Niewidziana od przeszÅ‚o ćwierćwiecza w takiej skali inflacja spowodowaÅ‚a, że konsumenci rozważniej wydajÄ… pieniÄ…dze. To oznacza, że jeszcze bardziej niż przed tak dynamicznymi podwyżkami zwracajÄ… uwagÄ™ na ceny na sklepowych póÅ‚kach. 31 proc. konsumentów przyznaje, że częściej porównuje ceny w różnych sklepach, 38 proc. wybiera przecenione produkty, a 18 proc. zrezygnowaÅ‚o z produktów premium – wynika z badaÅ„ sieci PSH Lewiatan. Nawet jeÅ›li wzrost cen wyhamuje, to część nowych przyzwyczajeÅ„ pozostanie w zachowaniach konsumentów, podobnie jak staÅ‚o siÄ™ to w trakcie i po pandemii.
– GÅ‚ównym kryterium zakupowym dla Polaków jest cena. W naszym ostatnim badaniu 31 proc. respondentów zadeklarowaÅ‚o, że wybierajÄ…c produkt, kieruje siÄ™ gÅ‚ównie cenÄ…, natomiast 38 proc. zadeklarowaÅ‚o, że oglÄ…da produkty promocyjne – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Marcin Poniatowski, czÅ‚onek zarzÄ…du i dyrektor ds. marketingu w Lewiatan Holding SA.
W sierpniu 2022 roku w ramach inicjatywy Urodzeni PrzedsiÄ™biorcy sieć PSH Lewiatan przeprowadziÅ‚a wÅ›ród klientów badanie „Zachowania konsumenckie”. 17 proc. respondentów zadeklarowaÅ‚o w nim, że nabywa mniej niż rok wczeÅ›niej, co trzeci wybiera raczej tylko niezbÄ™dne produkty, a 18 proc. ogranicza lub w ogóle rezygnuje z zakupów produktów premium. 33 proc. konsumentów przywiÄ…zuje też wiÄ™kszÄ… niż wczeÅ›niej wagÄ™ do planowania zakupów, by unikać nieprzemyÅ›lanych wydatków.
– To wskazuje, że klienci bardzo chÄ™tnie kupujÄ… produkty z niższymi cenami. BiorÄ…c pod uwagÄ™ dzisiejszÄ… sytuacjÄ™ rynkowÄ…, wydaje siÄ™ być oczywiste przy rosnÄ…cej inflacji, przy problemach kosztowych wielu z nas, że klienci bÄ™dÄ… szukali produktów, które majÄ… niższÄ… cenÄ™ – mówi Marcin Poniatowski.
Od kwietnia 2021 roku inflacja przekracza nie tylko cel inflacyjny NBP (2,5 proc.), ale i dopuszczalne pasmo odchyleÅ„ od niego (1,5–3,5 proc.). W dodatku wciąż przyspiesza z wyjÄ…tkiem jednorazowego lekkiego cofniÄ™cia w lutym 2022 roku, gdy zadziaÅ‚aÅ‚y tarcze antyinflacyjne. Najnowszy odczyt GÅ‚ównego UrzÄ™du Statystycznego, za wrzesieÅ„ 2022 roku, dokumentuje wzrost cen w tempie 17,2 proc. w ujÄ™ciu rocznym, czyli w relacji do wrzeÅ›nia 2021 roku. To najwiÄ™cej od lutego 1997 roku. Najmocniej do takiego odczytu przyczyniÅ‚y siÄ™ ceny noÅ›ników energii, które sÄ… droższe o 44,2 proc. wzglÄ™dem sytuacji sprzed roku i o 3,7 proc. wzglÄ™dem sierpnia.
Wyraźnie droższa byÅ‚a też żywność – ogóÅ‚em za produkty spożywcze i napoje bezalkoholowe trzeba byÅ‚o pÅ‚acić o 19,3 proc. wiÄ™cej niż 12 miesiÄ™cy wczeÅ›niej. Statystyki sierpniowe pokazujÄ…, że najbardziej wzrosÅ‚y ceny podstawowych artykuÅ‚ów: mÄ…ki (44,6 proc.), pieczywa (30,4 proc.), drobiu (32,8 proc.) czy mleka (28 proc.). TÅ‚uszcze roÅ›linne byÅ‚y o poÅ‚owÄ™ droższe niż przed rokiem, a masÅ‚o o jednÄ… trzeciÄ…. Za cukier konsumenci musieli pÅ‚acić ponad dwa razy tyle, co w sierpniu 2021 roku. Sery i twarogi podrożaÅ‚y o jednÄ… czwartÄ….
– Obecnie 62 proc. Polaków mówi, że zmieniÅ‚o swoje preferencje pod wpÅ‚ywem obecnej sytuacji, czyli bardzo dużej dynamiki inflacyjnej, niepewnej sytuacji zwiÄ…zanej z kosztami i sytuacji geopolitycznej, w której siÄ™ znaleźliÅ›my w zwiÄ…zku z wojnÄ… za naszÄ… wschodniÄ… granicÄ… – mówi czÅ‚onek zarzÄ…du Lewiatan Holding.
27 proc. pytanych zdecydowanie zmieniÅ‚o swoje nawyki zakupowe w obliczu obecnej sytuacji gospodarczej w Polsce, a 35,1 proc. udzieliÅ‚o odpowiedzi „raczej tak”. 19,4 proc. odpowiedziaÅ‚o „raczej nie”, a tylko 5,3 proc. byÅ‚o caÅ‚kiem przekonanych, że kupuje wedÅ‚ug takich samych kryteriów jak rok wczeÅ›niej. PrzeszÅ‚o 13 proc. nie potrafiÅ‚o udzielić odpowiedzi na to pytanie
– To, czy obecne trendy siÄ™ utrzymajÄ…, zależy od tego, jak bÄ™dzie siÄ™ zmieniaÅ‚a nasza sytuacja geopolityczna. Jeżeli nadal bÄ™dziemy poddawani presji kosztowej, jeżeli nadal inflacja bÄ™dzie rosÅ‚a, to duża część tych trendów siÄ™ utrzyma w dÅ‚uższym czasie i musimy siÄ™ do tego przyzwyczaić – ocenia Marcin Poniatowski. – Na pewno klienci bÄ™dÄ… patrzyli, ile pieniÄ™dzy im zostaje i jak je odpowiednio zagospodarować. JeÅ›li sytuacja geopolityczna siÄ™ poprawi, możemy liczyć na to, że klienci bÄ™dÄ… bardziej otwarci, bÄ™dÄ… kupowali wiÄ™cej produktów premium i szukali dodatkowych elementów rozrywkowych.
Jak podkreÅ›la, zmiany w nawykach konsumenckich można byÅ‚o obserwować także po wybuchu pandemii. DziÅ›, mimo uspokojenia sytuacji epidemicznej, wiele z tych przyzwyczajeÅ„ zostaÅ‚o. To m.in. czÄ™stsze zwracanie uwagi na walory prozdrowotne żywnoÅ›ci czy korzystanie z samoobsÅ‚ugowych kas. Podobnie może być z nowymi nawykami „inflacyjnymi”.
– Sklepy caÅ‚y czas poszukujÄ… rozwiÄ…zaÅ„, żeby dać jak najwiÄ™cej korzyÅ›ci klientom. Akurat reprezentujÄ™ grupÄ™ mniejszych sklepów, którym jest Å‚atwiej dostosować siÄ™ do zmieniajÄ…cych siÄ™ oczekiwaÅ„, bo sÄ… blisko klientów, wÅ‚aÅ›ciciele sÄ… na miejscu i potrafiÄ… szybko zmienić swój sposób pracy czy asortyment i dopasować go do potrzeb klientów – mówi czÅ‚onek zarzÄ…du Lewiatan Holding.
Jednym z rozwiÄ…zaÅ„, które dobrze odpowiadajÄ… na potrzebÄ™ kontrolowania wydatków, sÄ… aplikacje sklepowe podpowiadajÄ…ce promocje i specjalne oferty indywidualizowane pod konkretnego klienta.
Lewiatan Holding, wÅ‚aÅ›ciciel Polskiej Sieci Handlowej Lewiatan, skupia ponad 3 tys. prowadzonych przez franczyzobiorców sklepów w caÅ‚ej Polsce.
