Å»arówki energooszczÄ™dne, rezygnacja z plastiku i mniejsze zużycie wody podczas porannej toalety to niektóre z popularnych dziaÅ‚aÅ„ na rzecz Å›rodowiska, ale w skali globalnej ich efekty bÄ™dÄ… pomijalne. – Musimy zdać sobie sprawÄ™, że chodzi o zmniejszenie konsumpcji i dewastacji przyrody w poszukiwaniu nowych zasobów: energii, wody, surowców – mówi dr hab. Mariusz MajdaÅ„ski z Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk. Tym bardziej że pandemia i lockdown nie zatrzymaÅ‚y zmian klimatu, a ich konsekwencje bÄ™dÄ… stawaÅ‚y siÄ™ coraz bardziej dotkliwe.
– Lockdown, który byÅ‚ wprowadzony w wielu krajach Europy czy w Chinach, spowodowaÅ‚ zamkniÄ™cie fabryk, zmniejszenie ruchu samochodowego, co w sposób oczywisty zmniejszyÅ‚o emisjÄ™ gazów cieplarnianych w przyrodzie. Natomiast to byÅ‚ krótki efekt, trwajÄ…cy okoÅ‚o dwóch miesiÄ™cy, a potem nastÄ…piÅ‚ powrót do w miarÄ™ normalnego życia. MyÅ›lÄ™, że bilans obiegu wÄ™gla w przyrodzie jest porównywalny – mówi agencji Newseria Biznes dr hab. Mariusz MajdaÅ„ski, dyrektor naukowy w Instytucie Geofizyki Polskiej Akademii Nauk. – Pandemia jest krótkim epizodem w geologicznej skali czasu, a zmiany klimatu i wpÅ‚yw czÅ‚owieka na nie zachodzÄ… od ery przemysÅ‚owej, czyli ponad 150 lat.
Autorzy raportu „Ziemianie atakujÄ…” przytaczajÄ… opinie naukowców skupionych wokóÅ‚ ONZ, którzy oceniajÄ…, że zarówno w 2019, jak i w 2020 roku stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze stale rosÅ‚o. Redukcje, które towarzyszyÅ‚y lockdownom, nie sÄ… wystarczajÄ…ce, by w jakikolwiek sposób wpÅ‚ynąć na problem globalnego ocieplenia. Pięć ostatnich lat bÄ™dzie prawdopodobnie najcieplejszym okresem w historii pomiarów, a prognozy na okres 2020–2024 szacujÄ…, że Å›rednie temperatury bÄ™dÄ… o co najmniej 1°C wyższe od Å›rednich sprzed epoki przemysÅ‚owej.
– Okres pandemii jest wyzwaniem dla caÅ‚ej ludzkoÅ›ci. Natomiast on minie, wprawdzie pojawiÄ… siÄ™ kolejne pandemie, inne wirusy, ale zmiany klimatu sÄ… problemem w dÅ‚ugiej perspektywie czasowej. To jest coÅ›, co bÄ™dzie dotykaÅ‚o naszych dzieci i wnuków – przestrzega dr hab. Mariusz MajdaÅ„ski. – Krótkookresowy skutek to anomalie pogodowe.
Jak wynika z szacunków Swiss Re, klÄ™ski żywioÅ‚owe w 2020 roku spowodowaÅ‚y straty gospodarcze w wysokoÅ›ci 187 mld dol. To o 25 proc. wyższa kwota niż w 2019 roku. Z tego 175 mld dol. stanowiÅ‚y koszty katastrof naturalnych. ByÅ‚ to rok bardzo intensywny pod kÄ…tem burz, pożarów, powodzi i huraganów.
W wielu regionach Å›wiata efekty zmian klimatycznych towarzyszÄ… kryzysowi wynikajÄ…cemu z pandemii COVID-19. Analiza opublikowana przez MiÄ™dzynarodowÄ… FederacjÄ™ StowarzyszeÅ„ Czerwonego Krzyża i Czerwonego PóÅ‚księżyca pokazuje, że ​​co najmniej 51,6 mln ludzi na caÅ‚ym Å›wiecie dotkniÄ™tych COVID-19 doÅ›wiadczyÅ‚o także powodzi, suszy lub burz. Co najmniej kolejne 2,3 mln ludzi ucierpiaÅ‚o z powodu poważnych pożarów, a szacuje siÄ™, że 437,1 mln osób z grup wrażliwych byÅ‚o narażonych na ekstremalne upaÅ‚y, jednoczeÅ›nie walczÄ…c z pandemiÄ….
– Czy ograniczenie zmian klimatu jest najwiÄ™kszym wyzwaniem dla ludzkoÅ›ci? Być może. Być może wiÄ™kszym wyzwaniem jest globalny pokój, redystrybucja dóbr, zapewnienie praw czÅ‚owieka. Zmiany klimatu dÅ‚ugofalowo mogÄ… jednak spowodować ogromne problemy odczuwalne w skali caÅ‚ego Å›wiata, m.in. ograniczenie zasobów, gÅ‚ównie wody i jedzenia, co doprowadzi do konfliktów oraz ogromnych migracji – ocenia dyrektor naukowy Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk. – Musimy zmniejszyć konsumpcjÄ™ globalnÄ…, Polska również. Ludzkość musi przestać pytać, czy jÄ… na to stać, a zacząć pytać o to, co jest naprawdÄ™ potrzebne.
Jak podkreÅ›la ekspert, w krajach rozwiniÄ™tych jest wiÄ™ksza Å›wiadomość spoÅ‚eczna i akceptacja dla spoÅ‚ecznych kosztów zmian klimatu. Polacy zdajÄ… sobie sprawÄ™ z zagrożeÅ„ zwiÄ…zanych z dewastacjÄ… Å›rodowiska i dostrzegajÄ… potrzebÄ™ zmian. WedÅ‚ug badania „Ziemianie atakujÄ…” aż 78 proc. z ponad 4 tys. przebadanych Polaków uważa, że stan, w jakim znalazÅ‚a siÄ™ Ziemia, jest poważny i wymaga natychmiastowych dziaÅ‚aÅ„. Tylko 8 proc. badanych nie widzi problemu, a 3 proc. nie dostrzega niszczÄ…cego wpÅ‚ywu czÅ‚owieka na Å›rodowisko naturalne. Chociaż zaniepokojenie stanem Ziemi roÅ›nie, to nie idzie z nim w parze edukacja, przez co malejÄ… szanse na zmianÄ™ zachowaÅ„ spoÅ‚ecznych i konsumenckich.
– Tutaj nie chodzi o używanie żarówek energooszczÄ™dnych czy plastikowych sÅ‚omek. Takie maÅ‚e akcje jak zakrÄ™canie kranu przy myciu zÄ™bów sÄ… oczywiÅ›cie ważne, natomiast one sÄ… pomijalne. Ważna jest redukcja konsumpcji, zmniejszenie dewastacji przyrody w poszukiwaniu nowych zasobów: energii, wody, surowców. Musimy myÅ›leć o tym, o rzeczach, które sÄ… naprawdÄ™ potrzebne, i tak je wykorzystywać, żeby starczyÅ‚o tych zasobów dla przyszÅ‚oÅ›ci. OczywiÅ›cie liczymy również na rozwój technologii, które pozwolÄ… nam w przyszÅ‚oÅ›ci lepiej adaptować siÄ™ do zmian klimatu, mieć czystsze i bardziej wydajne źródÅ‚a energii – wymienia ekspert.
Badanie „Ziemianie atakujÄ…” wskazuje, że tylko jeden na piÄ™ciu Polaków jest gotów do takiej zmiany stylu konsumpcji, która wymaga wiÄ™kszych wyrzeczeÅ„. WiÄ™kszość spoÅ‚eczeÅ„stwa jest jednak przekonana, że wÅ‚adze polityczne i koncerny majÄ… najwiÄ™kszy wpÅ‚yw na przeciwdziaÅ‚anie katastrofie klimatycznej.
– Widzimy programy europejskie i projekty, które bÄ™dÄ… finansowane po to, żeby zrozumieć procesy zmian klimatu, adaptować siÄ™ do nich i im przeciwdziaÅ‚ać. To m.in. Europejski Zielony Åad. Dodatkowo w wyniku zmiany na stanowisku prezydenta USA wracajÄ… do postanowieÅ„ paryskich, czyli mamy jasny sygnaÅ‚ powrotu do ustaleÅ„ dążących do zmniejszenia wpÅ‚ywu czÅ‚owieka na zmiany klimatu – mówi dr hab. Mariusz MajdaÅ„ski.
