Farmacja to w Polsce zawód mocno sfeminizowany – aż 83 proc. osób z tytuÅ‚em magistra farmacji to kobiety. W trakcie pandemii COVID-19 ich rola w systemie opieki zdrowotnej znaczÄ…co wzrosÅ‚a, a uprawnienia farmaceutów zostaÅ‚y rozszerzone. To nie pozostaÅ‚o bez wpÅ‚ywu na ich stopieÅ„ obciążenia pracÄ… – z nowego raportu „Farmaceutki podczas pandemii”, przygotowanego na zlecenie NutroPharmy, wynika, że 3/4 z nich odczuÅ‚o znaczny wzrost zmÄ™czenia i poziomu stresu. JednoczeÅ›nie nowe uprawnienia nadane tej grupie zawodowej okazujÄ… siÄ™ być dla niej najwiÄ™kszym motywatorem do rozwoju zawodowego i dalszej pracy.
– Statystyki pokazujÄ…, że farmaceuci mogÄ… być ogromnym wsparciem dla systemu ochrony zdrowia. Nasze spoÅ‚eczeÅ„stwo siÄ™ starzeje i to szybko – GUS przewiduje, że do 2050 roku mediana wieku wzroÅ›nie o 11,7 lat. Z drugiej strony w Polsce wskaźnik lekarzy w przeliczeniu na każdy tysiÄ…c mieszkaÅ„ców wynosi 2,4 i jest najniższy w Europie. To pokazuje, że mamy problem z dostÄ™pem do lekarzy, z ich nadmiernym obÅ‚ożeniem pracÄ…. TÄ™ niszÄ™ w dostÄ™pie do opieki medycznej mogÄ… jednak wypeÅ‚nić farmaceuci – z receptÄ… farmaceutycznÄ…, organizowaniem szczepieÅ„, testowaniem na COVID-19 etc. – mówi agencji Newseria Biznes Janina BÄ…k, statystyczka, autorka bloga Janina Daily.
WedÅ‚ug danych GUS za 2021 rok w aptekach w Polsce pracowaÅ‚o 26,1 tys. magistrów farmacji i 32,2 tys. techników farmaceutycznych. Oba te zawody sÄ… mocno sfeminizowane – 83 proc. osób z tytuÅ‚em magistra farmacji i 94,3 proc. techników farmaceutycznych stanowiÄ… kobiety.
W ostatnich dwóch pandemicznych latach ich rola znaczÄ…co wzrosÅ‚a – wobec utrudnionego dostÄ™pu do lekarzy i placówek medycznych pacjenci zdecydowanie częściej korzystali z pomocy farmaceutów, którym na dodatek zostaÅ‚y nadane nowe, rozszerzone uprawnienia. Farmaceuci od dawna już wspierali pacjentów m.in. poprzez przeprowadzanie z nimi wywiadu farmaceutycznego czy doradzali im w kwestii zażywanych leków i suplementów. Od kwietnia 2021 roku ich uprawnienia zostaÅ‚y rozszerzone o elementy dotyczÄ…ce szeroko pojÄ™tej opieki farmaceutycznej, w której zakres wchodzi m.in. edukacja w zakresie profilaktyki zdrowotnej, wykonywanie nieinwazyjnych badaÅ„ diagnostycznych, np. pomiarów tÄ™tna, oddechu i masy ciaÅ‚a, czy realizacja przeglÄ…dów lekowych. Obecnie w aptekach można również wykonać test w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 czy zaszczepić siÄ™ na grypÄ™ i COVID-19 albo – po uprzednim wywiadzie i ocenie zasadnoÅ›ci – uzyskać receptÄ™ farmaceutycznÄ….
– Z badaÅ„ wynika, że ponad 90 proc. Polaków ufa farmaceutom. Na dodatek wysokie sÄ… też nasze oczekiwania wobec farmaceutów. Oczekujemy nie tylko profesjonalnej obsÅ‚ugi i sprzedaży leków, ale i czegoÅ› wiÄ™cej – doradztwa, zweryfikowania leków i suplementów, jakie spożywamy. Na szczęście ten element zostaÅ‚ dostrzeżony w okresie pandemii, kiedy farmaceuci zyskali nowe uprawnienia – mówi Ewa Wietrak, farmaceutka, prezeska firmy NutroPharma, organizatorka kampanii „Farmacja jest kobietÄ…”.
Rola farmaceutów byÅ‚a wczeÅ›niej ograniczona w zasadzie tylko do wydawania i sprzedaży leków w aptecznym okienku. Jednak obowiÄ…zujÄ…ce od roku przepisy, które nadaÅ‚y im nowe uprawnienia, oficjalnie uplasowaÅ‚y farmaceutów w gronie zawodów medycznych i wzmocniÅ‚y ich znaczenie w systemie ochrony zdrowia. Farmaceuta w aptece może w tej chwili brać czynny udziaÅ‚ w promocji zdrowia i czuwać nad prawidÅ‚owym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii pacjenta.
– Ponad 55 proc. Polaków stosuje leki bez recepty i suplementy diety, czÄ™sto nie wiedzÄ…c, jakie konsekwencje siÄ™ z tym wiążą, czy robiÄ… to dobrze, bezpiecznie i jakie interakcje zachodzÄ… miÄ™dzy różnymi grupami tych produktów – mówi prezeska NutroPharmy. – Apteka jest zaÅ› miejscem, gdzie farmaceuta potrafi odpowiednio doradzić, rzetelnie potrafi ocenić racjonalność suplementacji, wybrać też preparaty, które cechujÄ… siÄ™ najlepszÄ… jakoÅ›ciÄ…, sÄ… przebadane oraz nadprogramowo badane, chociażby przez weryfikacjÄ™ hologramu NQS, który pojawia siÄ™ na takich produktach.
– Pozytywnym aspektem rozszerzenia uprawnieÅ„ farmaceutów jest z pewnoÅ›ciÄ… to, że skorzystajÄ… na tym pacjenci. JesteÅ›my jednym z najbardziej dostÄ™pnych zawodów medycznych, a apteka to placówka zdrowia, do której pacjent ma najbliżej, w wiÄ™kszych miastach jest praktycznie na każdym rogu – dodaje farmaceutka Agnieszka Stankiewicz.
Nowe, rozszerzone uprawnienia farmaceutów, szczególnie farmaceutek, nie pozostaÅ‚y jednak bez wpÅ‚ywu na ich stopieÅ„ obciążenia pracÄ…. Z nowego raportu „Farmaceutki podczas pandemii”, przygotowanego na zlecenie NutroPharmy, wynika, że odczuwalnie wpÅ‚ynęło to na ich życie osobiste. OkoÅ‚o 60 proc. farmaceutek zadeklarowaÅ‚o, że skróciÅ‚ siÄ™ czas, który mogÄ… poÅ›wiÄ™cić rodzinie, wykorzystać na hobby i rozwijanie wÅ‚asnych zainteresowaÅ„ albo uprawianie aktywnoÅ›ci fizycznej. W okresie pandemii ponad poÅ‚owa z nich (57 proc.) miaÅ‚a też duże trudnoÅ›ci z pogodzeniem zwiÄ™kszonej iloÅ›ci pracy i obowiÄ…zków domowych. Farmaceutki – choć równie mocno zaangażowane w opiekÄ™ medycznÄ… w czasach COVID-owych – nie byÅ‚y tak zauważane i doceniane jak lekarze, pielÄ™gniarki i sÅ‚użby ratownicze, tymczasem pandemia i na nich odcisnęła swoje piÄ™tno. 3/4 z nich odczuÅ‚o w tym czasie znaczny wzrost zmÄ™czenia i poziomu stresu.
– To sÄ… dodatkowe obowiÄ…zki, które czÄ™sto wiążą siÄ™ z dodatkowym nakÅ‚adem pracy, dodatkowÄ… naukÄ…, kursami, egzaminami, z dodatkowym stresem. Jednak już w czasie pandemii jako farmaceuci pokazaliÅ›my, że jesteÅ›my otwarci na niesienie pomocy pacjentom – podkreÅ›la Agnieszka Stankiewicz.
Co istotne, nowe uprawnienia nadane farmaceutom – mimo wiÄ™kszych obciążeÅ„ – okazujÄ… siÄ™ być dla nich najwiÄ™kszym motywatorem do rozwoju zawodowego i dalszej pracy. W badaniu zleconym przez NutroPharmÄ™ wÅ›ród kluczowych czynników, które wpÅ‚ywajÄ… na motywacjÄ™ i satysfakcjÄ™ z pracy, farmaceutki wskazywaÅ‚y przede wszystkim poczucie wiÄ™kszej odpowiedzialnoÅ›ci za zdrowie pacjentów (82 proc.) oraz zwiÄ™kszenie roli i uprawnieÅ„ farmaceuty w wyniku wprowadzenia nowych przepisów (79 proc.), a także zauważalny wzrost prestiżu zawodu farmaceuty w spoÅ‚eczeÅ„stwie (68 proc.).
Na tÄ™ zmieniajÄ…cÄ… siÄ™ rolÄ™ farmaceutów w polskim systemie ochrony zdrowia i wzrost znaczenia tego zawodu – zwÅ‚aszcza w ostatnich dwóch latach – zwraca uwagÄ™ zapoczÄ…tkowana wÅ‚aÅ›nie akcja „Farmacja jest kobietÄ…”. To kampania spoÅ‚eczna, zorganizowana przez polskÄ… firmÄ™ farmaceutycznÄ… NutroPharma, od 30 lat zaangażowanÄ… w opiekÄ™ zdrowotnÄ… kobiet, we wspóÅ‚pracy z WirtualnÄ… PolskÄ… oraz OkrÄ™gowÄ… IzbÄ… AptekarskÄ… w Warszawie. Jej celem jest zwrócenie uwagi na coraz wiÄ™kszy wkÅ‚ad farmaceutek w dzisiejszÄ… opiekÄ™ zdrowotnÄ… nad pacjentami.
– „Farmacja jest kobietÄ…” zwraca uwagÄ™ na to, w jaki sposób zmienia siÄ™ rola farmaceutów i farmaceutek, bo aż 83 proc. przedstawicieli tego zawodu stanowiÄ… kobiety. RosnÄ… uprawnienia, roÅ›nie odpowiedzialność, a przygotowany na potrzeby kampanii raport pokazuje, jak farmaceutki radzÄ… sobie z tym wzrostem odpowiedzialnoÅ›ci – mówi Janina BÄ…k.
– Farmaceutki to kobiety, które cechujÄ… siÄ™ empatiÄ…, poczuciem odpowiedzialnoÅ›ci za drugiego czÅ‚owieka. Warto wykorzystać te kompetencje w naszym systemie ochrony zdrowia – dodaje Ewa Wietrak.
W ramach kampanii „Farmacja jest kobietÄ…” zrealizowano m.in. cykl filmów edukacyjnych promujÄ…cych nowe uprawnienia farmaceutów. W nagraniach wzięły udziaÅ‚ Katarzyna Bosacka i popularne polskie farmaceutki: Ana Krysewicz, Paulina Front i Zofia Winczewska. PomysÅ‚odawcy przygotowali także cykl podcastów i webinarów poÅ›wiÄ™conych roli farmaceutek w systemie opieki zdrowotnej oraz różnym aspektom ich codziennoÅ›ci. Wzięły w nich udziaÅ‚ przedstawicielki tego zawodu, ale też lekarze, jak dr Maciej Socha i psycholożka Katarzyna Miller. Filmy, podcasty, raport „Farmaceutki podczas pandemii” i inne materiaÅ‚y informacyjne dotyczÄ…ce pracy farmaceutek dostÄ™pne sÄ… na stronie internetowej kampanii.
