PrzewlekÅ‚e choroby narzÄ…du gÅ‚osu sÄ… trzecim najczęściej wystÄ™pujÄ…cym w Polsce rodzajem chorób zawodowych. W wiÄ™kszoÅ›ci problem ten dotyczy nauczycieli, ale z nadmiernym obciążeniem gÅ‚osu zmagajÄ… siÄ™ także artyÅ›ci, prezenterzy radiowi czy prawnicy. Naukowcy z Northwestern University w USA opracowali pierwsze inteligentne urzÄ…dzenie do noszenia, które stale Å›ledzi sposób, w jaki ludzie używajÄ… swojego gÅ‚osu, i ostrzega ich przed nadmiernym zmÄ™czeniem aparatu mowy.
– DziÄ™ki naszej aplikacji i ukÅ‚adowi czujników można zobaczyć, jaki rodzaj obciążenia strun gÅ‚osowych wystÄ™puje w danym momencie i w dÅ‚uższym okresie – na przestrzeni dni i tygodni. Pozwoli to zapobiegać nadmiernemu obciążeniu i wynikajÄ…cym z tego chorobom – wyjaÅ›nia w wywiadzie dla agencji Newseria Innowacje Theresa Brancaccio, wykÅ‚adowczyni w dziedzinie wokalistyki i opery oraz pedagogiki wokalnej, Bienen School of Music, Northwestern University. – Po przyklejeniu urzÄ…dzenia użytkownik może w czasie rzeczywistym, patrzÄ…c na telefon, weryfikować poziom obciążenia gÅ‚osowego. Widzi tam Å›piew i mowÄ™ jako oddzielne zadania, wiÄ™c zawodowi wokaliÅ›ci mogÄ… sprawdzić, kiedy wkÅ‚adajÄ… w swój gÅ‚os najwiÄ™kszy wysiÅ‚ek – czy Å›piewajÄ…c, czy mówiÄ…c – co jest dla nich bardzo ważne. MogÄ… w tym celu przejrzeć wykres, na którym widać, w której kategorii wykorzystanie gÅ‚osu byÅ‚o intensywniejsze.
UrzÄ…dzenie opracowane przez amerykaÅ„skich naukowców jest pierwszym z kategorii wearables, które wykrywa zmÄ™czenie gÅ‚osu i wskazuje, kiedy osobie mówiÄ…cej lub Å›piewajÄ…cej potrzebna jest przerwa. To bezprzewodowy, zasilany bateryjnie sprzÄ™t, którego dziaÅ‚anie jest oparte na algorytmach analizujÄ…cych gÅ‚os.
– To niewielki system, mniej wiÄ™cej wielkoÅ›ci znaczka pocztowego ustawionego w pionie. Przykleja siÄ™ go plastrem na samej górze mostka. Do tego mamy aplikacjÄ™, którÄ… możemy otworzyć na smartfonie. Po wÅ‚Ä…czeniu aplikacja zaczyna rejestrować wibracje przechodzÄ…ce przez kość i, co niezwykÅ‚e, urzÄ…dzenie odczytuje nie tylko wysiÅ‚ek gÅ‚osowy i energiÄ™ gÅ‚osu, ale także jego charakter, czyli sposób, w jaki struny gÅ‚osowe siÄ™ zamykajÄ…, a nawet aspekty, które wskazujÄ… na chropawość albo obniżonÄ… jakość gÅ‚osu. Odczyty zawierajÄ… także dźwiÄ™ki serca i oddychania. Skupiamy siÄ™ wprawdzie na drganiach gÅ‚osowych, ale możemy mierzyć też inne aspekty – podkreÅ›la Theresa Brancaccio.
W aplikacji mobilnej użytkownicy mogą ustawić swoje spersonalizowane progi wokalne. Kiedy zbliżają się do tego progu, ich smartfon, smartwatch lub towarzyszące im urządzenie umieszczone na nadgarstku wysyła informację zwrotną w czasie rzeczywistym jako ostrzeżenie. Chroni to przed skrajnym przeciążeniem głosu.
– PrzykÅ‚adowo, kiedy jesteÅ›my na przyjÄ™ciu i coÅ› żywo opowiadamy, gdy wokóÅ‚ rozbrzmiewa gÅ‚oÅ›na muzyka, zapominamy siÄ™, bo wciÄ…gnÄ™liÅ›my siÄ™ w rozmowÄ™. W takiej sytuacji urzÄ…dzenie może nas ostrzec, że zanadto obciążamy swój gÅ‚os. JeÅ›li wiÄ™c nastÄ™pnego ranka mamy ważny wystÄ™p wokalny albo przemówienie i zależy nam na dobrym gÅ‚osie, to takie powiadomienie może nas uratować – mówi badaczka z Northwestern University.
O tym, jakie mogÄ… być skutki przeciążenia aparatu mowy, czÄ™sto przekonujÄ… siÄ™ na przykÅ‚ad wokaliÅ›ci. Wielu artystów jest zmuszonych zrobić przerwÄ™ w karierze i przejść mikrooperacjÄ™ strun gÅ‚osowych.
– Takie osoby narażajÄ… swój gÅ‚os na ogromne obciążenia, na przykÅ‚ad podczas tras koncertowych. ArtyÅ›ci sceniczni i Å›piewacy operowi zawsze dbajÄ… o jakość gÅ‚osu, szczególnie gdy ważna jest klarowność i perfekcja wokalizacji, której oczekuje siÄ™ podczas wystÄ™pów w operze czy na koncertach – mówi Theresa Brancaccio.
PrzewlekÅ‚e choroby narzÄ…du gÅ‚osu sÄ…, wedÅ‚ug danych opracowanych przez Ministerstwo Zdrowia, na trzecim miejscu pod wzglÄ™dem czÄ™stoÅ›ci wystÄ™powania w Polsce. To 13 proc. wszystkich chorób zawodowych. W wiÄ™kszoÅ›ci przypadków stwierdzane byÅ‚y one u nauczycieli.
– Podobne problemy dotyczÄ… także prawników. JeÅ›li adwokat mówi sÅ‚abym gÅ‚osem, to jego argumenty mogÄ… być mniej przekonujÄ…ce. Można wspomnieć także o pracownikach call center i każdym, kto polega na swoim gÅ‚osie. Kiedy mamy problemy z naszymi strunami gÅ‚osowymi i borykamy siÄ™ na przykÅ‚ad z guzkami lub polipami, mówienie jest dla nas wyczerpujÄ…ce i nieefektywne. W takiej sytuacji komunikowanie siÄ™ stanowi ogromny wysiÅ‚ek. Badania pokazujÄ…, że w sytuacjach spoÅ‚ecznych osoby majÄ…ce problem z gÅ‚osem bywajÄ… sfrustrowane i czujÄ… siÄ™ odizolowane od swojej rodziny i przyjacióÅ‚, bo nie mogÄ… wypowiadać siÄ™ wyraźnie i dosÅ‚ownie nie sÄ… sÅ‚yszani w grupie osób – zauważa ekspertka.
Naukowcy z Northwestern University opracowali już dziaÅ‚ajÄ…cy prototyp generujÄ…cy bardzo precyzyjne odczyty w zakresie podziaÅ‚u na mowÄ™ i Å›piew oraz rejestrowania obciążenia. Co istotne, gÅ‚os nie jest rejestrowany typowym mikrofonem, wiÄ™c korzystanie z urzÄ…dzenia nie narusza zasad prywatnoÅ›ci. ZespóÅ‚ pracuje nad dokÅ‚adaniem do rozwiÄ…zania kolejnych funkcji.
