Naukowcy z Bristolu i wÅ‚oskiej MultiMedica Group zidentyfikowali gen, którego modyfikacja pozwoli spowolnić tempo starzenia siÄ™ serca. Wyniki ich badaÅ„ wskazujÄ…, że terapia genowa może przywrócić utraconÄ… sprawność kardiomiocytów, co ma szczególne znaczenia dla pacjentów po zawaÅ‚ach czy z niewydolnoÅ›ciÄ… serca. Testy tej linii leczenia bÄ™dÄ… kontynuowane pod kÄ…tem zastosowania w zespole progerii Hutchinsona–Gilforda i cukrzycy. Naukowcy przypominajÄ… jednak, że aby utrzymać serce w dobrej kondycji, należy przede wszystkim utrzymywać aktywność fizycznÄ… i zdrowy styl życia.
– Istnieje wiele genów, które mogÄ… chronić serce, ale w naszym badaniu skupiamy siÄ™ na jednym konkretnym, w którym dochodzi do mutacji, czyli zmiany sekwencji tworzÄ…cej DNA, mogÄ…cej spowolnić tempo starzenia siÄ™ serca. WystÄ™puje ona szczególnie u osób, które żyjÄ… bardzo dÅ‚ugo, na przykÅ‚ad u stulatków. UznaliÅ›my, że skoro gen ten jest przekazywany dzieciom z matki i ojca, to w naszym przypadku bÄ™dziemy mogli wykorzystać tÄ™ mutacjÄ™, aby przekazać jÄ… osobom cierpiÄ…cym na choroby ukÅ‚adu sercowo-naczyniowego – informuje w wywiadzie dla agencji Newseria Innowacje prof. Paolo Madeddu z Bristol Medical School na Uniwersytecie Bristolskim, specjalizujÄ…cy siÄ™ w eksperymentalnej medycynie sercowo-naczyniowej. – PoczÄ…tkowo zauważyliÅ›my to zjawisko w poÅ‚udniowych WÅ‚oszech, a nastÄ™pnie potwierdziliÅ›my to w dwóch różnych populacjach – w Niemczech i Stanach Zjednoczonych.
Chodzi o gen BPIFB4 kodujÄ…cy biaÅ‚ko, które chroni serce, wytwarzajÄ…c tlenek azotu. To lotny gaz, który stymuluje komórki Å›ródbÅ‚onka do prawidÅ‚owego funkcjonowania. Odgrywa też ważnÄ… rolÄ™ w kurczliwoÅ›ci serca, aby mogÅ‚o ono prawidÅ‚owo pracować jako pompa. Wraz z wiekiem organizm wytwarza coraz mniej tlenku azotu.
– ZaczÄ™liÅ›my rozważać wykorzystanie tego genu i wprowadzenie go za pomocÄ… wektora wirusowego w modelu zwierzÄ™cym u osobnika, który przeszedÅ‚ zawaÅ‚ serca. UdaÅ‚o nam siÄ™ to zrobić. U zwierzÄ™cia doszÅ‚o do ekspresji genu i dokonaliÅ›my zaskakujÄ…cej obserwacji, że w znacznie mniejszym stopniu odczuwaÅ‚o ono skutki zawaÅ‚u – mówi prof. Paolo Madeddu.
Naukowcy podczas badania echokardiograficznego zaobserwowali, że zmieniony gen pozwala sercu zwierzęcia bić mocniej i poprawia jego unaczynienie, zwiększając sprawność przepływu krwi przez naczynia krwionośne.
– ZresztÄ… nawet w przypadku braku zawaÅ‚u wystÄ™powaÅ‚a tendencja do wolniejszego starzenia siÄ™ serca. Z naszych obserwacji wynika, że stan serca poprawiÅ‚ siÄ™ w stopniu odpowiadajÄ…cym okresowi 10 lat u ludzi – wyjaÅ›nia ekspert Bristol Medical School.
Trzyletnie badanie prowadzono również na ludzkich komórkach sercowych w warunkach laboratoryjnych we WÅ‚oszech. Naukowcy z MultiMedica Group podali gen do komórek serca starszych pacjentów z poważnymi schorzeniami kardiologicznymi, w tym osób po przeszczepach, a nastÄ™pnie porównali ich funkcje z funkcjami serca osób zdrowych. OkazaÅ‚o siÄ™, że komórki wróciÅ‚y do prawidÅ‚owego funkcjonowania. Eksperci z obu instytucji uważajÄ…, że wyniki tych badaÅ„ mogÄ… napÄ™dzić rozwój terapii inspirowanych genetykÄ… stulatków.
– Starzenie siÄ™ serca jest procesem naturalnym, który przyspiesza, gdy dojdzie do zawaÅ‚u. Z pewnoÅ›ciÄ… ważne jest znalezienie sposobu na to, by starzeć siÄ™ zdrowiej. Taki jest gÅ‚ówny cel, do którego dążymy. Odwrócenie procesu starzenia również jest możliwe, ale myÅ›lÄ™, że daleko nam jeszcze do tego. W naszym przypadku bÄ™dziemy bardzo zadowoleni, jeÅ›li uda siÄ™ opóźnić proces starzenia i utrzymać serce w dobrym stanie, nawet jeÅ›li nie przywrócimy mu od razu mÅ‚odoÅ›ci – podkreÅ›la naukowiec.
Lekarze przypominajÄ… jednak, że kluczowy dla utrzymania dobrej kondycji serca jest zdrowy styl życia. Bardzo ważne sÄ… ćwiczenia fizyczne, unikanie palenia i nadmiernego spożywania alkoholu, również czerwonego wina, które wykazuje korzystne dziaÅ‚anie dla zdrowia serca, ale tylko wtedy, kiedy jest spożywane w niewielkich iloÅ›ciach.
– Aktywność fizyczna odgrywa naprawdÄ™ kluczowÄ… rolÄ™. OczywiÅ›cie trzeba też mieć dobre geny, ale na to nie mamy wpÅ‚ywu, za to codziennie możemy stawiać na ćwiczenia i zdrowy styl życia. Odpowiedni gen może pozwolić nam żyć zdrowiej, choć niekoniecznie dÅ‚użej. Ważne, aby starzenie siÄ™ nie skazywaÅ‚o nas na niepeÅ‚nosprawność, abyÅ›my mogli na dÅ‚ugo zachować nasze zdrowie. To wÅ‚aÅ›nie chcielibyÅ›my osiÄ…gnąć za pomocÄ… tej terapii w przyszÅ‚oÅ›ci – wskazuje prof. Paolo Madeddu.
ZespóÅ‚ badaczy z Uniwersytetu Bristolskiego, dziÄ™ki wsparciu Medical Research Council, bÄ™dzie mógÅ‚ przetestować terapiÄ™ genowÄ… w zespole progerii Hutchinsona–Gilforda. To choroba rzadka, która charakteryzuje siÄ™ przyspieszonym procesem starzenia. Z kolei fundusze przekazane przez British Heart Foundation i Diabetes UK pozwolÄ… przetestować terapiÄ™ w mysim modelu cukrzycy i u myszy w starszym wieku. Naukowcy sprawdzÄ… także, czy podanie biaÅ‚ka chroniÄ…cego serce zadziaÅ‚a równie skutecznie jak podanie genu, które to biaÅ‚ko koduje. Taka terapia byÅ‚aby bezpieczniejsza i bardziej efektywna kosztowo niż terapia genowa.
