Dzieci i mÅ‚odzież majÄ… okreÅ›lone prawa nie tylko w Å›wiecie realnym, ale i w cyberprzestrzeni. To, czy sÄ… one przestrzegane, sprawdziÅ‚a Fundacja Orange we wspóÅ‚pracy z 42 ekspertami i ekspertkami, a efektem tej pracy jest opublikowany wÅ‚aÅ›nie raport „Dojrzeć do praw”. Wynika z niego, że stan realizacji praw i podmiotowoÅ›ci dziecka w Polsce w dobie spoÅ‚eczeÅ„stwa informacyjnego jest zÅ‚y, a specjaliÅ›ci zwrócili uwagÄ™ na szereg problemów takich jak cyberprzemoc rówieÅ›nicza czy brak wystarczajÄ…cej ochrony wizerunku dzieci. – Z pewnoÅ›ciÄ… wykorzystamy ten raport w ramach prac zespoÅ‚u parlamentarnego, który zajmuje siÄ™ kwestiami praw dziecka i podmiotowoÅ›ci dziecka – zapowiada przewodniczÄ…ca tego zespoÅ‚u Monika Rosa.
– Pierwszym najważniejszym wnioskiem z tego raportu jest dla mnie to, jak bardzo doroÅ›li nie rozumiejÄ… Å›wiata dzieci i mÅ‚odzieży, jak bardzo ich rozumienie bezpieczeÅ„stwa w internecie różni siÄ™ od rozumienia tej kwestii przez mÅ‚odych. Drugi wniosek to jest kwestia samotnoÅ›ci, jak bardzo mÅ‚odzież czuje siÄ™ samotna. I to nie zaskakuje, ponieważ samotność jest tematem, który mÅ‚odzi podnoszÄ… w różnych aspektach życia. Nie tylko w internecie, ale w rodzinie, szkole, swojej zwykÅ‚ej codziennoÅ›ci – mówi agencji Newseria Biznes Monika Rosa, posÅ‚anka, przewodniczÄ…ca Parlamentarnego ZespoÅ‚u Praw Dziecka.
W raporcie „Dojrzeć do praw” eksperci wskazujÄ… na deficyt uwagi kierowanej na potrzeby mÅ‚odych ludzi, ale również zbyt wolne tempo wdrażania przepisów regulujÄ…cych kwestie ochrony wizerunku dzieci i mÅ‚odzieży w internecie czy ich narażenia na szkodliwe treÅ›ci. ZauważajÄ… również brak koordynacji dziaÅ‚aÅ„ ze strony poszczególnych instytucji odpowiedzialnych w Polsce za ochronÄ™ dzieci i bezpieczeÅ„stwo w cybersferze.
– GÅ‚ównym wnioskiem z raportu „Dojrzeć do praw” jest to, że my, doroÅ›li – wliczajÄ…c w to rozmaite instytucje, organizacje i przedsiÄ™biorstwa – musimy jeszcze dojrzeć do praw dzieci. Ważne jest także to, aby zrozumieć, że rozwiÄ…zanie wielu problemów, które majÄ… przedrostek „cyber”, leży tak naprawdÄ™ w inwestycji w kompetencje spoÅ‚eczne i emocjonalne – mówi Konrad CiesioÅ‚kiewicz, prezes Fundacji Orange. – Bardzo zależy nam także na tym, żeby zwiÄ™kszać Å›wiadomość edukacji informacyjnej, cyfrowej i medialnej jako katalogu kompetencji, który jest dzisiaj niezbÄ™dny do życia i funkcjonowania w dobie spoÅ‚eczeÅ„stwa informacyjnego.
Mowa nienawiÅ›ci, cyberprzemoc rówieÅ›nicza, brak poszanowania podmiotowoÅ›ci dzieci, niewystarczajÄ…ca ochrona ich danych i wizerunków, ekspozycja na niebezpieczne treÅ›ci i reklamy – to tylko część problemów, na które zwrócili uwagÄ™ specjaliÅ›ci pracujÄ…cy nad raportem. OgóÅ‚em 42 ekspertek i ekspertów, którzy brali udziaÅ‚ w jego przygotowaniu, oceniÅ‚o stan realizacji praw i podmiotowoÅ›ci dziecka w Polsce w dobie spoÅ‚eczeÅ„stwa informacyjnego jako zÅ‚y – na raptem 2,6 pkt w 10-punktowej skali analizy.
– NajważniejszÄ… kwestiÄ…, jaka stoi dziÅ› przed nami, jest zmiana Kodeksu rodzinnego i opiekuÅ„czego, ale to też wymaga zrozumienia, kim jest dziecko w systemie prawnym i systemie edukacji. Natomiast w kontekÅ›cie bezpieczeÅ„stwa ważne jest również to, żeby edukować – nie tylko mÅ‚odych, ale i rodziców, aby mieli wiÄ™cej czasu dla dzieci, rozmawiali z nimi, pytali. Musimy też edukować nauczycieli odnoÅ›nie do tego, w jaki sposób odpowiadać na wyzwania, jakie pojawiajÄ… siÄ™ w Å›wiecie cyfrowym – wymienia przewodniczÄ…ca Parlamentarnego ZespoÅ‚u Praw Dziecka.
Jak zapowiada, raport stworzony z inicjatywy Fundacji Orange zostanie wykorzystany w ramach prac zespoÅ‚u parlamentarnego, który zajmuje siÄ™ kwestiami praw dziecka i podmiotowoÅ›ci dziecka.
– To musi siÄ™ zmienić nie tylko w ustawodawstwie, ale i w Å›wiadomoÅ›ci nas, dorosÅ‚ych, że dzieci majÄ… takie same prawa i takÄ… samÄ… podmiotowość jak my – podkreÅ›la Monika Rosa.
W opublikowanym wÅ‚aÅ›nie raporcie eksperci podkreÅ›lajÄ…, że podmiotowość dziecka – zwiÄ…zana m.in. z szacunkiem, wolnoÅ›ciÄ… wyrażania wÅ‚asnych przekonaÅ„ i samostanowienia – oznacza rezygnacjÄ™ z protekcjonalnego podejÅ›cia do dzieci oraz wolÄ™ poznania ich opinii i potrzeb. Wiąże siÄ™ z partycypacjÄ…, tak aby mÅ‚odzi ludzie mieli wpÅ‚yw na rzeczywistość, która ich otacza. WedÅ‚ug specjalistów to wÅ‚aÅ›nie podmiotowość dziecka jest kluczem do wÅ‚aÅ›ciwego reagowania na zjawiska powodowane rozwojem usÅ‚ug cyfrowych i do unikania negatywnych jego konsekwencji, takich jak alienacja, polaryzacja, osÅ‚abienie wiÄ™zi czy kryzys zaufania spoÅ‚ecznego. Aby im przeciwdziaÅ‚ać, potrzebny jest w tym zakresie wspólny wysiÅ‚ek instytucji publicznych, przedsiÄ™biorstw i organizacji.
– ZajÄ™liÅ›my siÄ™ tematem praw i podmiotowoÅ›ci dzieci w szczególnoÅ›ci w Å›rodowisku informacyjnym i cyfrowym, bo poważnie traktujemy zobowiÄ…zania, jakie wynikajÄ… z Konwencji o prawach dziecka, w szczególnoÅ›ci z rekomendacji Komitetu Praw Dziecka Organizacji Narodów Zjednoczonych odwoÅ‚ujÄ…cych siÄ™ do Å›rodowiska cyfrowego i informacyjnego. Mamy ogromne poczucie odpowiedzialnoÅ›ci za to, jak przyjazne warunki do życia, przeżycia i rozwoju tworzymy dla dzieci w tej wÅ‚aÅ›nie sferze – mówi Konrad CiesioÅ‚kiewicz.
Dzieci i mÅ‚odzież to prawie 20 proc. spoÅ‚eczeÅ„stwa w Polsce. Åšrodowisko cyfrowe jest naturalnÄ… przestrzeniÄ… ich aktywnoÅ›ci i również tam – podobnie jak w realnym Å›wiecie – majÄ… one swoje okreÅ›lone prawa. Jest to m.in. prawo do braku dyskryminacji, prawo do rozwoju czy poszanowania poglÄ…dów dziecka, które okreÅ›la ONZ-owska Konwencja w sprawie praw dziecka w Å›rodowisku cyfrowym.
