trakcie wigilii i Bożego Narodzenia. Obok tradycyjnego talerza dla zbÅ‚Ä…kanego wÄ™drowca pojawiÅ‚ siÄ™ tablet sÅ‚użący do komunikacji z częściÄ… rodziny, która z różnych powodów akurat w tym roku nie mogÅ‚a w wigilii uczestniczyć – mówi socjolog z bydgoskiej WSB.
Tym, co ma jeszcze wiÄ™kszy wpÅ‚yw na sposób obchodzenia Å›wiÄ…t, jest sytuacja ekonomiczna. WskazaÅ‚o na niÄ… 42 proc. badanych.
– Kryzys ekonomiczny powoduje, że nie wiemy, jak bÄ™dÄ… wyglÄ…daÅ‚y te Å›wiÄ™ta, czy bÄ™dzie nas stać na to samo co w zeszÅ‚ym roku. Jeżeli nawet pÅ‚ace minimalne trochÄ™ wzrosÅ‚y i w portfelu pojawiÅ‚y siÄ™ dodatkowe pieniÄ…dze, to wiÄ™kszość Polaków ma jeszcze jakiÅ› kredyt, który w caÅ‚oÅ›ci konsumuje tÄ™ nadwyżkÄ™. Tak wiÄ™c pewnie kupimy to samo, ale zdecydowanie mniej – mówi dr Tomasz Marcysiak.
Listopadowy sondaż Kantar Public dla Too Good To Go, przeprowadzony na grupie 1 tys. osób, pokazaÅ‚, że Polacy bÄ™dÄ… szukać oszczÄ™dnoÅ›ci. Prawie poÅ‚owa (47 proc.) rozejrzy siÄ™ za promocjami, 33 proc wybierze taÅ„sze zamienniki produktów, 29 proc. ma zamiar przeznaczyć mniejsze kwoty na prezenty, a 17 proc. badanych chciaÅ‚oby zmniejszyć porcje przygotowanych potraw. Åšrednio co trzeci Polak uważa też, że kupno jedzenia pochÅ‚onie w tym roku wiÄ™kszÄ… część Å›wiÄ…tecznego budżetu, a 69 proc. ze wzglÄ™du na wysokie ceny zamierza zwrócić wiÄ™kszÄ… uwagÄ™ na kwestiÄ™ niemarnowania jedzenia w okresie Å›wiÄ…tecznym.
– UwagÄ™ zwraca fakt, że bardziej Å›wiadomie podchodzimy do zakupów Å›wiÄ…tecznych. To czasem nawet powoduje, że wracamy do tradycji, czyli np. rezygnujemy z drogiej choinki kaukaskiej na rzecz tradycyjnego, polskiego Å›wierku. O ile w ostatnich latach na wigilijnych stoÅ‚ach zaczęły pojawiać siÄ™ inne gatunki ryb, być może w tym roku ograniczymy siÄ™ faktycznie do tradycyjnego karpia. Uważam, że bÄ™dziemy szukać tradycyjnych, prostych rozwiÄ…zaÅ„ kulinarnych – mówi ekspert.
Jak zauważa, tegoroczne Å›wiÄ™ta bÄ™dÄ… wyjÄ…tkowe również z powodu wojny, która toczy siÄ™ za wschodniÄ… granicÄ…, i uchodźców z Ukrainy, którzy nadal goszczÄ… w wielu polskich domach. W tym roku bÄ™dzie to wiÄ™c okres przenikania siÄ™ dwóch tradycji i kultur.
– W wielu domach, gdzie mieszkajÄ… UkraiÅ„cy albo gdzie sÄ… sÄ…siadami, bÄ™dzie okazja, żeby wreszcie skonfrontować przepisy naszych rodziców i dziadków. Zastanowić siÄ™, czy ten barszcz ukraiÅ„ski jest naprawdÄ™ ukraiÅ„ski i czy przyrzÄ…dzana przez nas kutia to ta sama, którÄ… tradycyjnie przygotowuje siÄ™ również w Ukrainie. MyÅ›lÄ™, że to bÄ™dzie bardzo ciekawe doÅ›wiadczenie i szukaÅ‚bym tu pozytywnych aspektów relacji miÄ™dzykulturowych miÄ™dzy PolskÄ… a UkrainÄ… – mówi dr Tomasz Marcysiak.
