– Rodzina to grupa, która skÅ‚ada siÄ™ z osób o różnych osobowoÅ›ciach, temperamencie i poglÄ…dach politycznych. Te różnice mogÄ… powodować, że rzeczywiÅ›cie możemy siÄ™ w Å›wiÄ™ta podzielić. Dlatego warto zadbać o to, żeby pewnych tematów nie poruszać – mówi dr Agnieszka Gawor, ekspertka Wyższej SzkoÅ‚y Bankowej w Opolu. Jak wskazuje, atmosferÄ™ spotkaÅ„ przy wigilijnym stole, która dla wielu osób jest źródÅ‚em frustracji i stresu, można poprawić, przestrzegajÄ…c kilku zasad dobrej komunikacji. Oprócz drobnych zÅ‚oÅ›liwoÅ›ci, wyrzutów czy nietaktownych, osobistych pytaÅ„ warto unikać drażliwych tematów i zawczasu ustalić z rodzinÄ… zasady obowiÄ…zujÄ…ce przy Å›wiÄ…tecznym stole.
– Stres, który ujawnia siÄ™ przy wigilijnym stole, może mieć swoje źródÅ‚o wczeÅ›niej, w kwestiach organizacyjnych. Może być zwiÄ…zany ze zmÄ™czeniem, przedÅ›wiÄ…tecznymi zakupami i caÅ‚Ä… organizacjÄ… tych Å›wiÄ…t. Potem siadamy przy wigilijnym stole i mamy chwilÄ™ wytchnienia, kiedy do gÅ‚osu może dojść to zmÄ™czenie i frustracje. Wtedy jeden niewÅ‚aÅ›ciwy komunikat wystarczy, żeby wywoÅ‚ać lawinÄ™ w postaci nieporozumieÅ„ i niesnasek – mówi agencji Newseria Biznes dr Agnieszka Gawor.
Wbrew sielankowym obrazom kreowanym w reklamach Å›wiÄ™ta Bożego Narodzenia i rodzinne spotkania przy wigilijnym stole dla wielu osób mogÄ… siÄ™ okazać źródÅ‚em dużego stresu. Zamiast radoÅ›ci i ciepÅ‚ej atmosfery pojawia siÄ™ poÅ›piech i zabieganie, a nierzadko też potÄ™gowane nim napiÄ™cia i kÅ‚ótnie. Ich zarzewiem mogÄ… siÄ™ stać m.in. spotkania z dawno niewidzianymi czÅ‚onkami rodziny i niezrÄ™czne, osobiste pytania przekraczajÄ…ce granice prywatnoÅ›ci. W przedÅ›wiÄ…tecznym stresie mogÄ… siÄ™ też ujawnić tÅ‚umione albo skrywane od lat rodzinne urazy.
– Relacje miÄ™dzy ludźmi nigdy nie sÄ… proste, zwÅ‚aszcza w rodzinach, ponieważ w nich czujemy siÄ™ najpewniej. O ile w stosunku do swojego szefa czy przeÅ‚ożonego nie budujemy trudnych komunikatów, o tyle bardzo Å‚atwo kierujemy je do swoich bliskich, bo zazwyczaj nie obawiamy siÄ™ ich stracić – wyjaÅ›nia dr Agnieszka Gawor. – W rodzinach jest też wiele emocji, których nie „czyÅ›cimy” na bieżąco, nie mówimy: „zdenerwowaÅ‚o mnie to i to”, bo to sÄ… na ogóÅ‚ sztuczne rozmowy. One wzbierajÄ… jak wulkan, który nagle wybucha z niekontrolowanÄ… siÅ‚Ä…. Czasem nawet maÅ‚y drobiazg może doprowadzić do niesnasek.
ŹródÅ‚em napięć przy Å›wiÄ…tecznym stole mogÄ… być nie tylko drobne zÅ‚oÅ›liwoÅ›ci czy zbyt osobiste pytania o Å›lub, posiadanie dzieci, finanse czy plany na życie, ale też wrÄ™cz odwrotne zachowanie, czyli krÄ™pujÄ…ce milczenie i brak jakichkolwiek tematów do rozmowy pomiÄ™dzy czÅ‚onkami rodziny, którzy widujÄ… siÄ™ tylko raz do roku.
– Przy wigilijnym stole czÄ™sto spotykajÄ… siÄ™ osoby, które na co dzieÅ„ nie majÄ… takiej okazji, widujÄ… siÄ™ w krótszym lub dÅ‚uższym odstÄ™pie czasu, wiÄ™c nie majÄ… dobrych nawyków komunikacyjnych – mówi ekspertka WSB.
W przypadku niewygodnych pytaÅ„ ze strony rodziców, dziadków czy dalszej rodziny, które przekraczajÄ… granice naszej prywatnoÅ›ci, najlepiej jest po prostu konsekwentnie odmawiać odpowiedzi.
– Jeżeli padnie pytanie na jakiÅ› niewygodny temat, proponowaÅ‚abym wypowiedzieć wprost komunikat: „przy wigilijnym stole nie chcÄ™ poruszać tego tematu”. To wydaje siÄ™ najlepszy sposób. JeÅ›li ktoÅ› nadal bÄ™dzie napieraÅ‚, ponawiaÅ‚ pytanie i próbowaÅ‚ uzyskiwać od nas odpowiedź, proponujÄ™ metodÄ™ zdartej pÅ‚yty i powtarzanie, że nie chcemy tego tematu poruszać – mówi dr Agnieszka Gawor.
Jak wskazuje, taka postawa wymaga trochÄ™ asertywnoÅ›ci, a wiÄ™kszość Polek i Polaków ma z niÄ… problem, bÅ‚Ä™dnie kojarzÄ…c asertywność z agresjÄ…. Tymczasem jest miÄ™dzy nimi zasadnicza różnica: czym innym jest konstruktywne i swobodne wyrażanie swoich uczuć, przekonaÅ„ i potrzeb, a czym innym wywieranie presji, aby dopiąć swego.
– Polacy częściej bywajÄ… w swoich zachowaniach agresywni niż asertywni, co znaczy, że szanujÄ… siebie i swoje prawa, ale już innym osobom tego odmawiajÄ…. Tymczasem dobrze rozumiana asertywność to nie tylko umiejÄ™tność mówienia „nie”. To jest szacunek dla samego siebie, ale i dla innych osób – mówi dr ekspertka Wyższej SzkoÅ‚y Bankowej w Opolu. – Bycie asertywnym zdecydowanie nie jest proste, ale jest to umiejÄ™tność, której można siÄ™ nauczyć. Trzeba jednak nad niÄ… pracować, zacząć zmianÄ™ od siebie. Jeżeli jesteÅ›my Å›wiadomi swoich potrzeb, wówczas wyraźnie je artykuÅ‚ujemy, a z drugiej strony trzeba być również Å›wiadomym tego, gdzie sÄ… nasze granice i na ile – np. podczas rozmów na trudne tematy – jesteÅ›my w stanie je przesunąć, a na ile chcemy, aby te granice pozostaÅ‚y nienaruszone.
Aby wigilijny wieczór przebiegaÅ‚ w przyjaznej i spokojnej atmosferze, można siÄ™ do niego zawczasu przygotować – ustalić z innymi czÅ‚onkami rodziny zasady panujÄ…ce przy stole i tematy, których nie chcemy poruszać. Oprócz drobnych zÅ‚oÅ›liwoÅ›ci, wyrzutów i niewygodnych pytaÅ„ warto też unikać rozmów o polityce, nierozwiÄ…zanych od lat rodzinnych konfliktach czy punktach zapalnych, które powracajÄ… przy okazji każdej kÅ‚ótni.
– Kluczem jest komunikacja – mówi Agnieszka Gawor. – Jeżeli wczeÅ›niej ustalimy sobie zasady, to zawsze jest siÄ™ do czego odwoÅ‚ać, powiedzieć: „umówiliÅ›my siÄ™, że teraz nie bÄ™dziemy poruszać tego tematu”. Natomiast jeżeli tych zasad nie ustalimy, bÄ™dziemy narażeni na to, że musimy bronić siÄ™ na bieżąco.
