Od niewinnych cyberpsikusów uczniów, przez wirtualne zakÅ‚ócenia wideolekcji, po cybernÄ™kanie i wykorzystywanie seksualne online – takie zjawiska nasiliÅ‚y siÄ™ na skutek wprowadzenia do systemu edukacji lekcji zdalnych. Przeniesienie aktywnoÅ›ci dzieci do sieci spowodowaÅ‚o, że sÄ… one bardziej narażone na różne cyberzagrożenia. – 70 proc. nastolatków dostaje za poÅ›rednictwem internetu treÅ›ci od nieznajomych osób dorosÅ‚ych i nie mówi o tym rodzicom, a 38 proc. dzieci w Polsce zetknęło siÄ™ z cybernÄ™kaniem w sieci – mówi Grzegorz Rutkiewicz z firmy Samurai Labs, która stworzyÅ‚a narzÄ™dzie wykorzystujÄ…ce sztucznÄ… inteligencjÄ™ do zapobiegania cyberprzemocy. Aplikacja wychwytuje i blokuje niepożądane treÅ›ci oraz upomina nadawcÄ™, że postÄ™puje niewÅ‚aÅ›ciwie.
– Pandemia w wyniku wprowadzenia pracy i nauki zdalnej spowodowaÅ‚a masowe przerzucenie siÄ™ ludzi z interakcji w Å›wiecie rzeczywistym do Å›wiata wirtualnego. W bardzo krótkim czasie nastÄ…piÅ‚ wzrost aktywnoÅ›ci w internecie, np. aplikacja Zoom w ciÄ…gu jednego miesiÄ…ca zanotowaÅ‚a 500-krotny wzrost użytkowników. To spowodowaÅ‚o również nasilenie zjawisk takich jak wykorzystywanie seksualne za poÅ›rednictwem internetu, sextortion, czyli wymuszanie rozbieranych zdjęć – zaznacza w rozmowie z agencjÄ… Newseria Biznes Grzegorz Rutkiewicz, wspóÅ‚zaÅ‚ożyciel i dyrektor zarzÄ…dzajÄ…cy Samurai Labs.
Jak pokazaÅ‚o badanie Stowarzyszenia SOS Wioski DzieciÄ™ce, ponad poÅ‚owa nastolatków doÅ›wiadczyÅ‚a przemocy w sieci – najczęściej byÅ‚y to wyzwiska (56 proc.). Co piÄ…ty badany (21 proc.) reaguje na to obojÄ™tnoÅ›ciÄ…, ale czÄ™sto w emocjach pojawiajÄ… siÄ™ smutek (15 proc.), zÅ‚ość (14 proc.) i strach (11 proc.). MÅ‚odzi ludzie przyznajÄ… również, że zdarza siÄ™ im być sprawcami cyberprzemocy. StosujÄ… wtedy wyzwiska (38 proc.), poniżajÄ… i oÅ›mieszajÄ… (22 proc.), a także straszÄ… innych (11 proc.). WykorzystujÄ… także metodÄ™ podszywania siÄ™ pod innych (6 proc.) lub wysyÅ‚ajÄ… poniżajÄ…ce materiaÅ‚y (5 proc.).
– To bardzo negatywne zjawisko, które powoduje nasilenie depresji i samobójstw wÅ›ród mÅ‚odzieży, ponieważ mÅ‚odzi ludzie sÄ… czÄ™sto bardzo wrażliwi i nie za bardzo wiedzÄ…, jak siÄ™ bronić przed takimi cyberatakami – zauważa ekspert.
CzÄ™sto dzieci i mÅ‚odzież zostajÄ… z tym problemem sami – prawie 35 proc. nikomu nie mówi o doÅ›wiadczanej cyberprzemocy. JeÅ›li już z kimÅ› siÄ™ tym dzielÄ…, to chÄ™tniej z koleżankami i kolegami (24,4 proc.) niż z rodzicami (12,2 proc.).
Cyberprzemoc ujawnia siÄ™ również podczas lekcji zdalnych. PojawiÅ‚o siÄ™ zjawisko zoombombingu, czyli wtargniÄ™cia na wideokonferencje czy wideolekcje, aby przechwycić sesjÄ™ i wstawić materiaÅ‚y uznawane za niestosowne, co zakÅ‚óca przebieg zajęć. Również uczniowie miÄ™dzy sobÄ… na prywatnych czatach zaczÄ™li podczas lekcji wysyÅ‚ać wiadomoÅ›ci noszÄ…ce znamiona cybernÄ™kania.
– Wraz z uruchomieniem zdalnego nauczania pojawiÅ‚ siÄ™ pomysÅ‚ na to, żeby zakÅ‚ócać lekcje, wÅ‚Ä…czajÄ…c siÄ™ do nich anonimowo. ZdarzaÅ‚o siÄ™ to wtedy, gdy nie byÅ‚y one jeszcze odpowiednio zabezpieczone hasÅ‚em. MiaÅ‚o to sprowokować nerwowÄ… reakcjÄ™ nauczyciela lub jego nieodpowiednie zachowanie, które byÅ‚o nagrywane, a to nagranie udostÄ™pniane później w sieci. Dlatego aplikacje do wideokonferencji wymagaÅ‚y zmian, aby nauczyciel miaÅ‚ wiÄ™kszÄ… kontrolÄ™ nad prowadzeniem lekcji – podkreÅ›la Grzegorz Rutkiewicz. – Wraz z globalnÄ… firmÄ… dostarczajÄ…cÄ… aplikacjÄ™ do prowadzenia lekcji pracujemy nad systemem, który pozwoli nauczycielowi reagować na zjawiska cybernÄ™kania pomiÄ™dzy uczniami w czasie lekcji.
Cyberprzemoc nie koÅ„czy siÄ™ jednak na wybrykach nastolatków. CyberprzestÄ™pcy uaktywniajÄ… siÄ™ na różnego rodzaju kanaÅ‚ach mediów spoÅ‚ecznoÅ›ciowych, ale także gier online, gdzie mogÄ… rozmawiać z dziećmi w Å›wiecie, który czÄ™sto jest zupeÅ‚nie zamkniÄ™ty dla rodziców. Nie wszyscy zdajÄ… sobie sprawÄ™, że postaci w grze to inni użytkownicy, którzy mogÄ… ze sobÄ… rozmawiać. Celem cyberprzestÄ™pcy, który nawiÄ…zuje w ten sposób kontakt z dzieckiem, jest najczęściej doprowadzenie do spotkania w Å›wiecie rzeczywistym.
– Dlatego potrzebne sÄ… rozwiÄ…zania pozwalajÄ…ce administratorom monitorować forum lub spoÅ‚eczność w czasie rzeczywistym i reagować, kiedy dzieje siÄ™ coÅ› niepokojÄ…cego. Å»ebyÅ›my nie musieli dowiadywać siÄ™ z mediów, że od dÅ‚uższego czasu dziaÅ‚o siÄ™ coÅ› niepokojÄ…cego i zakoÅ„czyÅ‚o siÄ™ to prawdziwÄ… tragediÄ… – zauważa ekspert Samurai Labs.
Najbardziej drastycznym, ale też niezbÄ™dnym elementem przeciwdziaÅ‚ania przemocy jest blokowanie treÅ›ci, zanim dotrÄ… one do odbiorcy. Jednak dÅ‚ugofalowo potrzebna jest edukacja. RozwiÄ…zanie Samurai Labs prowadzi w takich przypadkach automatycznÄ… edukacjÄ™. Sztuczna inteligencja wÅ‚Ä…cza siÄ™ do rozmowy z osobÄ…, która atakuje, i zaczyna rozmawiać z niÄ… o jej zachowaniu, uÅ›wiadamiajÄ…c jednoczeÅ›nie jego potencjalne skutki.
– Badania, które przeprowadziliÅ›my w sieci, pokazaÅ‚y, że w 70 proc. przypadków osoby w taki sposób upomniane i edukowane nie wracajÄ… do swojego szkodliwego zachowania. Zatem przeciwdziaÅ‚anie cyberprzemocy to z jednej strony blokowanie szkodliwych treÅ›ci, a z drugiej edukacja, która jest naszym zdaniem najważniejsza – przekonuje Grzegorz Rutkiewicz.
Firma podkreÅ›la, że cyfrowy strażnik jest wdrażany m.in. w amerykaÅ„skich szkoÅ‚ach. Ma być asystentem nauczyciela, który zareaguje, kiedy zajdzie taka potrzeba.
Jak zaznacza ekspert, wykorzystanie do tego celu sztucznej inteligencji chroni też poÅ›rednie ofiary cyberprzemocy w sieci, którymi sÄ… moderatorzy, osoby zatrudnione w takich instytucjach jak Facebook czy YouTube w celu wyÅ‚apywania niewÅ‚aÅ›ciwych treÅ›ci.
– CzÄ™sto muszÄ… oni szukać pomocy psychologicznej, odchodzÄ… z pracy z objawami zespoÅ‚u stresu pourazowego. RozwiÄ…zanie Samurai Labs, które analizuje treÅ›ci automatycznie z bardzo dużą dokÅ‚adnoÅ›ciÄ…, może postawić barierÄ™ ochronnÄ… pomiÄ™dzy treÅ›ciami i moderatorami. Moderatorzy dostanÄ… tylko wycinek tych treÅ›ci, a reszta zostanie przetworzona i zaadresowana przez nasze narzÄ™dzie – tÅ‚umaczy dyrektor zarzÄ…dzajÄ…cy Samurai Labs.