Prof. UW Bogdan Góralczyk: Handel z Chinami to ogromne pole do działania dla polskich firm. Nadal nie rozumiemy jednak, jak dużo możemy zyskać [DEPESZA]

ChiÅ„ska szczepionka na COVID-19 – o ile Polska zdecydowaÅ‚aby siÄ™ na jej zakup – mogÅ‚aby być częściÄ… wiÄ™kszej umowy, która szerzej otworzyÅ‚aby drzwi dla dwustronnej wspóÅ‚pracy gospodarczej. Handel z PaÅ„stwem Åšrodka to ogromne pole dla krajowych firm i producentów, tym bardziej że tempo wzrostu tamtejszego PKB ma w 2021 roku wrócić do dynamiki sprzed pandemii i przekroczyć 6 proc. Jednak – jak ocenia politolog i dyplomata, dr hab. Bogdan Góralczyk – w Polsce wciąż brak pomysÅ‚u i woli politycznej do zacieÅ›niania relacji z Chinami, na które dodatkowo rzutujÄ… nasze silne powiÄ…zania z USA.

– Polska rozważa zakup chiÅ„skich szczepionek. Jak wiadomo z mediów, to prezydent poruszyÅ‚ tÄ™ kwestiÄ™ na wyraźne życzenie premiera. Mamy już przykÅ‚ad w Grupie Wyszehradzkiej, konkretnie na WÄ™grzech, gdzie zaszczepiÅ‚ siÄ™ niÄ… Viktor Orbán i zaczynajÄ… siÄ™ szczepienia powszechne, mimo że nie ma atestów odpowiednich sÅ‚użb Unii Europejskiej – mówi agencji Newseria Biznes dr hab. Bogdan Góralczyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, politolog i znawca Azji, byÅ‚y ambasador RP.

Pierwsza partia 550 tys. dawek szczepionki przeciw COVID-19 od chiÅ„skiego producenta Sinopharm trafiÅ‚a w poÅ‚owie lutego na WÄ™gry, które jako pierwszy kraj w UE zatwierdziÅ‚y jÄ… do stosowania w nagÅ‚ych wypadkach. Docelowo WÄ™gry majÄ… otrzymać ok. 5 mln dawek. WedÅ‚ug deklaracji producenta szczepionka jest skuteczna w okoÅ‚o 80 proc., choć dane dotyczÄ…ce wyników trzeciej fazy badaÅ„ klinicznych nie zostaÅ‚y opublikowane. Å»adna z czterech szczepionek opracowanych w Chinach nie zostaÅ‚a też jeszcze dopuszczona do stosowania przez EuropejskÄ… AgencjÄ™ Leków.

Zakup chiÅ„skiej szczepionki – poza unijnym mechanizmem wspólnych zakupów – rozważa również Polska, a o szczegóÅ‚ach prezydent Andrzej Duda rozmawiaÅ‚ z przewodniczÄ…cym Xi Jinpingiem. Å»adna decyzja w tej sprawie jednak na razie nie zapadÅ‚a, a minister zdrowia Adam Niedzielski zapowiedziaÅ‚, że rzÄ…d bÄ™dzie chciaÅ‚ najpierw zweryfikować bezpieczeÅ„stwo i skuteczność preparatu. Szczepionki – o ile Polska zdecydowaÅ‚aby siÄ™ je kupić – mogÅ‚yby siÄ™ stać częściÄ… wiÄ™kszej umowy, która szerzej otworzyÅ‚aby drzwi dla polskiego biznesu w Chinach. ZwÅ‚aszcza że w ostatnich latach Polska również znalazÅ‚a siÄ™ w krÄ™gu zainteresowania PaÅ„stwa Åšrodka. W ubiegÅ‚ym roku, w ujÄ™ciu krajowym, byÅ‚a dla niego trzecim najszybciej rozwijajÄ…cym siÄ™ partnerem handlowym.

– Szczepionki sÄ… ważne w kontekÅ›cie aktualnym, ale chodzi o sprawy znacznie ważniejsze – podkreÅ›la dr hab. Bogdan  Góralczyk. – Polska znajduje siÄ™ na chiÅ„skim Jedwabnym Szlaku i to w samym jego centrum. To ChiÅ„czycy narysowali ten plan i wskazali gdzieÅ› w okolicach Łodzi coÅ›, co nazwaliÅ›my potem Centralnym Portem Komunikacyjnym. WidziaÅ‚em te chiÅ„skie mapy i na nich z tego miejsca po caÅ‚ym kontynencie rozchodziÅ‚y siÄ™ drogi, autostrady, koleje etc. My nie mamy Å›wiadomoÅ›ci, że w dÅ‚ugich chiÅ„skich dziejach jeszcze nie byÅ‚o takiego przypadku, żeby Polska leżaÅ‚a w interesie Chin. Teraz leży i warto by byÅ‚o to sobie uÅ›wiadomić.

Jak zauważa, to wÅ‚aÅ›nie w Warszawie blisko dekadÄ™ temu, w kwietniu 2012 roku, ówczesny premier Wen Jiabao ogÅ‚osiÅ‚ innÄ… chiÅ„skÄ… strategiÄ™, zwanÄ… 16+1 (przemianowanÄ… na 17+1 po doÅ‚Ä…czeniu Grecji), która miaÅ‚a poÅ‚Ä…czyć z Chinami – gÅ‚ównie gospodarczo – kraje Europy Åšrodkowo-Wschodniej, paÅ„stwa baÅ‚tyckie i BaÅ‚kany.

– ChiÅ„czycy narysowali te dwa Jedwabne Szlaki, które idÄ… ku Europie, tymczasem nasza polityka wschodnia wciąż zamyka siÄ™ gdzieÅ› miÄ™dzy Bugiem a MoskwÄ… – podkreÅ›la politolog. – Kiedy po 2008 roku gÅ‚ówny nurt mediów zachodnich zaczÄ…Å‚ mówić, że Chiny rosnÄ… w siÅ‚Ä™ i staÅ‚y siÄ™ mocarstwem, nasze stosunki trochÄ™ drgnęły. Wtedy też prezydent BronisÅ‚aw Komorowski pojechaÅ‚ do Chin i otrzymaliÅ›my status najwyższy z możliwych, czyli comprehensive strategic partnership, a wiÄ™c rozwiniÄ™te partnerstwo strategiczne. Taki sam status ma na przykÅ‚ad Rosja, a wyższego już w stosunkach z Chinami mieć nie można.

Chiny już w tej chwili sÄ… dla Polski drugim po Niemczech najwiÄ™kszym partnerem handlowym, a  wartość towarów w miesiÄ™cznym ruchu kontenerowym szacowana jest na okoÅ‚o 10 mld zÅ‚. WedÅ‚ug danych KUKE przed wybuchem Å›wiatowej pandemii Chiny miaÅ‚y ponad 12-proc. udziaÅ‚ w polskim imporcie, wart przeszÅ‚o 125 mld zÅ‚. Z kolei udziaÅ‚ w eksporcie wynosiÅ‚ niewiele ponad 1 proc. i byÅ‚ wart 11,4 mld zÅ‚. Dlatego podczas ostatniego, zdalnego szczytu przywódców grupy 17+1, który po raz dziewiÄ…ty odbyÅ‚ siÄ™ na poczÄ…tku lutego, prezydent Andrzej Duda podkreÅ›liÅ‚, że Polska widzi potrzebÄ™ szerszego otwarcia rynku chiÅ„skiego na jej towary i eksport z niej, w tym także produktów rolnych, oraz oczekuje podjÄ™cia przez wÅ‚adze Chin możliwych dziaÅ‚aÅ„ w tym zakresie.

Zdaniem eksperta Polsce brakuje jednak woli politycznej, by dbać o rozwijanie wspóÅ‚pracy gospodarczej z Chinami. Dodatkowo jednym z czynników rzutujÄ…cych na dwustronne relacje sÄ… też powiÄ…zania ze Stanami Zjednoczonymi, które za czasów administracji Donalda Trumpa zapoczÄ…tkowaÅ‚y wojnÄ™ handlowÄ… z PaÅ„stwem Åšrodka.

– Za Donalda Trumpa wszystko siÄ™ rozsypaÅ‚o, bo rozpoczęła siÄ™ wojna handlowa, a potem wojna technologiczna o Huaweia i 5G. Zobaczymy, co z tym zrobi administracja Joe Bidena. Aczkolwiek jestem przekonany, że Chiny pozostanÄ… najwiÄ™kszym wyzwaniem również dla nowej amerykaÅ„skiej administracji – mówi dr hab. Bogdan Góralczyk.

PrzeciÄ™tnemu Polakowi handel z Chinami może siÄ™ kojarzyć przede wszystkim z platformÄ… AliExpress, ale w rzeczywistoÅ›ci jest to ogromne pole dla biznesu. LiczÄ…cy blisko 1,4 mld mieszkaÅ„ców kraj jest silnie agrarny, ale ma dynamicznie rosnÄ…cÄ… klasÄ™ Å›redniÄ…, szacowanÄ… na ok. 300 mln osób. Jak zauważa KUKE, kilkaset milionów ChiÅ„czyków stanowi grupÄ™ konsumentów o poziomie zamożnoÅ›ci przynajmniej takim, na jakim sÄ… przeciÄ™tnie Polacy. To wÅ‚aÅ›nie tam polscy producenci mogliby kierować swoje produkty. Z dynamikÄ… wzrostu PKB wynoszÄ…cÄ… jeszcze przed pandemiÄ… 6,1 proc. (dane za 2019 rok) Chiny stanowiÄ… ogromny rynek, o dużym potencjale wzrostu.

Choć w caÅ‚ym 2020 roku tamtejsza gospodarka urosÅ‚a tylko o 2,3 proc., to już czwarty kwartaÅ‚ przyniósÅ‚ wzrost na poziomie 6,5 proc. Cel wyznaczony na tegorocznej sesji OgólnochiÅ„skiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych w Pekinie zakÅ‚ada, że w 2021 roku PKB uroÅ›nie już przynajmniej o 6 proc. W ramach wychodzenia gospodarki z koronakryzysu premier Li Keqiang zapowiedziaÅ‚ na poczÄ…tku marca znaczne zwiÄ™kszenie wydatków m.in. na badania i rozwój oraz zdrowie publiczne.

– Chiny już wyciÄ…gajÄ… wnioski z pandemii. Na trwajÄ…cej sesji OgólnochiÅ„skiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych, czyli tamtejszego parlamentu, postawiono na nowy model podwójnego obrotu. On zakÅ‚ada, że najważniejszy jest rynek wewnÄ™trzny, a reszta – czyli handel zagraniczny, który dotychczas byÅ‚ siÅ‚Ä… napÄ™dowÄ… chiÅ„skiej gospodarki – staÅ‚ siÄ™ wtórny – mówi profesor Uniwersytetu Warszawskiego.